Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 331

ઉલાલ
૨૮૬
ઉcકમ
જ્યા
સ્થળ, મુકામ. (૪) ભૂત પ્રેત આદિ કાઢવા માટે તેને ઉક-વાઈ ( -વા ) વિ. [ સં. 1:ઉત્કર્ષે-ચડતીની ઇચ્છા માથેથી ઉતારેલી ચીજ (મોટે ભાગે ચોટામાં મૂકવામાં રાખનાર આવે છે તે)
ઉત્કર્ષશાલી-ળી) વિ. [સે, મું. ] ઉત્કર્ષ ચડતી-પાપે જતું, ઉતા (-હય) સ્ત્રી. ઘોડાની એ નામની એક જાત. (૨) “પ્રેસિવ' (ઉ.કે.)
[ઉન્નતિની પ્રાતિ ઝડપ, શીઘતા. (૩) વિ. ઝડપી, શીઘગામી
ઉત્કર્ષ-સિદ્ધિ સી. [સં. ] ઊંચી દશાએ જઈ પહોંચવું એ, ઉતાલી સ્ત્રી. [ + ગુ. “ઈ' સ્વાર્થે ત..] ઝડપ, શીઘતા ઉક-સ્થાન ન. [સં. ] ચડતી પાપે મળતી જગ્યા, ઊંચો ઉતાવળ (–) સ્ત્રી. [૮. પ્રા. લત્તાવટ ન.] શીધ્રતા, હૈદો
ત્વરા, ઝટપટ, તાકીદ. (૨) (લા.) અધીરાઈ, આતુરતા. ઉકષી વિ. [સ., પૃ. ] ચડતી પામનારું, આબાદ બનનારું (૩) દોડધામ. (૪) વિચાર વગરનું કામ
ઉત્કલન ન. [સં. ૩ + થન, સૌધિથી; ઊભું કરેલો નવા ઉતાવળિયું વિ. [+ગુ. ઈયું' ત. પ્ર.] ઉતાવળવાળું. (૨) સંસકૃતાભાસી શબ્દ] ઉકળવું એ
(લા.) ધાંધલિયું. (૩) અવિચારી. (૪) બાવરું. (૫) અધીરુ ઉકલનબિંદુ (- બિન્દુ) ન. [+ સં., પૃ. ], ઉત્કલનાંક ઉતાવળી વિ, સ્ત્રી. [ જુઓ 'ઉતાવળું' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી- (- નાણું) . [+સં. મ] પ્રવાહી ખદખદવા માંડે પ્રત્યય. ] અમદાવાદ બાજુના થતા ચોખાની એક જાત, (૨) અને વરાળ બને એટલી ઉષ્ણતાની હદ, “બોલિંગ પિઇટ” દક્ષિણ ગુજરાતમાં ઝડપથી વધતી ચાર માટેની જુવારની ઉત્કલિકા સ્ત્રી. [સં.] ઉક, માનસિક આવેગ, ઉછાળો, એક જાત
- [વળિયું ફાર્મ, પ્રવર્તન-બળ, પ્રેરણા, “ઇમ્પસ ઉતાવળે વિ. [ જુઓ ઉતાવળ + ગુ. “G” ત. પ્ર.] ઉતા- ઉતકંઠ (ઉક8) વિ. [સં] ઊંચી ડોકવાળું. (૨) (લા.) આતુર, ઉતાવવું, ઉતણું જુઓ તવું'માં.
ઉત્સુક. (૩) અધીરું ઉતરાણ પું. ખલતા બદામી રંગની કઠણ કાંટાળાં બિચાંવાળી ઉત્કંઠા (ઉત્કંઠા) સ્ત્રી. સિ] (લા.) આતુરતા, ઉત્સુકતા. (૨) એક વનસ્પતિ, ઉટીગણ
હોંશ, ઉત્સાહ (૩) અધીરાઈ ઉતા-નૈવું સ. ક્રિ. [ જુઓ ‘ઉતરડવું–પ્રવાહી ઉચ્ચારણ] ઉત્કંતિ (ઉત્કંઠિત) વિ. [૩] ઉત્કંઠાવાળું ઉતડવું. (૨) ઉકેલવું. ઉખેળી નાખવું. ઉત્ત(તૈયું કર્મણિ, ઉત્કંપ (ઉત્ક૫) મું. [સં.] ધ્રુજારી કિ. ઉત(તે)વવું છે, સજિ.
ઉત્કાલિક વિ, [] ઉત્કલિકાવાળું, ‘ઇમ્પહિસવ' ઉત-તૈ)વવું, ઉત-તૈ)તાવું જુઓ “ઉત-તૈડમાં. ઉત્કીર્ણ વિ. [સં.] અણીદાર સાધનથી કતરેલું, “ઇસ્ક્રાઈન્ડ” ઉડે !. [ જુઓ ‘ઉડવું' + ગુ. ' કુ. પ્ર.] ઉતરડો ઉત્કૃષ્ટ વિ. [૪] ઉરચ કેરિનું, સર્વોત્તમ, (૨) સુંદર, ડું. ઉત્તરની સ્ત્રી. નાગલા-દુધેલી નામની એક વનસ્પતિ (૩) વખાણવા જેવું ઉતરવું જુઓ ઉડવું.” ઉતૈડાવું કર્મણિ, જિ. ઉતૈડાવવું ઉત્કૃષ્ટતા સ્ત્રી. [સં.] ઉત્કૃષ્ટ સેવાપણું D., સ. કિ.
ઉત્કૃષ્ણાવસ્થા સ્ત્રી. [+ સં. અવસ્થા] સર્વોત્તમ સ્થિતિ ઉતરાવવું, ઉતૈટવું જ “ઉતડવું' માં.
ઉદ્ર (ઉસ્કેન્દ્ર) વિ. સં. ] મધ્યબિંદુથી દૂર રહેવું, “એક્સઉતૈલા છે., બ.વ. વરસાદમાં થતા અડદ
ન્દ્રિક. (૨) વિલક્ષણ, અસાધારણ ઉલની સ્ત્રી. [સં. રસ્તોની] ઉચ્ચાલન-યંત્ર, ‘લીવર ઉકદ્ર-શક્તિ (ઉકેન્દ્ર સ્રી. [સં. ] જે કેંદ્રની આસપાસ ઉcક વિ. [ સં. ] ઉસુક, અતુર
વસ્તુ ફરતી હોય તે કેંદ્રથી દૂર ધકેલનારું બળ ઉત્કટ વિ. [ સં ] ઊંચી કેડ રાખી રહેલું, ઉભડક. (૨) ઉત્કંદ્રાણુ (ઉસ્કેન્દ્ર) પૃ. [ ] નોચ્ચ લીટીને વ્યાસ (લા.) ઉગ્ર, તીવ્ર, જલદ, પ્રબળ, (૩) શ્રેષ્ઠ, ઉત્તમ. (૪) તરીકે લઈ દોરેલા વર્તુલને નીચોચ્ચ રેખા ઉપર ગ્રહમાંથી મેહં. (૫) કઠણ, મુકેલ. (૧) વિષમ
દોરેલો લંબ જે બિંદુમાં કાપે તે બિંદુને નીચેચ લીટીના ઉત્કટતા સ્ત્રી. [સ.]ઉકટ હેવાપણું [માંનું એક. (ગ) મધ્યબિંદુ સાથે જોડનારી લીટી સૂર્યને નીચબિંદુ સાથે જોડનારી ઉત્કટાસન ન. [+સં. માન] યોગમાંનાં ૮૪ આસન- રેખા સાથે બનાવે તે ખણો, ‘એકસેન્ટ્રિક ઍગલ’ ઉત્પર છું. [સં.] ઉકરડે. (૨) ઉમેરો
ઉકેંદ્રણ (ઉસ્કેન્દ્રણ) ન. [સં. ] મધ્યબિંદુથી બહાર જવાઉત્કર્ષ . [સં. 3 ઉન્નતિ, ચડતી, આબાદાની. (૨) સમૃદ્ધિ. પણું. (૨) સત્તાનું–અધિકારનું વિદ્રીકરણ (૩) વિકાસ, વૃદ્ધિ, પ્રગતિ, પ્રોગ્રેસ” (ઉ. કે.)
ઉકેંદ્રતા (ઉકેદ્રતા) . [ સં.] ઉલ્ક સ્થિતિ ઉત્કર્ષક વિ. સં.1ઊંચે તરફ ખેંચનારું. (૨) ઉત્કર્ષ કરનારું ઉકેદ્રીય (ઉકેન્દ્રીય) વિ.[ સં. ] ઉકેંદ્રને લગતું, ભિન્ન ઉતકર્ષ-કારી વિ, [ સં., પૃ.] ઉત્કર્ષ કરનારું ઉકર્ષવંથિ (ગ્રથિ) સ્ત્રી. [સ, ૫. પતે વધુ મેટા ઉત્કમ છું. [સં. ] ઊલટે ક્રમ, ઊલટસુલટ થઈ જવાની ક્રિયા.
છે એવી જાતને ગ્રહ, ગુરુતાગ્રંથિ, “સુપીરિચેરિટી કૅલેકસ” (૨) ઊંચે જવાપણું. (૩) ઉન્નતિ. (૪) ક્રમિક વિકાસ, ઉત્કર્ષવાચક વિ. [સં.] ઉન્નતિ બતાવનારું. (૨) અધિકતા ઇલ્યુશન. (૫) કે બતાવનારું. (વ્યા.)
ઉજમ-ક્રિયા સ્ત્રી. [સં.] ભૂમિતિના પ્રતિપાદ્યની રચના શોધી ઉત્કર્ષવાદ . [ સં. 1 વિકાસ-વાદ
કાઢવા જવાબથી માંડી ઊલટા ક્રમે તપાસવાની ક્રિયા. (ગ.) ઉકર્ષવાદી વિ. [સં., પૃ. 3 વિકાસ-વાદમાં માનનારું, “ઈ- ઉત્ક્રમ-ગુણેત્તર ૫. સિં.] ઊલટું પ્રમાણ, વ્યસ્ત પ્રમાણ. (ગ.) યુનિસ્ટ' (ઉ.કે)
ઉત્ક્રમ-જ્યા સહી, સિં.] ત્રિજ્યા અને રેટિક્યાનું અંતર,