Page Text
________________
આળેહી
૨૪૪
આંકડી
આળેહ કિ.વિ. સહેજે, અમસ્તું, અમથું
આંકડા-તપાસ અધિકારી પું[+ સં] આંકડાઓની મોજણી અને પું. કચરે-પ
કરનાર સરકારી અધિકારી, “સ્ટેટિસ્ટિકલ-સર્વે-ઑફિસર' આગ (ગ્ય) સ્ત્રી. જુઓ એળગ”. (૨) ઇચ્છા, આશા. (૩) આકા-દલીલ જી. [એ “આંકડે' + “દલીલ'.] આંકડા દુઆ, આશિષ
સાથે કરવામાં આવતી ૨૪આત કે દલીલ આનેટવું અ, .િ [સં. મા- તત્સમ દ્વારા] લોટવું, પાસાં આકઢાની સ્ત્રી, જલેબી (પુષ્ટિ.) ફેરવ્યા કરવાં. [આળેટી ઊઠવું (રૂ.પ્ર.) દુઃખ સહન કરવું.] આકા-બંધી વિ. [જુઓ “આંકડે બાંધવુંપરથી.] મહેસૂલ આળોટવું ભારે, ક્ર, આટાવવું પ્રે, સ. ક્રિ.
તરીકે રાજ્યને અમુક રકમનું ભરણું કરતું, વિટીવાળું આળાટાવવું, આળેટાવું જ “આળેટવું'માં.
આંકડા-બાજ વિ. જિઓ “આંકડે'+ ફા. પ્રત્યય] હકીકતના આટણ–ણુંન. જિઓ “આળોટવું' + ગુ. “અણ” “અણું આંકડાઓનો ઉપયોગ કરનાર, હિસાબી ક્રિયાવાચક કુ.પ્ર.] આળોટવાની ક્રિયા, લાટણ
આકઠા-બાજી સ્ત્રી. [એ “આંકડે” “બાજી'.] અમુક આળાટણ,-હું વિ, [+]. “અ”—અણુ કતૃવાચક કુ. વિષયને લગતા આંકડા ભેગા કરી એ વિદ્યાનો ઉપયોગ પ્ર.] આળોટવાની ટેવવાળું
કરવો એ. આળયા-વીણ ન. [ સ. માનવન > પ્રા. યમાહોથળ] આકડા-મદદનીશ ૫. [જ એ અકડે' + મદદનીશ'.] વિચાર. (૨) અવલોકન. (૩)દોષની કબુલાત કરી કરવામાં આંકડા અધિકારીને સહાયક, સ્ટેટિસ્ટિકલ ઍસિસ્ટન્ટ” આવતું પ્રાયશ્ચિત્ત, આલેયણ. (જેન.)
આંકટ-વેલા-ચ) સ્ત્રી, એક જાતની રમત આવવું સક્રિ. [સં, મા-હોવ-] પાપનું પ્રાયશ્ચિત્ત કરવું. આંકડાશાસ્ત્રન. [જુએ “આંકડે' + સં] હકીકતના આંકડા (૨) ખમાવવું, માફી માગવી. (જેન.) આ વાવું કર્મણિ, એકઠા કરવાની–એને ઉપયોગ કરવાની વિદ્યા, “સ્ટેટેસ્ટિકસ” કિં. આળાવાવવું છે., સ.કિ.
આંકડાશાસ્ત્રી વિ, પૃ. જિઓ “આંકડો + સં] આંકડાઆળાવાવવું આળાવાવું જ એ “આળાવવું”માં.
