Page Text
________________
આહીરી
૨૪૩
આળેમાળ
આહીર લેક
[બોલી (૩) જંજાળ, ઉપાધિ આહીરી [સ. મામીરિઝ >પ્રા. શાહીરિંગ] આહીર લોકોની આળ-મેકળિયન, બ.વ. [નિરર્થક “આળ’+જ “મેકળું' આહુત વિ. [સં.] હોમેલું, બલિદાન-રૂપે આપેલું
+ ગુ. “યું ત... (ગ્રા.)] પડી જવાય તેવી જગ્યાએ આહુતિ સ્ત્રી. [સં.] હોમવું એ, અગ્નિમાં બલિદાન આપવું આધાર વિના ઊભા રહેવાપણું [પ્રાયશ્ચિત્ત. (જૈન)
એ. (૨) હેમવાની વસ્તુ. [ આપવી (રૂ. પ્ર.) જાતને આળવણ ન. કલંક, બદનામી, બિફો. (૨) કરેલ દેવનું ભોગ આપવો]
અળવીતા(રા)ઈ સ્ત્રી. [જઓ “આળ-વીતડું(-૬) + ગુ. આહુત વિ. [.] બોલાવેલું
આઈ' ત. પ્ર.] આળવીતડાપણું આહૂતિ સ્ત્રી. [સં.] બોલાવવું એ, આહવાન
આળ-વીત ડું(-૨) વિ. [જુઓ “આળ” દ્વારા.] અટકચાળું, આહેડ કું. [સ. માણેટ>પ્રા. માત્ર તત્સમ] શિકાર, મૃગયા તેફાની, મસ્તીખેર. (૨) (લા.) વાતોડિયું અહેડી ૫. [સં. સમાધિ -> પ્રા. મદિર-] શિકારી, મૃગયા આળસ ન. સ્ત્રી. [સં. માઢસ્ય > પ્રા. શાસ્સ ન] સુસ્તી, કરનાર, પારધી
એદીપણું, કામ કરવાની અરુચિ આહે . [સં. માણેટ-> પ્રા. ગામ-] શિકાર, મૃગયા આળસ-વીળસ સ્ત્રી, જિઓ આળસને દ્વિભુવ.) અકળાઅહેટ સ્ત્રી. તરતનું વાવેતર
ભણ, ગભરામણ, મૂંઝવણ, ઉચાટ હેરિયા પું. [ + ગુ. ઈયું' ત. પ્ર.] આરંભ. [ -યિા આળસવું અ. હિં. જિઓ “આળસ', ના.ધા.] બંધ પડવું, કરવા (રૂ. પ્ર.) શરૂઆત કરવી]
અટકી જવું, કામ કરતાં થંભી જવું. (૨) મંદ પડવું. (૩) આહેતું ન. ખુશામત, ખોટાં વખાણ
મટવું. [આળસી જવું (રૂ. પ્ર.) કામ શરૂ કરતાં અટકી આહે દલું વિ. ઘાટઘૂટ વિનાનું, બેડોળ, કદર
જવું.] અળસવું ભાવે, કેિ. અળસાવવું પ્રે, સ. ક્રિ. આનિક વિ. [સં.] દૈનિક, દિવસને લગતું, દરરોજનું. (૨) આળસાઈ સ્ત્રી. [જુએ “આળસુ+ગુ. “આઈ' સાર્થે ત. પ્ર.] ન. દૈનિક કાર્ય, નિત્યકર્મ, રેજનું કામ
આળસ, સુસ્તી, મંદતા આહલાદ પું. [સં.] મનની પ્રફુલતા, આનંદ, પ્રસનતા, હર્ષે આળસુ વિ. [જ એ “આળસવું’ + ગુ. “ઉ” . પ્ર.સુરત, આહલાદકવિ. [સ.] આનંદકારક, મનને ખુશ કરે તેવું, મરમ એદી, કામ કરવામાં અરુચિવાળું. [ 0 ને પીર (રૂ. પ્ર.) આ-હલાદિત વિ. [સં.] આનંદિત, પ્રસન, ખુશ
ખૂબ જ આળસુ]. આહલાદિની વિ., સ્ત્રી. [.] ખુશ કરનારી
આળ પં. [ગ્રા.] ઢોરના આઉમાં થતે સે . આહલાદી વિ. [સં., પૃ.] ખુશ કરનારું. (૨) પ્રસન્ન, આળા-ગાળા ડું, બ. ૧. [જ “ગાળો'–દ્વિભવ.] (લા.) ખુશ, આનંદી
ગાળા ચાવવા, ખાટા ફેલ કરવા. (૨) ચેનચાળા, અટકચાળાં આહવાન ન. [સ.] બોલાવવું એ. (૨) સામનો કરવાનો આળા-ટ્યુબે(–) (-લુખ્ખ,-લુખ્ખ) મું. લાલસા, લાલચ, પડકાર. (૩) અદાલતમાં હાજર થવાનું કહેણ, “સમસ” સંસારની તૃષ્ણા
[ચિંતન, મનન આળ ન દે. પ્રા. ] કલંક ચડાવવું એ, દેવ ચડાવ એ, આળા-લોચ પું. [નિરર્થક “આળા' + સં. ઢો] વિચાર,
ખોટો આરોપ, ખોર્ટ તહોમત, આક્ષેપ. [ ૦ઊતરવું (રૂ.પ્ર.) અળિયું ન., - . [સં. મા-g] ભીંતમાં રાખેલો નિર્દોષ જાહેર થવું. ચડ(-૮)વું (રૂ.પ્ર.) આરોપિત થવું, દોષિત ગોખલો. (૨) કુવાની દીવાલમાં રાખેલો ખાડો થવું. ૦મૂકવું (રૂ.પ્ર.) આક્ષેપ કરવા. ૦ (ચાંચવું, (-) આળી સ્ત્રી. સેનાની અંગીઠી મૂકવાની ઊંચી એટલી
બેસવું, (-બેસવું) (રૂ. પ્ર.) તહેમતદાર થવું, દોષિત દેખાવું] આળીગારું જુઓ “આલીગાર્ડ'. આળખણી સ્ત્રી, [ઓ “આળખવું' + ગુ. “અ” . પ્ર.]. આળીગાળું છે. અળવીતડું, તોફાની. (૨) આળ ચડાવનારું. ચીતરવાની ક્રિયા, આલેખન. (૨) ચિતરામણ
(૩) ગાળ દેતું આળખશું ન. જિઓ આળખવું” + ગુ. અણુ” કવાચક આવું વિ. [ દે. પ્રા. મા–કોમળ, મૃદુ] અડધાથી દુઃખ કુ.પ્ર.] ખીલાવાળું સુતારનું એક એજાર. (૨) ચૂડલીને ઘાટ થાય તેવું સુકમળ, તાજી રૂઝ આવી હોય તેવું. (૨) તાજ કરવામાં છોલવા માટે વપરાતું લોઢાની પટ્ટીને એક છેડે ઉતરડેલું. [એવું રૂ.પ્ર.) બદનામી વહેરવી] કલમ જેવી ધારવાળું મણિયારનું ઓજાર
આળું ભેળું વિ. [+ જુઓ “ભેળું.] ભોળા દિલનું, નિષ્કપટ, આળખત (-) સ્ત્રી. પંજી, મિલકત
નિખાલસ આળખવું સ, ક્રિ. (સં. *મા-ઢિચ્છ - >પ્રા. *મા-સ્થિa] આળ-આ કિ. વિ. કાંઈ પણ કારણ વિના, નકામું
આલેખવું, ચીતરવું. (૨) આરંભ કરે. આળખાવું કર્મણિ,, આળેખ . [સં. મા-છેa] ભરત ભરવા માટે લૂગડા ઉપર ક્રિ. આળખાવવું પ્રે., સ.ફ્રિ.
સાહી કે રંગથી કરવામાં આવતી ભાત આળખાવવું, આળખાવું જુએ “આળખવુંમાં.
આળેખવું સં. [જુઓ આળખવું.] ચીતરવું. (૨) ભરત ભરવા આળ-ગેટિયું ન. [નિરર્થક “આળ+ જુઓ ટેન્ગ. “યું માટે કાપડ ઉપર ભાત પાડવી. આખા કર્મણિ, કિ.
ત...] ગુલાંટિયું, ગલોટિયું, ગોથું, ગડથોલું [પંપાળ આળેખાવવું છે., સ.કિ. આળ-દાળ (-ટટાળ) શ્રી. જંજાળ, ઉપાધિ. (૨) આળ- અળખાવવું, આળેખાવું જુએ “આળેખ માં. આળ-પંપાળ (- પમ્પાવ્ય) સ્ત્રી. [ નિરર્થંક આળ” + જુઓ આળેમળ કિ. વિ. રેંટિયાનાં ચક્કરે અને ત્રાક ઉપર ફરતી પંપાળવું'.] ચાકરી, સેવા, સારવાર, (૨) મિથ્યા પ્રયન, દેવી આધી પાછી ન ખસે એમ
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |