Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 337

ઉથાપાવવું
૨૯૨
ઉદ(-ધરાવો
પાવવું છે., સ. ક્રિ.
ઉદ(-ધ)માતિયું, ઉદ-ધ)માતી-તું) વિ. [+ગુ. “યું – ઉથાપાવવું, ઉથાપાવું જુઓ 'ઉથાપવું'માં.
ઈ'-'ઉં' ત..] ધાંધલ કરનારું, ધમાલિયું. (૨) મસ્તીખેર, ઉથામણુ ી. જિઓ “ઉથામવું” - ગુ. “અણી કૃ. પ્ર.] તોફાની
સામે પવને સફર કરતા વહાણની સપકાર ગતિ. (વહાણ.) ઉદમાળે . ઈંટનો ધરી જેવો ભાગ [(૩) ઉત્પત્તિ ઉથામવું સ. જિ. [સ. કથા->પ્રા. હવામ-] ઉથાપવું, ઉદય કું. સિં. ૩મg] ઊગવાની ક્રિયા. (૨) ચડતી, ઉન્નતિ.
અનાદર કરવો, નહિ માનવું. (૨) એકમાંથી બીજા વાસણમાં ઉદય-કાલ(-ળ) પું. [.] ઉદયને સમય, ઊગવાનું ટાણું કે સ્થાનમાં નાખવું. (૩) ખાલી કરવું, ઠાલવવું. (૪) ઉદયમાન વિ. સિં.] ઊગતું. (૨) ચડતી પામતું. (૩) ઉત્પન્ન ફેરવી ફેરવીને જેવું (પાન). ઉથામણું કર્મણિ, ફિ. થતું, પ્રગટ થતું ઉથામાવવું પ્રે, સક્રિ.
ઉદય-લન ન. [૪] કોઈ પણ ધારેલે સમયે ક્રાંતિવૃત્તનું પૂર્વ ઉથામાવવું, ઉથામાવું જ “ઉથામવું'માં.
ક્ષિતિજ ઉપરનું બિંદુ
[ચડતીને સમય ઉથામે . [સં. ૩થાપન->પ્રા. રામમ- ઉપાડવાને ઉદય-વેલા(-ળા) સ્ત્રી. [૩] ઉગવાને સમય. (૨) (લા.) ચન, ઉથામવાનો પ્રયાસ. (૨) વલખ, ઉધામે
ઉદયાચલ(ળ) ૫. [+ સં. મ] સૂર્ય જ્યાંથી ઊગતા ઉથે છું. [૨. પ્ર. દેવ બિંદુ, ટપકું] છાપરામાનું કાણું, દેખાય છે તે નીચે કાલ્પનિક પર્વત. (સંજ્ઞા) છાપરામાંને ચૂ
ઉદયાત વિ. [સ. ૩ઢવાત્ પાં. વિ.એ. ૧=ઉદયથી સૂર્યોદય ઉદ- ઉ૫. સિં; સ્વર અને શેષ વ્યંજનની પૂર્વે ત્, બાકી સમયે જે તિથિ હોય તેવી (તિથિ) અષ વચૂંજન પૂર્વે “તુ'. જઓ “ઉ”.] સંસ્કૃત તત્સમ ઉદયાદ્રિ પું. [+સ, બદ્રિ ] જુઓ “ઉદયાચલ'. શબ્દની પૂર્વે આ ઉપસર્ગ. “ઉપર” “એ” “વિકપ” “સમુ- ઉદયાસ્ત પું, બ. વ. [+ સં. મસ્ત] ઉદય અને આથમવું રચય' “અધિકરણ” “પ્રશ્ન” “સંશય જેવા અર્થ આપે છે. એ, અસ્તેય ઉદક ન. [સં.) પાણી
ઉદભુખ વિ. [+ સં. ૩રમુa ] ઊગવાની તૈયારી ઉપર ઉદક-કુંભ (-કુક્ષ) . [સં.] પાણીને ઘડે
આવેલું. (૨) (લા.) ચડતી થવાની તૈયારી ઉપરનું ઉદક-ક્રિયા સ્ત્રી, સિં.] હિંદુઓમાં મરેલાંની પાછળ પાણીથી ઉદર ન. [સં.] પેટ. (૨) બખલ, પિલાણ પિતૃતર્પણ કરવાની ક્રિયા, જલ-દાન. (૨) મરી ગયેલાંઓની ઉદર-ગુહા શ્રી. [સં.] બલના આકારનું પિટનું પિલાણ પાછળ પીપળે કે એવા સ્થળે પાણી રેડવાની ક્રિયા ઉદરણી સ્ત્રી. [ગુ.] સગર્ભા સ્ત્રી, ગર્ભવતી, ભારેવાઈ ઉદક-ચારી વિ. [સ, પૃ.] જલચારી, જલચર
ઉદરત-આતું ને. [ગુ. “ઉધાર' + જુઓ “ખાતું.] ઉપર-ટપકે ઉદ દાન ન. [સં.] ઉદક-ક્રિયા, જલદાન
મેળ, કાચો મેળ (કારો હિસાબ) ઉદક-મેહ છું. [૩] એક પ્રકારને મધુપ્રમેહ-મીઠે પેશાબ ઉદર-તૃપ્તિ સ્ત્રી, [સં.] ભૂખની શાંતિ, ધરાઈને જમવાપણું ઉદકાવવું એ “ઉદકવું'માં.
