Page Text
________________
ઊમક
૩૩૨
ઊરુસંધિ
ગુર
સારી સ્થિતિ પાછી આવી રહેલી. ૦રહેવું (૨) (રૂ.પ્ર.) ઊમલવું અ. કિ. ઊઘડવું, ખીલવું. (૨) કળીચૂનાનું પીગળવું. થિંભી જવું, અટકી જવું. (૨) ઉમેદવારી કરવી. (૩) (૩) વિયાવાને સમય થવો (હેરને). (૪) ભૂકે થો. વાદી કે પ્રતિવાદી તરીકે તૈયાર થઈ જવું. (૪) રાહ જોવી. ઉમલાવવું છે, સ. જિ. ૦રાખવું (રૂ. પ્ર.) અટકાવવું (૨) ઉમેદવારી કરાવવી. (૩) ઊમસ (સ્ય) સ્ત્રી. અંદરને ઉત્તાપ. (ર) તિરસ્કાર. (૩) વાટ જેવડાવવી, ભે ધણીએ, ભાયડે (રૂ. પ્ર.) જીવતા અરુચિ, કંટાળે. (૪) ઘામ. (૫) વાઈ, ફેફરું. (૬) મૂ ધણીએ. -ભે પગે (રૂ. પ્ર.) ઘણી આતુરતાથી. -ભે ભાલે ઊમસ(-સાવું અક્રિ. [જુએ ઊમસ”,-ના.ધા. અંદર ગરમી (રૂ. પ્ર.) ત્રાસ-ભેર. બે ભાલો (રૂ. પ્ર.) ચિંતા, ફિકર. થવી. (૨) કેહાવું, સડવું. (૩) ચારે કોરથી ઊલટ-ભેર ઘસવું. -ભે મેલીને (રૂ. પ્ર.) જીવતો ધણ મૂકીને. -ભે સૂળ (૨) છલકાઈ જવું. (૪) ઉમંગમાં આવવું. ઉપસાવવું (રૂ. પ્ર.) હરામ હાડકાંનું. -ભે મોલ (રૂ. પ્ર.) લણ્યા છે., સ.કિ. વિનાને મેલ-પાક. -ભે રસ્તે (રૂ. પ્ર.) સીધો રસ્તો ઊમહાવું અ. ફિ. ચારે કોરથી ઊલટ-ભેર ધસવું. (૨) છલકાઈ ઊમક(ક) સી. [૨વા.] ઊબકે, ઊંમચ, મેળ. (૨) (લા.) જવું. (૩) ઉમંગમાં આવવું. ઉમહાવવું છે, સ.ક્રિ, અભિમાન, અહંકાર
ઊમળવું સ. ૪િ. વળ ચડાવવું, (ખાસ કરીને બળદના ઊમકવું અ. ક્રિ. [જુઓ ઊમક', -ના.ધા.] જુઓ “ઉમકવું. પછડાને ઉમેળવું. ઊમળવું કર્મણિ, ક્રિ. ઉમળાવવું (૨) ખૂબ આનંદ થવો. (૩) વિસ્તાર પામવા. ઊમકાવું પ્રે., સં. કિ. ભાવે., કિં. ઉમકાવવું છે, સ. ક્રિ.
ઊમળવું અ. ક્રિ. ભરતી આવવી, ઉછળવું. ઊભળાવું? ઊમકાં-ચમાં ન, બ. વ.. જિઓ ઊમક”ને દ્વિભવ + ભાવે, જિ. ઉમળાવવું છે, સ. કિ. બંનેને “ઉં'ત. પ્ર.] (લા. મરડાકીના બોલ, ગર્વનાં વચન. (૨) ઊમી જુએ “ઉમાવળી,' મર્મ-વાકથ, દેણે
ઊમાં સ્ત્રી. [કે. કા. ૩રો, ૩યા ] પાકેલા ઘઉં. (૨) ઊમકે ના ઊમકાનું-ઉમરાનું ફળ, ઉમરડું
જવ અને ઘઉંના છોડમાંની ઠંડી ઉપર થતા વાળ જેવા ઊમકે પુ. ઉમરાનું ઝાડ ઊમકે પું. [ઓ ઊમકાવું'.] ઉમળકે
ઊમી વિ. અજાણ્ય, (૨) પરદેશી ઊમગ (-ગ્ય) સ્ત્રી. અતિ આનંદ. (૨) તીવ્ર ઈચ્છા ઊર' (ર) શ્રી. એક જગ્યાએ બી વાવીને અમુક વખત ઊમગવું અ. ક્રિ. [ઓ ઊમગ', ના. ધા.] કુરવું, પછી એના છોડને ઉપાડી બીજે રેપવાની ક્રિયા ઊપજવું. (૨) ફુલવું. (૩) વિસ્તાર પામવા. ઉમરાવવું છે., ઊરવિ. નણું. એક આંખવાળું સ. કિ.
ઊરઝવું અ. ક્રિ. ઊપસવું, આગળ આવવું. (૨) ઊંચું થવું. ઊમચ (૩) સ્ત્રી, [૨વા.] મેળ, ઊબકા, ઊમક
(૩) ફફડવું. (૪) લટકવું. ઊરઝાવું ભાવે, જિ. ઉરઊમચવું સ. જિ. [જઓ ઊમચ', ના. ધા.] વસ્તુને ઉકાળા- ઝવવું પ્રેમ, સક્રિ. માંથી કાઢી રેતીથી ધોવી. ઊમચાવું કર્મણિ, ક્રિ. ઉમચાવવું ફરઝાવુર અ. ક્રિ. ગંચવાવું, મંઝાવું. (૨) પાછા ૫ડવું. D., સ. ક્રિ
(૩) ખીજવવું. રિઝાવાવું ભાવે, જિ. રિઝાવવું ઊમટ (૨) સ્ત્રી, હેત, પ્રેમ. (૨) ઉમંગ, ઉત્સાહ
પ્રે., સ. કિ. ઊમટવું અ. કિ. જિઓ “ઊમટ'-ના. ધા] ઊલટભેર ઘસવું. ઊરઝી સ્ત્રી, જિઓ, ઊરઝાવું' ગુ. ‘ઈ’ કુ. પ્ર.) મંઝવણ. (૨) જુવાળ આવવા, હેલે ચડવું. (૩) ફેલાવું, ઊભરાવું. ગૂંચવણ
[પાડવાનો યત્ન (૪) ઊંટવું, ઊડી જવું (રંગ વગેરેનું). ઉમટાવવું છે, ઊરવા ૫. અપકીતિ, બદનામી. (૨) માણસને હલકે ઊમક વિ. કંજસ
[જવું. (૩) લશ્કરી ઘરે ઊરસ છું. માંકડ ઊમટ (-ડથી સ્ત્રી. ઊમડવાની ક્રિયા, ઊમટ. (૨) પં. છવાઈ ઊરસવું સં. ક્રિ. ઊથલ-પાથલ કરવી. (૨) ઉશકેરવું. રસાવું ઊમ-મઢ પું. [જ “ઉમડવું', દ્વિર્ભાવ.] ગડગડાટ. (૨) કર્મણિ, કિ, ઉરસાવવું છે, સ. ક્રિ, ઘુમ્મટ જેમ છવાઈ રહેલું
ઊરી મું. ખળામાં પાકના ઢગલામાંથી પસાયતા વગેરે ઉમરવું અ. ક્રિ. [જુઓ “ઊમડી, ના. ધા.] ઉલટભેર ગામડાંના નેકરને આપવા માટે કાલે ભાગ
ધસવું, જમવું. (૨) ફેલાવું, ઊભરાવું. (૩) છલકાવું. (૪) ઊરુ પું, સ્ત્રી. [સં., મું] સાથળ, જંઘા, જાંઘ ફળ આવવાં. (૫) આંસુ પાડવાં. ઉમઢાવવું છે, સ. કિ. (-૨) ન. કુવામાંથી કેસ ખેંચતી વખતે બળદને ઊમદવું અ. ક્રિ. [સં. ૩મા->પ્રા. ઉંમદ્દ-] ઉમાદમાં ચાલવાની ઢાળવાળી જગ્યા, પિયું આવવું. (૨) ઉશ્કેરાવું. ઉમદાવવું છે., સ, કિ.
ઊરુ-કાહ . [સં] સાથળ જ કડાઈ જવાનો એક રોગ ઊમરું' ન. [સ.
૩ -> મા. ૩૧મ-] ઉદુબર-ઊંબરાના ઊરુ-લનિ સ્ત્રી, [સ.] બંધની-સાથળની નબળાઈ ઝાડનું ફળ, ઊંબરું
ઊરુ-દં (દડ) પું. [સં.] સાથળને દાંડે, સાથળને ભાગ ઉમર ન., - . બે ચાસ વચ્ચેની જમીન ઊરુ-દંદ્રિકા (દડિક) સાથળની આગળ મધ્ય ભાગમાં ઊમરો છું. [સં. ૩૯a->પ્રા. પંરક-] ઉર્દુબર આવેલી એ નામની પિશી, “રેકટસ સેટિસ' નામનું વૃક્ષ, ઊમરાંનું ઝાડ. (૨) બારસાખ વચ્ચેનું નીચેનું ઊરુ-ભંગ (-ભs) ૫. [સં] સાથળનાં હાડકાંની ભાંગતૂટ આડું લાકડું, ઊંબરો
ઊરુ-સાધ (-સધિ) સ્ત્રી [સે, મું.] સાથળનાં હાડકાંનો
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |