Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 374

ઉથ
૩૨૯
ઊપજ
*
"G]
છેલી કડીનું ચેાથું ચરણ ઊથલાની–વલણની કડીના પહેલા ઊધળવું અ.જિ. ધણીને છેડી પર પુરુષ સાથે (સ્ત્રીનું) નાસી ચરણમાં આવી રહેતું હોય) [-લે ખા, -લે માર જવું. (૨) પતિત થવું, વંઠી જવું (રૂ.પ્ર.) રાગનું ફરી ઊપડી આવવું. -લે વાળ (રૂ.પ્ર.) ઊધળી, –ોલ () વેિ, સ્ત્રી. [એ “ઊંધળવું' + ગુ. “યું’ ચટકે લાગે તેવા સામે જવાબ વાળો]
ભૂકોઈ ' સ્ત્રીપ્રત્યય,+ “એલ બી. ભ. કૃ] ઊંધળી ગયેલી સ્ત્રી ઊથે છું. ઊનના કપડાંમાંને સડે લાવનાર જંતુ. (૨) લાક- ઊંધિયે પું. [જુઓ “ઉધ’ + ગુ. ઘણું સ્વાર્થે ત...] જુઓ ડાંને સડાવતો જંતુ. (૩) ઉનના કાપડનો સડે. [લાગ ઊંધ'. (૩.પ્ર.) ઊની કાપડનું સડી જવું]
ઊ . [સં. ૩થવ- > પ્રા. ૩યમ- (જ. ગુ.) શ્રીકૃષ્ણના ઊથેન્ક યું. [જુઓ “ઊઘો'–દ્વિર્ભાવ.] (લા) નાની મોટી એક એ નામના કાકા, ઉદ્ધવ યાદવ (જે કૃષ્ણના પરમ ભક્ત કચુંબર. (૨) કંટાળા ભરેલું કામ, (૩) કંટાળો આપે તેવું હતા.) વૈતરું. (૪) નકામી મહેનતનું પરચૂરણ કામ
ઊન વિ. સં.] ઓછું, ઊણું ઊંદ ન. [અર.] અગરનું સુગંધીદાર લાકડું
ઊન સ્ત્રી. ન. [સં. કાળ > પ્રા. ૩૧ના સ્ત્રી.](ખાસ કરીને) ઉદ-બત્તી સ્ત્રી. [+જુએ “બત્તી'.] અગરબત્તી
ઘેટાંના વાળ. (૨) ઊંટ-બકરાં વગેરે વાળવાળાં પ્રાણીઓનાં ઉદકવું સ. ક્રિ. ઈચ્છવું. (૨) કદવું, ઠેકડા મારવા, અલંગ કપડાં બનાવવામાં આવતા વાળ
મારવી. ઊદકાવું ભાવે., .િ ઉદકાવવું છે, સ. કિ. ઊનતા સ્ત્રી. [સં.] ઊણપ, ઓછપ, ન્યૂનતા ઊ૬ વિ. [અર. + ગુ. “ઉ” ત. પ્ર.] અગરના રંગનું, ભુરા– ઊનતા-પૂરક વિ. [૪] ઊણપની પૂરણી કરનારું રાખેડી રંગનું
ઊનત-પૂતિ સ્ત્રી. [૩] ઊણપની પુરાણી ઊધ (-ચ) સ્ત્રી. ગાડાના એાછાડની આગળનાં બહાર તાણેલાં ઊન-તેલ ન. [+ જુઓ તેલ'.] પીંછાંવાળ-ઊન જેવામાંથી
બે લાકડાની માંડણી-ઊંટડા સુધીની, ગાડાને ધોરિયે નીકળતો પિત્ત અને ચરબીવાળાં અમ્યુકો બનેલો તેલી ઊધઈ (ઉ) સ્ત્રી, જમીનમાં થતી સફેદ પ્રકારની કીડી (કે પદાર્થ, ‘લૅનેલિન'
જે કાચું લાકડું અને અન્ય પદાર્થોને ખાઈ જઈ માટીમચ ઊન-દોનું ન. [ઓ “ઊન' દ્વારા.] ઊન ઉતારવા માટે અને બનાવી નાખે છે.), ઉધાઈ, ઊધી.
લેંટાં-બકરાં દેહવા માટે ભરવાડ પાસેથી લેવાતો કરી ઊધઇ વિ. સ. ૩૬a> પ્રા. હર્ષ] ભાવતાલ કે માપ- ઊનમ (ઊનમ્ય) સ્ત્રી. [સં. સન દ્વારા] ન્યૂનતા
વજન કર્યા વગર એમ ને એમ આપેલું કે રાખેલું, ઉધ્ધડ ઊન-માસિક વિ. (સં. મહિનામાં થોડા દિવસ ઓછા હોય ઊધડું વિ. સં. ૩૮ વૃત--> પ્રા. ૩ષમ-] ઉધડ, ઉધડ, તેવું
[સાબમાં થતી બળતરાને રેગ ઊચક રકમે રાખેલું કે આપેલું. [-ડું લેવું (રૂ.પ્ર.) ઊચક ઉનવા ઊન-] છું. [સં. ૩sC[–વાયુ > પ્રા. ૩ન્દ-વાવું] પેલેખે લેવું. (૨) સખત ધમકાવવું, ધડધડાવી નાખવું, ખૂબ ઊનવાવું [6:નવાવું] અ.ક્રિ. [સં. ૩sU-> પ્રા* ૩૬,-ને, ધા.] ઠપકે આપ].
ઊના શ્વાસ ખાવા. (૨) કણાવું, તકલીફ ભેગવવી. ઉનઊધત ન. ઉત્તર દક્ષિણ પૂર્વ બાજુ પરસાળ અને અંદર બે વાવાળું (ઉન) ભાવે, ફિ. ઉનવાવવું (ઉન) પ્રે.. સ.ક્રિ,
પાટડા અને ચાર થાંભલા હોય તેવું મકાન. (શિલ્પ.) ઉનાઈ (ઉનાઈ) સ્ત્રી. [જુએ “ઉનું' + ગુ. “આઈ' ત.પ્ર.] ઊધરવુંસ.કિ. [સ. ૩-૬-૧૨->પ્રા. ૩યર-] ઉદ્ધાર કરવા, ઉષ્ણતા, ગરમાવે
[ ઓછી રહ્યા હોય તેવું ઉદ્ધરવું, ઉદ્ધારવું. ઊધરાવું કર્મણિ, સાકિ, ઉધરાવવું ઊનાબ્દિક વિ. સં. કાન + અ]િ વર્ષમાં જોડા દી છે., સ કેિ.
ઊનિયું (જનિયું) . જિઓ “જાનું' + ગુ. “ઈયુંત...] ઊધરવું અ.ફ્રિ. [સં. -ધાર-> પ્રા. યથાર- એ, સ.કિ ઉષ્ણતા. (૨) તાપ “ઉધારવું અને પછી એમાંથી અ.જિ. ને ગુ. વિકાસ.] ઉદ્ધાર કાનિ (જી:) . [જ “ઉનિયું'.] ગરમીવાળે તાવ થ, મેક્ષ પામ. (૨) ચેપડામાં ઉધાર બાજુએ ખાતે ઊનિ . જિઓ “હન”+ ગુ. “ઇયું” ત.5] હનને પાર લખાવું, બીજા પાસે લેણુ થતી રકમ કે ખર્ચાયેલી વિપારી રકમ ખાતે પાર ટાંકવી, ઊધરવું? ભાવે, ફિ. ઉધારવું ઊની વિ. જિઓ “ઉન૨+ ગુ. “ઈ' ત. પ્ર.] ઊનનું બનાવેલું પ્રે., સ.ફ્રિ. ઉધરવાવુંપુનઃ પ્રે, સક્રિ.
ઊનું (ઊનું) વિ. [સં. ૩UT- > પ્રા. વજન- ] તાતું, ગરમાવાઊધરાવું જ “ઉધરવું૧-૨'માં..
વાળું, ધગતું. (૨) (લા.) ગરમ મિજાજનું, -ના દેવા ઊથલ વિ. (ગુણલક્ષણથી) બગડી ગયેલું, ઊતરી ગયેલું (ઉ.પ્ર.) ધગધગતા ડામ દેવા, ટાઢા દેવા. –ની આંચ (રૂ.પ્ર.) ઊધલી સ્ત્રી. [+ગુ. ‘ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય] છિનાળ સ્ત્રી
જોખમ, મુશ્કેલી. -ની વરાળ (રૂ.પ્ર.) હૈયાની દાઝ. ખાવું ઉધલી વિ. [+ ગુ. “ઈ' સ્વાર્થે ત...] વિષયી, છિનાળવું (રૂ.પ્ર.) જાતે કમાવું. લેહી (-લોઈ) (રૂ.પ્ર.)ના જુસસે.ઊધવા છું. અવાજ, ગરબડ. (૨) કજિયે, ટંટો (બાઉલું વા (રૂ.પ્ર.) ખમ, મુકેલી. ૦ઝાળ (રૂ.પ્ર.) ખૂબ કકડતું] ઊધસન. [સં. કાયમ ] ગાય ભેંસ વગેરેનું આઉ, થાન, ઊીને (ઉના) કું. [ઓ “ઊનું’.] ઊનિયે તાવ ઊધસ' ન. હવાડે, અવેડે
કનેક્તિ સ્ત્રી. [સં. કન+ ૩વિત ] અપૂર્ણ કથન, “અન્ડરઊંધળવું અ.ક્ર. [સં. ૩૨–ધૂરુ-> પ્રા. ૪-](ખેતરમાંના સ્ટેટમેન્ટ’ (અ. રા.) કુતરાંવાળા ધાન્યને) વાવલવું, (એમાંથી પવનને સહારે) સાં ઊપજ (-જ્ય) [ “ઊપજવું'.] ઉત્પત્તિ, ઉદભવ. (૨) -કેતરાં દુર કરવાં
ઉત્પન્ન, પિદાશ. (૩) આવક, આમદાની. (૪) મળતર, ન