Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 363

ઉરાંટ
૩૧૮
ઉલાળા-કચી
ઉરાંટ વિ. [ગ્રા.] તમોગુણી, ક્રોધી
ઉલઝાવ છું. [જઓ “ઊંઝવું' + ગુ. “આવ” ક. પ્ર.] ઝઘડે, ઉરેફ, -બ સી. [ફા. “ઉરી -ખૂણા ત્રાંસ, ઢાળ પડતું] ત્રાંસી તકરાર. (૨) અટકાવ. (૩) ચક્ક૨, ફેર વિતરણ કરી સીવેલી એક જાતની ચારણી
ઉલઝાવવું જઓ “ઊલઝવું-ઊલઝાવું'માં. ઉરેબ-ઘાટ પું. [+ સં.] ચપોચપ થાય એવી કાપડની ત્રાંસી ઉલઝાવાવું જ “ઉલઝાવું'માં. વેતરણ. (૨) વિ. ત્રાંસું
સીવેલી બંડી ઉલઝે (ડ) સ્ત્રી, - . [+ ગુ. ઓ' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ઉરેબ-અંડી (બક્કી) સ્ત્રી. [ + જુએ બંડી'.] ત્રાંસી વિતરણથી રસાકસી, તાણખેંચ. (૨) ધાંધલ, તોફાન, ઝઘડે. (૩) ઉરેબ-લાદી સી. [ + જ “લાદી'] પથ્થર કે સિમેન્ટની મુશ્કેલી, અડચણ. (૪) અવ્યવસ્થા લાદીઓની ત્રાંસિયા ઘાટની જડતર
ઉલટાણી સ્ત્રી, જિઓ “ઊલટું” + ગુ. “આ” ત..] ઉરે-ગામી વિ. સ. ૩૨૩ +ામી, સંધિથી, શું] છાતીથી ચામડું ઊલટું કરવા વપરાતું મેચીનું એક સાધન ચાલનારું સર્ષ જેવું (પ્રાણી)
ઉલટાવ શું જુએ “ઊલટું + ગુ. “આવ' ત. પ્ર.] ઊલટું ઉર-ગુહા વિ. [સં. સરસ + ગુલ્લા, સંધિથી] છાતીનું પિલાણ કરવું એ [વિપરીત કરવું. (૪) ફરી ફરી બોલવું ઉર-હ, ઉરે-ઘાત પું. [સં. ૩રર્ + પ્રહ, ઘાત, સંધિથી] ઉલટાવવું જુએ “ઊલટમાં. (૨) (પાનું) ઉથલાવવું. (૩) છાતીને એક જાતને રોગ
ઉલઠાવવું જુઓ “ઉલઠવું”માં. ઉરોજ વિ. [સં. ૩૫ + ૧ (ન ), સંધિથી] હૃદયમાંથી કે ઉલથાવવું જઓ “દીલથવું’માં.
છાતીમાંથી ઉત્પન્ન થયેલું. (૨)ન. [j] સ્તન. (૩). કામદેવ ઉપઢિયે પં. એક દેશી રમત, ચકભિલુ, ભિલુ ઉરેદેશ પું. [ ૩૨ + રેરા, સંધિથી] છાતીના ભાગ ઉલફત જુઓ “ઉદફત'. ઉર-નલ(-ળ) . [સ. કરન્ + , સંધિથી છાતીને ઉલફતાં ન, બ. વ. અજાણ્યા માણસ દંડાકાર નળ
[પડવું, હતાશ થવાપણું ઉલલી સ્ત્રી. કુવાડિયાના છોડ જેવા એ નામનો બે-અઢી ઉરે-ભંગ (-ભ5) [સ. ૩૨ + મજ, સંધિથી] મનનું ભાંગી ફૂટ વધતે એક છોડ ઉ-ભગયું. સં. ૩૫ર્ + મરી, સંધિથી] છાતીને ભાગ ઉલ(-લે)માં છું. [અર.] ઇસ્લામ ધર્મને પંડિત ઉરે-ભૂષણ ન. [સં. ૩૫ત્ + અsળ સંધિથી] અલંકારરૂપ હાર ઉલમુખ . [. ૩૨મ*] અંગારે. (૨) કાકડે, મશાલ. ઉર-વંશ ૯૧) પું, [સં. ૩રર્ + વા, સંધિથી] ઉરે-નળ (૩) (-M) સ્ત્રી. દાતરડા જેવી નાની છરી ઉરસ્થિ ન. સિ. કરન્ + અસ્થિ, સંધિથી] છાતીનું હાડકું ઉલરાવવું એ “ઊલર'માં.
