Page Text
________________
ઉપ-પત્ન
૩૦૫
ઉપ-
હેય કે જે એકલો પ્ર જાતે ન હોય અને પૂર્વ પદ કારક- ઉપ...મેય છું. [., ન.] સાબિત કરેલા નિર્ણય ઉપરથી સંબંધે જોડાયું હોય તેવા સમાસ. (વ્યા.)
તરત નીકળતું અનુમાન, ઉપ-સિદ્ધાંત, “કેરોલરી' ઉ૫-૫ન્ન વિ. [સં.] મેળવેલું, પ્રાપ્ત કરેલું. (૨) દલીલથી ઉપ-પ્રવાહ !. [સં.] મોટા પ્રવાહની બાજુમાં ચાલતા ભરેલું, યુક્તિયુક્ત. (૩) શકય, સંભવિત. (૪) બંધ-બેસતું, નાને વહેળે
[ગૌણ પ્રશ્ન, પેટા-સવાલ યોગ્ય, (૫) શરણે આવેલું
ઉપ-પ્રશ્ન પું. [સ.] એક પ્રશ્નમાંથી નીકળતો પેટા-પ્રશ્ન, ઉપ-પરીક્ષણ, ન., ઉપ-પરીક્ષા સ્ત્રી. [સં.] ગૌણ તપાસ ઉપ-પ્રસ્તાવ મું. [સં.] મુખ્ય પ્રસ્તાવને બળ આપે તેવા
કે કસેટી, મુખ્ય કટી પહેલાંની પ્રાથમિક તપાસ રજુ કરવામાં આવતે ગૌણ પ્રસ્તાવ-ઠરાવ ઉપ-પર્વ ન. [સં.] મહાભારત જેવા ગ્રંથના મુખ્ય પર્વ- ઉપ-પ્રાંતરક્ષક (-પ્રાન્ત) વિ, પૃ. [સં.] નાયબ પોલીસ
સ્વરૂપના વિભાગમાં આવતું પ્રત્યેક પિટા-પર્વ, ઉપાખ્યાન અધીક્ષક, નાયબ પોલીસ અધિકારી, ડી. એસ. પી. ઉપ-પંથ (-૫-૧) ૫. [ + ઓ પંથ'.] પેટા-સંપ્રદાય, ઉપ-પલ્લવ છું. [સં.] ઉપદ્રવ, સંકટ, આફત, ઉત્પાત. (૨) પેટા-પંથ, કઈ પણ ધર્મસંપ્રદાયના એક ફિરકે
જમ, કેર, પીડા. (૩) આક્રમણ, હુમલે. (૪) રાજ્યમાં ઉપ-પાતક ન. [સં.] મુખ્ય પાતામાં ન ગણાયેલાં પરસ્ત્રી- પ્રવર્તતી અંધાધૂંધી. (૫) સૂર્ય ગ્રહણ અને ચંદ્રગ્રહણ જેવી ગમન ગુરુસેવાત્યાગ આત્મવિક્રય ગોવધ જેવાં ગૌણ પાતકે ઘટના. (૬) અધી, તોફાન -પાપમાં તે તે પાપ, ગૌણ પાપ
ઉપપ્લવ-કારક વિ. [સં], ઉપપ્લવ-કારી, ઉ૫હવી વિ. ઉપપાતકી વિ. સં., પૃ.] ઉપપતક કરનારું
[, j] ઉપલવ કરનારું, ઉપદ્રવી ઉપ-પાત્ર ન. [સં] નાટયરચનાઓમાં ઓછી ભૂમિકા ઉપ-ફલ-ળ) ન. [સં.] ગૌણ ઉત્પન્ન, “બાય-કટ’ ભજવવાની હોય તેવું તે તે પાત્ર. (નાટ.)
ઉપ-બહેણ ન. સિં.] ઓશીકું ઉપ-પાદક વિ. [સં] સમર્થન કરનારું. (૨) સંગત, યુક્ત ઉપ-બંધ (-બ-૫) પું. [સં.] જોડાણ ઉ૫પાદન ન. [સં.] રજૂઆત, “રેપ્રેઝેન્ટેશન.” (૨) સમર્થન. ઉપ-બાહુ ૫. [સં.] કેરણીથી નીચે હથેળી સુધીનો હાથ (૩) સંગતિ, યેગ્યતા
ઉપ-બુ હક (-બુક) વિ. [સં.] વૃદ્ધિ કરનાર, વિસ્તારનારું ઉ૫૫ાદનીય વિ. સં.] સમર્થન કરવા-કરાવા યોગ્ય. (૨) ઉપ-બૃહણ (-બુહણ) ન. [સં.] વૃદ્ધિ, વધારે, વિસ્તાર સિદ્ધ કરવા-કરવા યોગ્ય. (૩) રજુ કરવા-કરાવા જેવું (૨) પાષણ, (૨) સમર્થન ઉપ-પાદિત વિ. [૩] સમર્થિત કરેલું. (૨) સિદ્ધ કરેલું. ઉપ-બૂહિત (-બહિત) વિ. [સં.] વૃદ્ધિ પામેલું, વિસ્તરેલું. (૩) રજૂ કરેલું
(૨) પિવિત. (૩) સમર્થિત ઉપ-પાઘ વિ. [સં.] જુઓ “ઉપ-પાદનીય'.
ઉપ-ભાષા સ્ત્રી. [સં.] પેટા-ભાવા, બેલી, ડાયાલેકટ' (૨. મ.) ઉ૫પાન ન. [સં.] ગૌણ પ્રકારનું પીણું
ઉપ-મુક્ત વિ. [સં.] ભગવેલું, ઉપગમાં લીધેલું, વાપરેલું. ઉપ-પાપ ન. [સં.] જુએ “ઉપ-પાતક.”
(૨) ઉછિદ, એવું ઉપપીઠ સ્ત્રી, (સં., ન.] આચાર્યોના મુખ્ય ગાદી-સ્થાન ઉપબુક્તિ સી, [સં.] ભેગવટો ( [માણવા જેવું ઉપરાંત કોઈ અન્ય સ્થળોએ સ્થાપેલી ગોણ પીઠોમાંની ઉપ-ભૂજ્ય વિ. [સં.] ભેગવટો કરવા જેવું, વાપરવા જેવું, પ્રત્યેક પીઠ, ગૌણ પીઠ
ઉપ-ભેદ પું. [સં.] ગૌણ ભેદ-પ્રકાર, પેટાપ્રકાર ઉપપુર ન. [સં] પરું, ઉપનગર, સબર્બ'
ઉપાય વિ. [સં.] જુઓ “ઉપ-મુક્ય'. ઉપ-પુરાણ ન. [સં.] ભારતીય સં. ભાષાનાં અઢાર પુરાણે ઉપ-બેતા વિ. સિં, પું.] ઉપભેગ કરનારું ઉપરાંતનાં તે તે પુરાણના પરિશિષ્ટ ભાગ જેવાં કે સ્વતંત્ર ઉપ-બેગ કું. [સં.] ભેગવા, વાપરવું એ, માણવું એ. (૨) ગૌણ પુરાણોમાંનું એવું પ્રત્યેક પુરાણ (આની સંખ્યા સુખને અનુભવ. (૩) સ્ત્રી-સંગ, મૈથુન [અધિકાર અઢારથી પણ વધુ છે.), લઘુ પુરાણ
ઉપભેગ-હક(-) પું. [+ જુએ “હક’.] ભેગવટે કરવાને ઉપપ્રકાર છું. [સં.] ગૌણ પ્રકાર, પટા-પ્રકાર, પેટા-ભેદ ઉપભેગ-હક(ક)-ગ(-ગી) વિ. [+ એ “ગર'.] ઉપ-પ્રજા સ્ત્રી. [૪] રાષ્ટ્રમાં જેને રાષ્ટ્રિયતા નથી મળી ઉપભેગને અધિકાર કોઈ ને ત્યાં ગિરા મુકવામાં આવ્યું તેવી ગણુ પ્રજા
હોય તેવું
અિધિકાર ધરાવનાર ઉપપ્રદેશ પું. [સં] પ્રદેશની ઉપગમાં ન આવતી એવી ઉપભેગ-હક(ક)દાર વિ. [+ જ “હકદાર'.] ભોગવટાને પહાડ અને જંગલની જમીન. (૨) કાગળ વગેરેમાં ઉપ- ઉપગ-હક્ક-બક્ષિસ સી. [+જ બક્ષિસ'.] ઉપભેગને ગમાં ન લેવામાં આવતો ભાગ, હાંસિયે
અધિકાર કેઈ ને ભેટ કરી દેવામાં આવ્યો હોય એવી ઉપપ્રધાન . [, ન.] રાજ્યમાં મુખ્ય પ્રધાનોને પિત- સ્થિતિ પિતાના ખાતામાં સહાય કરનારે તે તે ગૌણ પ્રધાન, ઉપભેગાધિકાર . [+ , અધિકાર જ “ઉપાગ-હક.” નાયબ પ્રધાન (હવે નાયબ મંત્રી')
ઉપભેગાધિકારી વિ. [+ સં. અધિકારી, .] જુએ ઉપઉપપ્રમુખ કું. [સં., વિ] સામાન્ય સભાથી લઈ છેક ભેગ-હકદાર'. રાષ્ટ્રના સંચાલન-તંત્ર સુધીનાં મંડળના મુખ્ય પુરુષને ઉપભેગી વિ. [સ, ] ઉપભોગ કરનારું સહાય કરનાર ગૌણ પ્રમુખ (સામાન્ય રીતે ઉપાધ્યક્ષ” કહી ઉપભેગેછા સ્ત્રી. [+સં. છી] ઉપભેગ કરવાની મરજી શકાય. જુએ “અધ્યક્ષ” અને “પ્રમુખ)
ઉપ-ભેશ્ય વિ. સં.] ઉપભોગ કરવા-કરાવા જેવું ભ. કે ૨૦ Jain Education International 2010_04 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |