Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 376

ઊંબરી
૩૩૧
ઉભું
ઉબરી સ્ત્રી, જિઓ “ઊબર + ગુ. “ઈ' ક. પ્ર.] નાની • ઊભણી સ્ત્રી, જિઓ “ઊભવું' + ગુ. “અણી' ક. પ્ર.] મકાનની એરડી
[ઊગરેલું, બચેલું બેઠક કે બેસણી, લિથ” (૨) તળિયાથી મેડા લગીની જબરું વિ. [જ “ઊબર + ગુ “G” ક. પ્ર.] છૂટું થયેલું, મકાનની ઊંચાઈ કીબવું અ. જિ. ફિવા.1 અકળાવું, અરચિ અનુભવવી. (૨) ઊભણી-ક્ષેત્રફલ(-ળ) ન. [+ સં.] મકાનની બેઠક કે બેસણીને ખારું થઈ જવું. (૩) દુર્ગધ મારવી, ગંધાવું. (૪) કંગાબં, એરસ-ચેરસ વિસ્તાર, “
લિથ-એરિયા” બટાવું. (૫) ગભરાવું, મૂંઝાવું. ઉબાવું ભાવે, જિ. ઊભ-ભવન ન. જિઓ ઊભવું' + સં.] મકાનની નજીકનું ઉબાવવું છે.. સ. .
વધારાનું મકાન, ઉપગ્રહ, ‘આઉટ-હાઉસ' કબસવું અ. જિ. સડવું. ઉબસાવવું પ્રે., સ, કિ. ઊભર ન. બારસાખો તળપટ, ઊંબરાનું આડું લાકડું ઊબળવું અ. જિ. ઊકળવું. (૨) ઉકલવું, વળ ઉતરવો. (૩) ઊભરાવું અ. જિ. [ જુઓ “ઉભરે', -ના. ઘા. ] બહાર (એક વાર રૂઝ આવ્યા પછી ફરી રંગનું) ઊપડી આવવું વહી જવું, છલકાવું, ઉછાળાથી બહાર આવવું. (૨) જથ્થા(૪) વરવું, સાટું વળવું. ઉબાળાવવું પ્રે., સ, જિ. બંધ બહાર આવવું. (૩) મેટી સંખ્યામાં ટોળે મળવું. ઊબળા કું. [જુએ ‘બળવું' + ગુ. “એ” ક. પ્ર.] ઊબકે,
ઉભરાવવું છે., સ. જિ. મળ, હીબકા, ઊમચ
ઊભો છું. [સં. તરુ-મર*-> પ્રા. યમરન-] ઊભરાવાની ઊબે પું. ઉબાર, બાફ
ક્રિયા, ઉફાણો. (૨) (લા) લાગણીનો ઉછાળો એ ઊભ (-ભ્ય) સ્ત્રી. [જુએ “ઊભવું'.] ઊભા રહેવાની પરિસ્થિતિ, આનંદ કે દુઃખ ચા વિશાદને પણ હોય) (૨) ચડાવ, (૩) ખેતરની લંબાઈ (૪) ખેતરમાં ઉભો ઊભવું અ. કિ. જિઓ “ઊભું; “ઊભુને ભૂ, કૃ છે એવી કરેલો ચાડિયે. (૫) વકી, સંભવ
ભ્રાંતિએ સૌ. માં અ. દિ] ઊભું રહેવું, ટટ્ટાર સ્થિતિમાં ઊભગવું અ. જિ. [સં. ૩-મન- ભૂ..>પ્રા. ૩મી -]
હોવું. (૩) ટકવું, ટક્કર ઝીલવી. ઉભાવું ભાવે, ફ્રિ. ત્રાસી ઊઠવું. ઉભગાવવું છે.. સ. જિ.
ઉભાહવું ., સ. કિ. ઊભજવું સ. ક્રિ. [સં. ૩રૂ-મન-> પ્રા. રૂમન-] જતું ઊભળવું અ. ક્રિ. [જુએ “ઊભું + ગુ. “ળ” સ્વાર્થે ત. પ્ર.]
કરવું. ઊભજાવું કર્મણિ, કિ, ઉભજાવવું છે., સ. ક્રિ. ઊભું થવું. (૨) બહાર નીકળવું. (૩) રૂઝ આવ્યા પછી ઊભટકું. [જુએ “ઊભું' દ્વારા ઊભ, ચડાવ. (૨) વિ. પાછું વકરવું, ઊબળવું. (૪) (વળનું) ઊખળવું. ઉભળાવવું હીશું. (૩) સીધું, પાંસરું
D., સ. કે. ઊભ૦ વિ. [જુઓ “ઊભું દ્વારા.] ભટકતું, જેને રહેઠાણ નથી ઊભાઊભી ક્રિ.વિ. [જુઓ ઊભુંને દ્વિભવ. + ગુ. “ઈ'
તેવું. (૨) ખેડુત નથી તેવું ખેતીના કામમાં સહાય કરનારું ત. પ્ર.] ઊભાં ને ઊભાં, ખડે પગે, ઝટપટ, એકદમ ( ૨)
ઊભા-બેડી સ્ત્રી. [જુઓ “ઉભું + “બેડી'.] ઊભા જ રહેવું ઊભ-ભાલે ક્રિ. વિ. [ + જુઓ “ભાલું' + ગુ. એ વી. પડે એવી કેદીને પહેરાવવામાં આવતી બેડી (એક જેલવિ, પ્ર.] (લા.) અનુમાને, અટકળે, આશરે
શિક્ષા) ઊભ-મૈયે ૫. [જ એ “ઊભડ' + “ભે’.] (લા) અસ્થિર, ઊભા-બેલું વિ.[જુએ ઊભું' + ‘બેલિવું' + ગુ. ‘ઉં' કુ.પ્ર.]
મનના ઠેકાણા વગરનો, અક્કસ પ્રકૃતિને માણસ (લા.) આખા-બેલું, સાફ સાફ વાત કરનારું ઊભહ-મકે ક્રિ. વિ. [+ સં. + ગુ. એ ત્રી, વિ, પ્ર.1 ઊભી-રાસ (સ્ય) સ્ત્રી. [જ “ઊભું' + “સ” પ્રકાર.] (લા.) (લા.) ઉભહ-ભાલે, અટકળે, અનુમાને, આશરે
ખેતરમાં ભાગીદારે એ નહિ વહેંચેલે પાક ઉભવું અ. કિ. [સં. ૨-મટ->પ્રા. રૂમ, ના. ધા. ઊભું વિ. સિ. કર્વેજ->પ્રા. ૩૧-] જમીનથી આકાશ જુવાની આવવી. (૨) ઉપસી આવવું, ફૂલવું. ઉભરાવવું ભણું સીધું રહેલું, ખડું. (૨) સ્થિર થઈ રહેલું. (૩) છે., સ. દિ.
ટટ્ટાર. (૪) કરાડ. (૫) (લા) ચાલુ રહેલું. (૬) લાંબે એને ઊભરે છું. જિઓ “ઉભડ' + વર'.1 ખેતી નહિ કરનાર રહેલું. (૭) સીધું પથરાયેલું પડેલું. (૮) હયાત, મજદ. વસાહતીઓ પાસેથી લેવામાં આવતે કર
[-ભા થવા ન પામવું (રૂ. 1) હિંમત ન રહેવી. -ભા ઉભડી સ્ત્રી. [જ “ઊભું' દ્વારા.] એક ભરમાંથી કરવામાં થવું (રૂ. પ્ર.) હિંમત આવવી. -ભા રહેવું (૨૬) (રૂ. પ્ર.) આવતી ચાર કે પાંચ ઊભી ઢગલી, (૨)(મેલ) વાઢયા પછી
વાટ જેવી. (૨) સબૂર કરવું. -ભાં હાટકનું (રૂ. પ્ર.) કરવામાં આવતી ઊભી ઢગલી, (૩) મગફળીની એક જાત,
કામનું કાયર. ભી આબરૂએ (રૂ. પ્ર.) આબરૂ જોખમાયા મગડી, મઠડી
વિના. -ભી ()છડીએ (રૂ. પ્ર.) પાછું જોયા વિના. -ભી ઉભડું વિ. [ઓ “ઊભું” + ગુ. “3”ત.પ્ર..] ઊભુ, ટટાર, સીધું.
વાટ ૫હી (રૂ. પ્ર.) મરણની દિશામાં આવવું. -ભી સૂકવવી (૨) ઊભા ચડાવનું, ઢોળાવ વગરનું. (૩) લણ્યાપાડયા-તેડયા (રૂ. પ્ર.) ઘણુએ પરણેતર સ્ત્રીને બેલાવવી નહિ. ૦ કરવું વગરનું. (૪) લાંબે પગે આવેલું. (૫) ન, મેલ વાઢી (૨. પ્ર.) સામે લાવી મૂકવું. (૨) નવું તૈયાર કરવું. (૩) કરવામાં આવતા તે તે નાના નાનો ઢગલો. (૧) લીલાં પ્રતિવાદી કે ઉમેદવાર તરીકે તૈયાર કરવું. ૦ થઈ રહેવું નળિયાં સુકાઈ ગયા પછી ઊંધાં ગોઠવવાં એ
(૨૬) (રૂ. પ્ર.) અટકી પડવું. (૨) સૂઝ ન પડવી. (૩) ઊભો છું. [જ એ “ઊભડું'.] બળદગાડીમાં કઠેડાના ચાર આભા બની રહેવું. ૦ થવું (રૂ. પ્ર.) પ્રતિવાદી કે ઉમેદવાર માંહેની પ્રત્યેક થાંભલી. (૨) મગફળીની એક વાત
તરીકે તૈયાર થયું. (૨) હિમતમાં આવી જવું. (૩) મળની