[એઠું, જઠણ ઉ જી. તિકમાં છાવણ’ અર્થ મેગલાઈ યુગમાં અરબી ઉલશ ન. [તક.] માણસે અથવા ધર્મોપદેશકે ખાધેલ ખેરાકનું -ફારસી તુર્કી વગેરેના સંમિશ્રણથી છાવણીમાં ઉભી થયેલી ઉલસાવવું જ “ઊલસવુ'માં.
rઠેકડે, કુદકો હિંદી ભાષાની એક શૈલી, ઝબાને-હિટવી, ઝબાને અલ્લે ઉલળકે પું. [જ “ઉલળવું” દ્વારા.] ઊલળીને મરાત ઉ6. (આ ભાષા અરબી લિપિમાં લખાય છે અને હવે એક ઉલંગ વિ. સં. ૩રનન> પ્રા. ૩ના ] નાણું, ઉઘાડું સ્વતંત્ર ભાષાનું સ્થાન પામી છે; પાકિસ્તાનની તે એ રીજ- ઉલંઘવું (ઉલધj) જુઓ “ઉલંધવું.” ઉલંઘાવું (ઉલધા-) ભાષા છે.)
કર્મણિ, કિં. ઉલંઘાવવું, (ઉલધા-) ., સ. ક્રિ. ઉર્દૂ-ભાષી વિ. [+ સં., S.] ઉ૬ માતૃભાષા-વાળું ઉલંઘાઘવું, ઉલઘાવું(ઉલઘા- જુઓ “ઉલંઘવું'- ઉલંઘવું'માં. ઉરે ઉભ. [અર. “ઉફ'- નામ, સંજ્ઞા + ગુ. “એ” વી. વિ., ઉલંચ (ઉલગ્ન) પું. [૨. પ્રા. ૩ો ચંદર, ચાંદની મ] બીજ વધારાના નામે, ‘એલિયાસ'
ઉલંડવું (ઉલડવું) સ. કિ. રેડવું. ઉલંકાવું (ઉલડા-) ઉર્વશી શ્રી. (સં.] પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે સ્વર્ગની એક કર્મણિ, જિ. ઉલટાવવું (ઉલટુડા) પ્રે, સ. કે. અસરા. (સંજ્ઞા.)
ઉલંકાવવું, ઉલટાવું (ઉલડી) જુએ “ઉલંડવું'માં. વ-પતિ, હવશ છું. [ + . ફેરા ] રાજા
ઉલંભડ (ઉલમ્ભડે), ઉલંબે (લો) પૃ. [સં. ૩૫ામઉવ શ્રી. [સં] પૃવી. (૨) જમીન
> હવા૪મમ-] ઠપકે. (૨) મહેણું ઉલ-ગબરડી સ્ત્રી, માથું જમીન ઉપર ઊંધું મૂકી પગને ઊંચા ઉલાક ડું [ક] એક જાતની નાની હેડી કરી મારવામાં આવતી ગુલાંટ–ગાથ
ઉલાદ્ય પૃ. ઘુવડ ઉલગાવવું જુએ ઊંલગjમાં.
ઉલાટ (ચ) સ્ત્રી. ઊંધે રસ્તે, ઉનમાર્ગ. (૨) (લા.) મગરૂરી ઉલ-ગુલાંટ સ્ત્રી., äિ ન. [+ગુ. “ઇયું’ સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ઉલાવકી સ્ત્રી. પંખીની બેલી ઉપરથી શુભ અશુભ જાણવાના માથું જમીન ઉપર ઊંધું મૂકી પગને ઊંચા કરી મારવામાં શાસ્ત્ર સામે વાંધો કરનાર વિદ્યા આવતી ગેય, ગુલાંટિયું
ઉલાવવું, ઉલાવું એ “ઊલવું'માં. ઉલચાવવું એ “ઊલચમાં.
ઉલાળ . જિઓ “ઉલાળવું’.] બે પૈડાંવાળા વાહનમાં ઉલછાવવું જુએ “લવું”માં.
પાછળના ભાગમાં વજન વધી પડતાં આગળને ભાગ ઉલઝણ, -ત, -ન (શ્ય, ત્ય, ન્ય) સ્ત્રી. [જુઓ “ઊલઝવું + ગુ. ઊલળવાની સ્થિતિમાં આવી જવાપણું, એવા વાહનના ઠાંઠામાં
અણુ અત” અને “અન” ક. પ્ર.] મંઝવણ, ગંચવણ, આટી, ભારનું વધી જવાપણું. (૨) પાણીની વાઢ, મેજે મુકેલી. (૨) કેયડો
ઉલાળવું જ “ઊલળવું'માં.. ઉલઝમ વિ. ઘણું જરૂરી
ઉલાળા-વૃંચી સી. [જુઓ “ઉલાળ' + “કંચી”.] બારણાંને