શાસ્ત્રને જ્ઞાતા આંક છું. (સં. મ] આંકડે, સંખ્યાની નિશાની. (૨) ભાવ આંકડા-સાસુ સ્ત્રી. [જ એ “અકડે' + “સાસુ' (લા.) ] મય કે એને ખ્યાલ આપતો અંક, “ઇન્ડેકસ નંબર’. (૩) પત્નીની મોટી બહેન, પાટલા સાસુ (સંતરની જાડાઈ કે પાતળાઈને હિંસાબ. (૪) અડસટ્ટો, આંકડા-સેટ છે. જિએ “આંકડે' + અં.] આંકડાઓનું અંદાંજ. (૫) હદ, સીમા. (૬) નિશાન. (૭) વિધિના લેખ. જથ, સેટસ ઑફ ફિગર્સ' (૮) બ.વ. ગુણાકારનાં કાષ્ઠક, ઘડિયા, પાડા. [ કરવા આંકિયા ૫, બ.વ. જિઓ “આંકડિયો'.] એક કડીને બીજી (રૂ. પ્ર.) ઘડિયાનાં કાષ્ટક મોઢે કરવાં-યાદ રાખવાં. ૦ કાઢ સાથે જોડી બનાવવામાં આવતો પગ અથવા હાથમાં (રૂ.પ્ર.) કિંમત અંદાજવી. (૨) સૂતરની શક્તિમત્તા નક્કી પહેરવાનો એક જાતને દાગીને. [ ૧ બીટવા (રૂ. પ્ર.) કરવી. ૦૫, ૦ માં (રૂ. પ્ર.) ભાવ નક્કી કરો. એકબીજાના હાથમાં આંગળાં સામસામાં ભરાવી જેડી દેવો] ૦ બેલલા (રૂ.પ્ર.) ઘડિયાના કેપ્ટક મિઢ બેલી જવાં.] આકરિયાણું વિ. [જ “આંકડે' + ગુ. “ઇયું + “આળું” આ આંક આવે (કે વળ) (રૂ. પ્ર.) હદ આવી જવી, ત. પ્ર.] આંકડા વાળેલું, છેડે વાંક હોય તેવું, વાંકડિયું પરાકાષ્ઠાએ પહોંચવું. આ આંક વાળ (રૂ.પ્ર.) હદ આંકડિયું છે. જિએ “આંકડે+ ગુ. જીયું” ત. પ્ર.] કરવી, પરાકાષ્ઠાએ પહોંચવું.
[અસ આંકડાવાળું. (૨) આંકવાળું, નિશાનીવાળું. (૩) દર વર્ષે આકર ૫. સિં. અક્ષ પ્રા. બા] ગાડી–ગાડાંને ધર, ધરી, ઠરાવેલ રકમનો આંકડો ભરનારું અક-ચાળી સ્ત્રી. [ઇએ “આંક" + “ચાળણી’.] ઝીણાં આકરિયર ન. આંકડી, એકેડી, કડી કાણાંવાળી ચાળણી. (૨) આંક ચાળવાની રીત. (૩) આકરિયા . [જ એ “આંકડિયું.'] એક અથવા બેઉ છેડે અંક-ગણિત
વાળે સળિય. (૨) અંગરખું-કોટ વગેરેમાં કસ કે બટનને કહ૧ (-ડ) સ્ત્રી. પાકેલા અનાજને મસળી-ઊપળી બદલે વપરાતો ધાતુનો વાળેલો કટકે, આંકડો, નાને દૂક ખંપાળીથી ખેંચીને બીજી જગ્યાએ ઢગલા કરવાપણું આંકડી સ્ત્રી. [જુએ આંકડો' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય]
કર (ડ) સ્ત્રી. [જ “આંકડી'.] હાથીને અંકુશમાં એક કે બેઉ છેડે વાળેલો નાને પાતળે સળિયે (બારી રાખવાનું લેઢિાનું હથિયાર, અંકુશ, તાર. (૨) પરંડા વગેરે
બારણામાં વપરાય છે તે). (૨) માછલાં પકડવાની ગલ. પાડવાની કડીવાળી વાંસની લાંબી લાકડી. (૩) (લા.) (૩) ઝાડની ડાળીઓ અને ફળ પાડવા માટેનું છેડે વળેલા પિટમાં આવતી વીંટ, ચંક
પાતળા સળિયાવાળું ઓજાર. (૪) સ્ત્રીની યોનિમાં ગર્ભઆંકડા-અધિકારી મું. [જઓ “અકડે' + સં.1 આંકડાઓની
નિરોધ માટે મૂકવામાં આવતું સાધન, “ભૂપ,” “ઇન્ટ્રાયુટેટિન ગણતરી ઉપર દેખરેખ રાખનાર અધિકારી, “સ્ટેટિસ્ટિકલ
કેન્દ્રાસેટિવ ડિવાઈસ” (કુ.નિ.) (૫) આંતરડાંમાં વાયુને ઑફિસર”
લીધે થતી ચૂંક, વીંટ, આમળે. (1) મરતી વખતનાં ડચકાં. આંકડા-જથ ન. [ઓ આંકડે" + “જથ’.] આંકડા
(૭) (લા.) અણગમો, અરુચિ. (૮) અદેખાઈ, ઈષ્ય. અંકાને સમંહ, “સેસ એક ફિગર્સ'
(૯) વિર, (૧૦) ખળભળાટ, (૧૧) વિધ, સખત વાં. અકઢા-તપાસ સ્ત્રી.[જએ “આંકડો' + ‘તપાસ'.] આંકડા
[oડી આવવી (રૂ.પ્ર) પેટમાં ચૂંક આવવી, વીંટ આવવી. એની કરવામાં આવતી મોજણી, સ્ટેટિસ્ટિકલ સર્વે
૦ચા (૮) વવી, ૦ દેવી, ૦ મારવી, ૦ લગાવવો
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |