Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 281

આ-વર્તન
-વર્તન ન. [સં.] પાછા કરવું એ. (૨) વારંવાર આવવું એ, ‘ક્રિક્વન્સી’, (૩) એનું એ વારંવાર વાંચવું–વિચારવું એ આવર્તન-કાલ(-ળ) પું. [સ.] ફરી ફરીને આવતા સમય,
૨૩૬
Jain Education International_2010_04
આવિષ્કર્તા
ઉતારા, મુકામ. (૩) મઠ. (૪) અગ્નિહેાત્રની શાળા, (૫) છાત્રાવાસ. (૬) ગામડું
આવસભ્ય પું. [સં.] અગ્નિહોત્રના અગ્નિ
આવળ (-બ્ય) [સં. આવુણ્ય ન.] સ્રી. પીળાં ફૂલના એક એક વગડાઉ છે. [॰ નું ફૂલ (૩.પ્ર.)દેખાવમાં જ રૂપાળું. (૨) વરણાગિયું]
પીરિયડ'
આવર્તની સ્ત્રી. [સં.] કડછી. (ર) ચમચેત આ-વર્તનીય વિ. [સં.] ફરી ફરીને લાવવા જેવું, (૨) ક્રી ફરીને પાઠ કરવા જેવું
આ-વર્તમાન વિ. [સં.] ફરી ફરીને આવતું. (૨) ઘૂમરા લેતું આવર્તવું . ક્રિ. [સં. માતૃત્વત તત્સમ] પાછા ફરવું. આવર્તાવું ભાવે., ક્રિ. આવતાંવવું પ્રે., સ. ક્રિ આવર્તાવવું, આવર્તાવું જુએ ‘આવર્તવું'માં. આવર્ત-શ્રેણી સ્ત્રી. [સં.] પહેલાં એ પદ આપ્યાં હોય અને એ ઉપરથી ત્રીજું પદ કાઢવાના નિયમ આપ્યા હોય તથા એ નિયમ બીજા અને ત્રીજા પદને લગાડવાથી ચેાથું પદ નીકળતું હાય-ત્રીજા અને ચેાથા પદને લગાડવાથી પાંચમું પદ નીકળતું હાયઅને આગળ અને આંગળ પદા નીકળ્યા કરે એવી શ્રેણી એટલે કે સંખ્યાની હાર. (ગ.) આવતાંક (-વર્તાğ) પું. [+ સં. મ] પુનરાવતી અંક. (ગ.) આ-વર્તિત વિ. [સં.] પાછું વાળેલું. (૨) ઘુમાવેલું, ફેરવેલું, (૩) વમળવાળું કરેલું. (૪) ફરી ફરી અભ્યાસ કરેલું આ-વતિની વિ., સ્ત્રી. [સં.] ઘૂમરી. (૨) બાવીસ શ્રુતિએમાંની પંદરમી શ્રુતિ. (સંગીત.) (૩) મરડાશિંગી આ-વર્તી વિ. સ., પું.] આવર્તક
આવતાં ન., ખ.વ. ફાંકાં, હવાતિયાં. (ર) તરફડિયાં. (૩) દાસના સામાન [પરંપરા, શ્રેણી આલિ(-લી, -ળ, -ળી) સ્ત્રી. [સં.] પંક્તિ, હાર, આળ. આવલિકા શ્રી. [સં.] માલિ. (૨) એક શ્વાસેાવાસને નાનામાં નાના ભાગ
આ-વલિત વિ. [સં.] સહેજસાજ વળેલું આવલી(-ળી) જુએ ‘આવલિ,-ળિ,-ળી.’ આવવું અ. ક્રિ. સેં, મા-થા > પ્રા. માવ] આવેથી વળતી ગતિ કરવી. (ર) જન્મવું. (૪) પ્રાપ્ત થયું. પમાડ્યું. (૪) રોગયુક્ત થવું; દા. આંખ આવવી. (૫) (સંબંધક ભૂ, કૃ. સાથે સહાયક ક્રિયાપદ-પૂર્ણતાના અર્થમાં) કરી આવે. (૬) (વિષ્યર્થ કૃદંતના સા. વિ. ના અર્થના માં' વાળા રૂપ સાથે કર્મણિ અર્થ માત્ર) કરવામાં આવે છે.[આવી ચઢ)વુંઆ-વિદ્ધ (રૂ. પ્ર.) અચાનક આવવું. આજી ચૂકવું (રૂ. પ્ર.) મૃત્યુનું નજીક આવવું. આવી જવું (૨. પ્ર.) થોડી વાર માટે આવવું. (ર) રેગનું આવવું. (આંખ આવવી, જીભ આવવી). આવી પડવું (રૂ. પ્ર.) અચાનક દુઃખ કે એવું કષ્ટ આવી પડવું.
આવી પહેાંચવું (-પા:ચવું) (રૂ. પ્ર.) એકાએક આવી
મળવું. આવી બનવું (. પ્ર.) અંત આવવે. આવી ભરાવું (મૈં પ્ર.) મેાત પાસે આવવું. આવી મળવું (રૂ...) અનાયાસે કે અચાનક આવવું. આવી રહેલું (-ર:વું) (રૂ.પ્ર.) પહેાંચી આવવું. (૨) થાકી જવું.] અવાયું ભાવે, ક્રિ. આવશ્યક વિ. [સં.] અગત્યનું, જરૂરી આવશ્યક-તા સ્ત્રી [...] અગસ્ત્ય, જરૂર, ખપ. (૨) પ્રત્યેાજન આવસથ પું., ન. [સં., પું.] રહેઠાણ, નિવાસસ્થાન. (૨)
આવળ-કાઠી (આવબ્ય-) સ્ત્રી. [ + જુએ ‘કાઠી’.] (લા.) દવાના કામમાં આવતું એક જાતના વેલાનું સૂ કું ડાળખું આવળ-ગેાવળ (આવન્ય-ગેવન્ય) શ્રી [સં. માના—નોપાજ પં.] ખાળબચ્ચાં, કુટુંબકબીલેા, પરિવાર આવળિયા `યું. [જુએ ‘આવળ' + ગુ. યું' ત.પ્ર.] આવળથી મેટું અને ખાવળથી નાનું એવું એક ઝાડ આવળિયા પું. એરિયા, ઇચ્છા, અભિલાષા, મનેરથ આવ’ગ (-૧) પું. વહાણના અને એમાં ભરેલા માલને વીમેા. (વહાણ,)
આવંત્ય (આવન્ય) વિ. [સં.] અવંતિ-ઉજ્જનને લગતું. (૨) અવંતિનું (માળવાનું) રહીશ. (૩) પું. માળવાના દેશ. (સંજ્ઞા.) (૨) એ નામના એક અપભ્રંશ-ભાષા પ્રકાર. (સં.) આવાગમન ન. [જુએ ‘આવવું' + સં. -ાનન] આવી પહેાંચવું. (ર) જમ, અવતાર, અવતરણ આવારકું ક્રિ. વિ. ત્રિએ, ‘આ' (સર્વે.) + વાર' + ગુ. કું' ત. પ્ર.] આ વખત પૂરતું [ (૨) ગભરાયેલું, આવતું આવાનું વિ. [ા. આવારË] લટકનારું, ધંધા વિનાનું, રઝળુ, આવાલ પું. [જુએ, ‘આવવું’ દ્વારા.] નવાણમાં પાણી આવવાની સરવાણી, આવણા [ (૩) એરડા, ખંડ આ-વાસ પું. [ર્સ,] રહેઠાણ, નિવાસસ્થાન. (૨) ઘર, મકાન. આ-હક વિ. [સં.] લાવનાર, નિમંત્રણ આપનાર, નિમંત્રક, ‘કવીતર’ [આમંત્રણ આપવું એ, ઇન્વોકેશન’ -વાહન ન. [સં.] પૂજન વખતે દેવ વગેરેને હાજર થવા આ-વાહન-પત્ર હું. [સં., ન.] જવાખ દેવા હાજર થવાનું લખાણ, સમન્સ' [આપવા માટેનું સ્તવન આવાહન-તેાત્ર ન. [સં.] દેવ વગેરેને પુજા માટે આમંત્રણ આવાહલું સ. ક્રિ. [સં., તત્સમ] દેવાદિને આમંત્રણ આપવું. આવાહાવું,, સ. ક્રિ. આવાહાવવું છે., સ. ક્રિ આવાહાવવું, આવાહાવું જએ આવાહનું’માં. વિ. [સં.] વીંધાયેલું
આવિદ્યક વિ.અવિદ્યાને લગતું, માયાની સાથે સંબંધ રાખનારું. (૨) અજ્ઞાનથી થયેલું [અવતાર, જન્મ અવિર્ભાવ પું. [સં. વિક્ + માવ, સંધિથી] પ્રકટીકરણ. (૨) આવિર્ભાવક વિ. [સં. [+ સં.] આવિર્ભાવ કરનારું અવિર્ભૂત વિ. સં. માવિત્ + મૂર્ત, સંધિથી] આવિર્ભાવ પામેલું, પ્રગટેલું અવિભૂતિ સ્ત્રી. [સં. આવિભૂત્તિ, સંધિથી] આવિર્ભાવ અવિલ વિ. [×.] કાદવવાળું, (ર) મલિન, મેલું, ગંદું આવિષ્કરણ ન. [સં. માવિત્ + ળ, સંધિથી] પ્રકટીકરણ (૨) જાહેરાત
આવિષ્કર્તા વિ. સં. આવિસ્કી, સંધિથી] આવિષ્કાર કરનાર, ખુલ્લું પાડનાર, પ્રગટ કરનાર, (૨) જાહેર કરનાર