ઉદર-નિમિત્ત ન. [સં.] પિટનું કારણ. (૨) ક્રિ.વિ પેટને માટે, ઉદકાંજલિ (કાજલિ) શ્રી. [+ સં. મન્નઢિપું.] મરેલાની પટને કારણે, ભરણપોષણ માટે
પાછળ આપવામાં આવતા પાણીના ખાબે (પિતૃ-તર્પણમાં) ઉદરનિર્વાહ કું. [સં.] ભરણ-પોષણ, ગુજરાન, આજીવિકા ઉદગયન ન. [સં. +મન સંધિથી] સૂર્યની પૃથ્વીની દક્ષિણ ઉદરપટલ ન. [સં.] છાતી અને પેટના પોલાણને જ દાં દિશાથી ઉત્તર તરફ જવાની ક્રિયા, ઉત્તરાયણ
પાડતો પડદો ઉદય વિ. [સ. ૩૬ ૩] ઊંચી ટોચવાળું. (૨) ઊંચું. (૩) ઉદર-પીડા ઢી. [સં.] પેટમાં થતી પીડા ક વગેરે
આગળ પડતું. (૪) ઊભું હોય તેવું. (૫) પ્રચંડ. (૬) ભયાનક ઉદર-પૂતિ શ્રી., ઉદર-પષણ ન. [સં.] ગુજરાન ઉદ-ધિ છું. [સં.] સાગર, સમુદ્ર
ઉદર-દેશ છું. [સં.] પિટનો ભાગ ઉદધિ-કન્યા, ઉદધિનતનયા, ઉદધિસુતા સ્ત્રી. [] (પોરા- ઉદર-ગ ૫. [સં.1 પિટને રેગ, અજીર્ણ વગેરે દ ણિક માન્યતા પ્રમાણે સમુદ્રમાંથી ઉત્પન્ન થયેલી) લક્ષમીદેવી ઉદર-વિકાર છું. [] પેટને અજીર્ણ વગેરે પ્રકારને બગાડ. ઉદન્વતી સ્ત્રી. [સં.] નદી
(૨) ગર્ભાશયના રોગ ઉદ-વાન છું. [સ. ૩વાનું ] સાગર, સમુદ્ર, ઉદધિ ઉદર-વૃદ્ધિ સ્ત્રી. [સં.] પેટનું વધવાપણું. (૨) જલોદરનો રોગ ઉદપાત્ર ન. (સં.] પાણીનું ઠામ
ઉદર-વ્યાધિ છે, સ્ત્રી. [સ, .] પેટના રોગ ઉદ-પાન ન. [સં] પાણી પીવું એ, જલપાન. (૨) કમંડળ, ઉદરશલ(-ળ) ન. સિં] પિટમાં ચૂંક આવવી એ સંન્યાસીનું જલપાત્ર. (૩) વાવ કૂવા કુંડ વગેરે જલાય. ઉદર-શોથ છું. [સં.] પેટને સેજે (૪) હવાડો
ઉદરંભર (ઉદરમ્ભર) વિ. [સ. પું.] પેટભરું, ઉદરંભરી ઉદ-બિલાડે કું. [સં. + જ “બિલાડે.'] પાણી અને જમીન ઉદરંભરિતા (ઉદરશ્નચિતા) સ્ત્રી. [સ.] પેટ ભરવાપણું ઉપરનું બિલાડાના જેવું એક પ્રાણી
ઉદર-ભરી (ઉદરભરી) વિ. [સં., મું.] પેટભરું. (૨) (લા.) ઉદ-બિંદુ (બિન્દુ) ન. [૩] પાણીનું ટીપું, જલ-બિંદુ સ્વાર્થી ઉદ(-ધ)માત છું. [સં. ૩ માત - ધમધમી ઊઠેલું, વગા- ઉદરકાશ ન. [+સં. મારા પેટમાંનું પિલાણ ડેલું] (લા.) મસ્તી, ધમાલ, ઘાંધલ. (૨) તોફાન, ધીંગાણું. ઉદરાગ્નિ . [+સં. મ]િ જઠરાગ્નિ (૩) ગર્વ, અહંકાર
ઉદ(-ધીરા !. [સં. લવ-કૂવા-2 પ્રા. ઉમરāમ-] ઉપદ્રવ,