Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 283

આશંસા
કરનારું.
[ઉમેદ
આશાદારી. (૨) (લા.) આશ્વાસન, દિલાસે આ-શંસા (આહિંસા) શ્રી, [સં.] આશા, આકાંક્ષા, ઇચ્છા, આશાબંધી (-બધી) વિ., શ્રી. સેં, આરા-વન્ય+ગુ. ઈ’ આશંસી (આશસી) વિ. [સં., પું.] આશંસા રાખનારું ત.પ્ર.] આશાવાળી. (ર) ગર્ભિણી [ભરેલું, ઉમેદવાળું આશા` શ્રી. [સં.] ધારણા, ઇચ્છા, આકાંક્ષા. (૨) લાલસા, આશાભર્યું' વિ. [+ ગુ. ‘ભરવું +ગુ, પું' ભૂ. કૃ.] આશાથી સ્પૃહા, તૃષ્ણા. (૩) દિશા. [આપવી, દેવી (૩. પ્ર.) આશા-ભંગ (-બ) પું. [સં.] આશા નિષ્ફળ થવાની ઘટના. સામાની ઇચ્છાને પાષણ આપવું. (ર) લલચાવવું. ॰ કરવી (ર) વિ. આશા તૂટી પડી છે તેવું, નિષ્ફળ, ભગ્નાશ (૩.પ્ર.) સામા તરફથી કાંઈક મળશે એમ માનવું. ॰ પઢવી આશા(સા)વરી શ્રી. [જુએ આશા(-સા)॰ દ્વારા.] એ (રૂ. પ્ર.) વિશ્વાસ બંધાવે, સંભવ લાગવા. . ગાંધી, નામની સવારની એક રાગિણી, આસા. (સંગીત.) ૦રાખવી, ૦ સેવવી (રૂ.પ્ર.)આશા કુળવાની ઉમેદ રાખવી] અશા-વંત (-વન્ત) વિ. [સં. મારા-ચૈત્ ] જુએ ‘આશાવાન.’ આશા (સા) શ્રી. સવારના ભાગે ગવાતી એક રાગિણી, આશા-વાદ પું. [સં.] દરેક વસ્તુનું પરિણામ શુભ જ આવશે આશાવરી. (સંગીત.) એવી ભાવના, પ્ટિમિઝમ' (બ. ક. ઠા.) આશા(-સા)એસ(-) જએ ‘આસાએશ'. આશાવાદી વિ. સં., પું.] આશાવાદમાં માનનારું ઑપ્ટિઆશ(-સા)-ગો, પું,, બડી સ્ત્રી. [જુએ આશા (–સા)?' મિસ્ટ' (૯. ખા., બ. ક. ઠા.) +સં] જેમાં ગૌડીની છાયા છે તેવા એક રાગ. (સંગીત.) આશાવાન વિ. સં. મારવાનું પું.] આશાવાળું આશાજનક વિ. [સં.] આશા-વિશ્વાસ ઉપજાવે તેવું અશાસ્પદ વિ. સં. મારા+ક્બાપ, ન.] ભાવિની આશા આશ(-સા)-જોગિયા પું. [જુએ આશા-સા)' + ‘જોગિયા' પૂરી કરાવે તેવું [રૂપી ફણગા (રાગ વિશેષ).] આશાવરીના એક પ્રકાર. (સંગીત.) આશાંકુર (આશાહ કુકર) પું. [સેં. આશા + મsh] ઉમેદઆશ(-સા)-માંડ પું. [જુએ ‘આશાનેે (સા)' + માંડ’અશિ(સિ)કા સ્ત્રી. [સં. માશિશ્નું અર્વા તદ્ભવ ૧ > લ થયા પછી] આશીર્વાદરૂપ પ્રસાદી. (૨) દેવદેવીની આરતી ઉપર હાથ કરી આંખે અડાડવું એ. (૩) યજ્ઞકુંડમાંથી ભસ્મ લઈ કપાળમાં ચેાડવી એ. (૪) દેવના નાવણમાંથી પાણી લઈ માથે ચડાવવું એ. (ચારે માટે જુએ! આશકા'.) આશિષ, સ &. [સં. નશિસ્ (-વ્ )] સામાના કલ્યાણની ભાવના, શુભ કામના, આશીર્વાદ, શુભેચ્છા આશિંગા યું. પજવાણી, છેડ, અડપલું આશીર્વાંચન ન. [સં. મારિાવચન, સંધિથી] આશીર્વાદ, ‘ઇચ્છા ફળીભૂત થાઓ' એવી દુઆનું વેણ આશીર્વાચક વિ. [સં. શિલ્ + વાળ, સંધિથી]આશીર્વાદની ભાવના બતાવનારું
(રાગ વિશેષ) ] આશાવરીને એક બીજો પ્રકાર. (સંગીત.) આશાતન ત., -ના સ્રી. અપમાન, તિરસ્કાર, અવગણના. (જૈન.) (ર) સામાને થતું દુઃખ કે પીડા. (જૈન.) આશા-તંતુ (−તતુ) પું. [સં.] કાંઈ મળવાની કે ખતવાની કે આવવાની ઘેાડીક ખાતરી [તેનાથી ક્યાંય વધારે આશાતીત વિ. [સં. મા + અતીત] આશા રાખી હોય આશા-તૃષ્ણા સ્ત્રી. [સં.] લાલસા, તીવ્ર ઇચ્છા આશાદશમી શ્રી. [સં.] આષાઢ સુદિ દશમ (એ દિવસે દેવી-પૂજન કરવામાં આવે છે.)
આશા-દરી શ્રી. સં. મારા+જુએ જારી’.] આશા-તંતુ આશાન્વિત વિ. સં. મારા + અન્વિત] આશાવંત આશાપલ્લી સ્રી. [સંસ્કૃતીકરણ + સં. દ્રૌ>પ્રા. પત્ની તત્સમ સં. માં પણ સ્વીકાર્ય] અમદાવાદ નજીકની ઈ. સ. ની ૧૧મી સદીથી ૧૫મી સદી સુધી ટકેલી એક નગરી, આસાવળ. (સંજ્ઞા.)
આશીર્વાદ પું. [સં. આશિર્+વાવ, સંધિથી] આશીર્વચન, ‘મંગળ થજો' એવું કથન. (ર) કલ્યાણકારી ભાવના. (૩) કૃપા, પ્રસાદ, અનુગ્રહ
આશા-પાશ પું. [સં.] આશા-તૃષ્ણાનું બંધન આશા-પૂરક વિ. [.] આશા પૂર્ણ કરનારું અશા-પૂર્ણુ॰ ન. [સં.] આશાની સફળતા આશા-પૂરણૐ વિ. [સં.] આશાની પૂર્તિ કરનારું આશાપૂરા શ્રી. [સં.],—રી સ્રી. [+ ગુ. ઈ` ' સ્વાર્થે ત. પ્ર.]
આશીવિષ પું. સં.] (કાતિલ ઝેરવાળા) સર્પ, નાગ આશીં(-મીં)ગ સ્ત્રી., ન. ઘાના ચાંદા ઉપર માખીએ મૂકેલ ઈંડાં (જેને લઈ ઘામાં જીવાત પડે છે.) [ (શિપ.) આશુ-કર્મ ન. [સં.] તરત પતાવવાનું હેાય તેવું શિલ્પકર્યું, આણુ-કવિ વિ. [સં.] તરત જ કવિતા કરવાની શક્તિ ધરાવનારા કવિ, શીઘ્ર-કવિ [ચાલાક, ચપળ આજી-કારી વિ. [સં., પું.] કામ ઝડપથી પતાવનારું. (ર) આશુ-પી વિ. [સં., પું.] એકદમ ગુસ્સે થનારું ખિજાળ, ચીડિયું [તેવું, ‘નર્વસ' (વિ. મ.) આશ-ક્ષેાભ વિ. સં. હૃદયની ક્ષુબ્ધતા ઘડી ઘડીમાં અનુભવે આશુ-તેષ વિ. [સં.] ઝડપથી પ્રસન્ન થનારું. (૨) પું, ભગવાન શિવજી. (સૈજ્ઞા.)
કચ્છમાં લખપત તાલુકામાં ‘માતાના મઢ' નામક સ્થાનના માતાના મંદિરની અધિષ્ઠાત્રી દુર્ગાદેવી (જાડેજા રાજપૂતેની કુળદેવી). (સંજ્ઞા). (૨) ઘૂમલી પાસે ખરડા ડુંગર ઉપરના દેવીસ્થાનની અધિષ્ઠાત્રી દેવી. (સંજ્ઞા.) આશા-પૂરા પું. [+ સં. વૃત્ત~>પ્રા. વૃદ્ઘ−] કચ્છમાં માતાના મઢના આશાપુરા દેવીના સ્થાનક નજીકની જમીનની ધૂપ તરીકે વપરાતી માટી આશા-પૂર્તિ સ્ત્રી, સં.] આશાની સફળતા આશા-પ્રદ વિ. સં.] આશા સફળ કરનારું આશા-અંધ (-અન્ય) પું. [સં] આશાનું બંધન, આશા-તંતુ,
Jain Education International_2010_04
૨૩૮
આશોચ
આ-શેષણુ ન. [સં.] ચેાગમથી ચૂસી લેવું એ. (૨) લેાકા પાસેથી જુલમ વગેરેથી દંડ વસૂલ કરવાની ક્રિયા, શાષણ આશોચ ન. સં.] અશુચિપણું, અપવિત્ર સ્થિતિ. (૨) સંતાન જનમે તે વખતે પાળવામાં આવતું વૃદ્ધિસૂતક, (૩) મરણ