Page Text
________________
આંખ
૨૪૬
આંખ
આંખ ઊઠવી. (૨) સ્વતંત્ર થવાની ઇરછા કરવી. ૦ આંજવી (૩.પ્ર.) છેતરવું. ૦ ઉઘાટવી (રૂ. પ્ર.) ચેતવવું. (૨) સમઝ પાડવી. ૦ ઉઘાડીને જોવું (રૂ.પ્ર.) બધી વિગત ધ્યાનમાં લેવી. (૨) બુદ્ધિપૂર્વક વિચાર કરવો. ૦ઉપર ઠીકરી રાખવી (રૂ.પ્ર.) અજાણ્યા થઈ જવું. (૨) ઉપકાર ન માનો. (૩) બેદરકાર રહેવું. (૪) શરમ ન હોવી. ઉ૫ર ૫ડદે પાડ (રૂ.પ્ર.) અજ્ઞાન છવાઈ જવું. (૨) વિવેકબુદ્ધિ જતી રહેવી. ૦ઊઠી (રૂ.પ્ર.) આંખમાં દર્દ આવવું. ૦ ઊંચી કરવી (ઉ.પ્ર.) સામે થવા હિંમત કરવી. ૦ એકઠી થવી (૩.પ્ર.) સામસામાં જોવું. ૦ કરવી (રૂ.પ્ર.) ઇશારતથી સમઝાવવું, સાન કરવી. (૨) પ્રેમની નજરે જોવું. ૦ કહ્યું કરતી નથી (રૂ.પ્ર.)ન મનાય કે ન લેવાય તેવું જોવામાં આવતાં આશ્ચર્ય બતાવવું. ૦ કાઢવી (રૂ.પ્ર.) ધમકી અાપી ડરાવવું. ૦ કાણું કરવી પણ દિશા કાણી ન કરવી (રૂ.પ્ર.) નિમકહરામ ન થવું. ૦ કાન ખુલ્લાં રાખવાં (રૂ.પ્ર.) બધું જોવું સાંભળવું. ૦ ખૂલવી, ૦ખૂલી જવી (રૂ.પ્ર.) ચકિત બનવું, અજબ થવું. (૨) સમઝ પડવી. ૦ ખેંચવી (- ચવી)(રૂ.પ્ર.) સાચે
ખ્યાલ આપવો. ૦ખેલવી, ૦ખેલાવવી (ર.અ.) સાચે ખ્યાલ આપ. ૦ ખેલી દેવો (રૂ. 4) સમઝ આપવી. ૦ ગરમ કરવી, ગુલાબ કરવી (રૂ.પ્ર.) ઈશ્કથી જેવું. ૦ ઘુમાવવી (રૂ.પ્ર.) આમતેમ જોવું. ૦ઘેરાવ (રૂ.પ્ર.) ઊંઘ આવવી, ૦ ચડ(-ઢાવવી (૨) ગુસ્સો કરે. (૨) આંબા વગેરેની કલમ કરવી. ૧ ચડી(•ઢી) આવવી (રૂ.પ્ર.) આખે દ થવું. ૦ ચડી(-ઢી) જવી (ઉ.પ્ર.)ગુસ્સે થવું. ૦ચરવા જવી (રૂ.પ્ર) બેટું કામ કરવા લલચાયું. ૦ ચાર થવી(રૂ. પ્ર.) મેળાપ થ. ૦ચુંટવી (-ચૅટવી) (રૂ. પ્ર.) ધ્યાન સ્થિર થવું. ૦ ચળવી (-ચૅળવી) (રૂ.પ્ર.) આશ્ચર્થ થવું, વિસ્મય પામવું. ૦ છત સાથે લગાવવ (રૂ.પ્ર.) આશા કરવી. ૦ છુપાવવી (૩.પ્ર.) જુની ઓળખાણ ભૂલી જવી. (૨) શરમાવું. ૦જવી (રૂ.પ્ર.) આંધળા થવું. ટાઢી થવી (રૂ.પ્ર.) જોઈને સંતોષ થ. ૦૭રવી (ઉ.પ્ર.) સંતેષ મળ. ૦ત કાઢવું (રૂ.પ્ર.) જોઈ જવું ૦ દેખાડવી (રૂ. પ્ર.) ઠપકો આપ. ૦ દોટાવવી (૨. પ્ર.) જેવું. ૦ નચાવવી (ઉ. પ્ર.) ઈશ્કથી જોવું. ૦ના તાર, ૦ની પૂતળી, ૦ની કીકી (ઉ.પ્ર.) પ્રિય પાત્ર. ૭ના પારા જેવું (રૂ.પ્ર.) ન ગમતું. ૦નાં પઠળ ઊઘટવાં (રૂ.પ્ર.) સાચી પરિસ્થિતિને ખ્યાલ આવ. ૦ નું કશું (રૂ.પ્ર.) અણગમતું. ૦નું ચણિયાર ફરવું (રૂ.પ્ર.) વિચાર જ ન કરવો. ૦નું ઝેર ઉતારવું, (રૂ.પ્ર.) જરા સૂઈ આરામ કરે. ૦નું ફૂટેલું (રૂ.પ્ર.) તદ્દન અવિચારી. કનું રતન (રૂ. પ્ર.) ઘણું જ મનગમતું પ્રિયપાત્ર. ૭ ને પડદે ઊઠ (રૂ.પ્ર.) અજ્ઞાન કે ગેરસમઝ દૂર થવાં. પ્રસારવી, ૦ ફેલાવવી (રૂ.પ્ર.) ડાહ્યા થવું. ૦ કરવી (ઉ.પ્ર.) ગુસ્સે થવું. (૨) નજર રાખવી. ફાટી રહેવી (-વી) (રૂ.પ્ર.) અજાયબી અનુભવવી. ૦ ફાડીને જોવું (રૂ.પ્ર.) ચકિત થવું. ૦ ટી.જવી (ઉ.પ્ર.) ધ્યાન ન રહેવું. (૨) વિચાર ન કરે. અફેરવવી, ફેરવી લેવી (રૂ.પ્ર.) ઉપર ઉપરશી વાંચી લેવું. ફેંકવી (કવી) (રૂ.પ્ર.) બહુ મહેનત લીધી હોય એમ બતાવવું. જેઠવી નજરમાં લેવું. બતાવવી (રૂ.પ્ર.) ધમકી આપવી. બંધ
કરી કામ કરવું (બધ-) (રૂ. 2) વગર વિચાર્યું કામ કરવું. ૦ ભરવી (રૂ.પ્ર.) આંસુ આવવાં. ભારે થવી (ર.અ.) ઊંઘ આવવી. ભેળવી (ઉ.પ્ર.) ઊંધ આવી જવી. ૦માવી કામુક દૃષ્ટિથી સ્ત્રીને ઇશારે કર. માંડવી (ઉ.પ્ર.) ધ્યાન રાખી જોવું. ૦માં આવવું (રૂ.પ્ર.) મહેરબાની ચાલી જવી. (૨) ઇતરાજી વહેરવી. ૦માં અાંગળીઓ ઘાલવી (ઉ.પ્ર.) છેતરવું, ઠગવું. ૦માં કમળા હો (રૂ.પ્ર.) પૂર્વગ્રહથી જેવું. ૦માં કહેવું (-કેવું) (રૂ.પ્ર.) આંખના ઇશારાથી સમઝાવી દેવું.૦ માં ખટકવું (રૂ.પ્ર.) દીઠ ન ગમવું. ૦ માં ખંચવું (રૂ.પ્ર.) અણગમતું થયું. ૦માં ઘાલવું (રૂ.પ્ર) ખાસ ધ્યાન આપવું. ૦માં ચકલાં રમવાં (ઉ.પ્ર.) ચંચળતા દેખાડવી. ૦ માં ઝેર (રૂ.પ્ર.) અદેખાઈ ૦ માં ધૂળ ન(-નાંખવી (રૂ.પ્ર) છેતરવું. ૦ માં પાણી આવવું (રૂ.પ્ર.) આંસુ આવવાં. ૦ માં ફરવું (રૂ.પ્ર.) કોઈના હૃદયમાં વસવું. ૦ માં ભમરીએ રમવા (ઉ.પ્ર.) કામુકતાની દષ્ટિએ જોવું. ૦ માં ભરવું (રૂ.પ્ર) ઈષ્યના કારણરૂપ બનવું. ૦ માં મરચાં ના(નાંખવાં (રૂ.પ્ર) કનડવું, રિબાવવું. ૦માં મરચાં લાગવાં (રૂ.પ્ર.) રોષની લાગણી થવી. ૦માં મીઠું (ઉ.પ્ર.)
અદેખાઈ. (૨) રિબામણી. ૦માં રાઈ (ઉ.પ્ર.) અદેખાઈ. (૨) ગુસ્સે. ૦ માં લહેર (-લે રથ) (ઉ.પ્ર.) ઊંધ. ૦માં લોહી વરસવું (રૂ.પ્ર.) ગુસ્સાથી લાલચેળ થઈ જવું. ૦ માં સમવું (રૂ.પ્ર.) ગમી જવું. (૨) હદયમાં વસવું. ૦ માં સરસ ફૂલવા (રૂ.પ્ર.) આનંદથી મસ્ત થવું. ૦માં સાપેલિયા (૩.પ્ર.) કામાસક્તિ. ૦માં સીલ ન લેવું (રૂ.પ્ર.) દૂર થવું. (૨) બેશરમ થવું. ૦માંથી તણખા ઝરવા (ઉ.પ્ર.) અત્યંત ગુસ્સો કરવો. ૦ મચાવી (રૂ.પ્ર.) મરણ પામવું. ૦૨ાખવી (૩.પ્ર.) દેખરેખ રાખવી, ૦ રાતી કરવી (રૂ.પ્ર.) ગુસ્સે થવું. ૦ લઢવી (રૂ.પ્ર.) સામસામે શત્રુતાને ભાવ હોવો.
લાલ કરવી, (કે થવી) (ઉ.પ્ર.) ગુસ્સે થવું, ખિજાવું. એ અંધારાં(આંખે) (રૂ.પ્ર.) ભાન જવું. એ અંધારી (આખે-) (૨.પ્ર.) ભાન જવું. (૨) છેતરવું, -ખે આવવું ( ખે.) (રૂ.પ્ર.) ઇતરાજી વહોરવી. એ આંખ મળવી (આંખે-) (ઉ.પ્ર.) એકબીજા તરફ જોયું. એ ચહ(૮)વું (આપે- (રૂ.પ્ર.) અદેખાઈના કારણરૂપ બનવું. -ખે જોયાનું ઝેર ( ખે.) (ઉ.પ્ર.) નજરે જોવાથી ખરાબ વસ્તુ તરફને અણગમે. -ખે થવું (આંખે-(રૂ.પ્ર.) અળખામણ થવું. -ખે દેખ્યું (આખે-) (રૂ.પ્ર) નજરે નજરે જોયેલું. -ખે દેખે હેવાલ (આંખે-) (ઉ.પ્ર) નજરે જોયેલા બનાવનું વર્ણન, રનિંગ કૉમેન્ટરી.' -ખે પાટા (આખે-) (ઉ.પ્ર.) અક્કલ ન હોવી. (૨) ધ્યાન ન દેવું. (૩) વિચારના અભાવ. -ખે લગાડવું ( ખે.) (રૂ.પ્ર.) પ્યાર કરો. (૨) માન આપવું. -ખે ઊંચી કરાવવી (આંખે (રૂ.પ્ર.) અધીરાઈ કરાવવી, (૨) બહુ સંતાપવું. - ઊંચી ચડી(-ઢી) જવી (આંખે-) (રૂ.પ્ર.) ગર્વનો ઊભરો આવવા. ખે એ આવવી (કે જવી) (અખે-) (ઉ.પ્ર.) ગર્વ-મદ ચડવો. -બે ચીને રહેવું (અખે-) (૨૬) (રૂ.પ્ર.) પસ્તા કરે. (૨) હારીને થાકી રહેવું. એ ટાઢી થવી (આખે- (રૂ. પ્ર.) શાંતિ થવી. (૨) સંતોષ થા. બાચીએ જવી ( -) (રૂ.પ્ર.) છેક અશક્ત
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |