Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 280

આવચી-આવચી
આવચી-ખાવચી સ્ત્રી. [જુએ ‘બાવચી’ના ઢિલ્મવ.] તકમરિયાંના ઢેડ, બાવચી
આવા, (૫), જાવ (આન્ય-જાન્ય) શ્રી. [‘આવશું’+ જાવું'] આવવું-જવું એ, અવર-જવર
આવજે (-જ્યું) કૈ.પ્ર. [જુએ ‘આવવું'+અપ. ફ્ફ્ળ (<સં. E' દ્વારા) ખી, પુ., એ. વ. નું ગુ. વિધ્યર્થંક] ‘તારે ફરી આવવાનું' ભાવના ઉદ્દગાર આવો (-જ્યા) કુ.પ્ર. [જ આવવું' + કર્મણિ અપ ફૂલન (૮. દ્વારા); બી. પ્રુ., ખ.વ. અને ત્રી.પુ. નું. ગુ. વિધ્યર્થરૂપ] ‘તમારે કે એ ચા એમણે' ફરી આવવાનું' એ ભાવના ઉદગાર
આવાવડ (આવડેયુ-જાવડેય) શ્રી. અવર-જવર, આવ-જા આવટવું અ. ક્રિ. [ર્સ. મા-વૃવત્ત પ્રા. મા-વટ્ટ-] કેરવાનું. (૨) ઉડ્ડાણે આવવું, ઊભરાવું. (૩) નીપજવું, ઉદભવવું. (૪) ચાતરફ વીંટળાવું. (૫) અજંપા થવે, મૂંઝાવું. આવટાપું ભાવે, ક્રિ. આવટાવવું, પ્રે., સ. ક્રિ. આવટાવવું, આવટાવું જએ ‘આવવું’માં,
આવ (ડય) નત (ત્ય) શ્રી. [જુએ ‘આવડવું'.] કામ કરવાની –જ્ઞાન લેવાની વગેરે પ્રકારની કુશળતા, હેાશિયારી. (ર) (લા.) યુક્તિ, હિંમત
આવ-ત્રેવડ (આવડચ-ત્રેવડચ) સ્ત્રી. [ + જુએ ત્રેવડ’.] ઘરકામની વેતરણ, કરકસર આવવું અ. ક્રિ. [સં. મા-પત ૮પ્રા. આવઢ આવી પડવું'.] (લા.) કામ કેમ થાય કે કેમ કરાય એના ખરાબર ખ્યાલ હા, જાણકારી હાવી. (ર) કરતાં ફાવતું આવડું (ઃવડું) વિ. સં. હ્રાવત ૮ અપ. વ-ના સાયે] આટલી ઊંચાઈનું કે આ માપનું આવડું (આવડુંક) વિ. [+ ગુ. ‘' સ્વાર્ષિક ત, પ્ર.] માત્ર આવડું, નાનામાં નાના માપનું, જરાક વણુ-જાવણું (આવણ્ય-વિણ્ય) સ્ત્રી. [ એ આવવું' + જાવું' + બેઉને ‘અણ' રૃ. પ્ર] અવર-જવર, આવ-જા આવણી શ્રી., મેણું ન. [જુએ ‘આવવું' + અણું' રૃ.૫. + ઈ’ પ્રત્યય] આવવું એ, આગમન
આવો પું. [જએ ‘આવણું’.] કૂવા વગેરેમાં પાણી આવે છે તે સરવાણી, આવાલ આવતલ વિ. [આવતું' વર્તે. રૃ. + ગુ. લ' સ્વાર્થે] આવેલું આતિયા પું. નાકર, ચાકર આવતી સ્ત્રી. [જુએ ‘આવવું’ + ગુ. ‘તું’ વર્તે. કૃ. + ઈ` ' સ્ત્રીપ્રત્યય] આવક. (૨) વેપારની ચીજ બારમાં આવવાની માસમ
આવતું વિ. [જુએ ‘આવવું’+ગુ. ‘તું’ વર્તે. ટ્ટ] ભવિષ્યન માંનું. (ર) નવું સવું આવતું [જુએ ‘આમદાની’. આવદાની સ્ત્રી. [જુએ, ‘આમદાની;' ‘આવવું’ના સાદશ્ય] આવષ (-y) સી. [સં. મવષિ પું.] મુકરર કરેલા સમય, મુદત, અધિ. (ર) (લા.) કામ કરવા બદલ વસવાચાંને મળતું વર્ષાસન. (૩) આશા, ઉમેદ આવધિયું વિ. ઇનામી, ખારખલી (જમીન) [તેવું ખેતર આવન ન. જેમાં ફરીથી ચેાખા વાવવામાં આવ્યા હાય
Jain Education International_2010_04
૨૩૫
આવર્ત-દશાંશ
આવન ન. તારખાને કરતી લેાઢાની ચકરડી આવન-જાવન ન. [જુએ ‘આવણ-ાવણ, આ હિં. પ્રકારનું]
અવર-જવર, આ-વા, આવણ-વણું [આવરદાનેા અંત આવર-કૂ(-ખૂ )ટે પું. [સં. માયુક્ + ‘કૂટવું’-ખૂટવું’] માત આ-વરણ ન. [સં.] આચ્છાદન, ઢાંકણ, (૨) અંતરાય, વિઘ્ન, અડચણ, (૩) વંડા કે વાડ આવરણ-ત્વચા શ્રી. [સં.] અંદરની પાતળી ચામડીનું પડ આવરણ-પત્ર પું,, ન. [સં., ન.] પુસ્તકને ચડાવેલું પૂંઠું, ‘લપ’ [દૂર કરવાપણું આવરણુ-ભંગ (-લ)પું. [સં.]આવરણા-અંતરાયેા- અજ્ઞાનને આવરણ-શક્તિ . [સં.] વસ્તુના સ્વરૂપને ઢાંકનારી શક્તિ વરણી શ્રી. [ + ગુ. ‘ઈ’ ત.પ્ર.] માંસ ઉપર આવેલા પડદા, ‘ફૅસિયા,' (૨) વીજળીના પ્રવાહ જેમાં થઈને બીનમાં પેસી ન શકે તેવું ઢાંકણ, વેષ્ટની, ઇન્સ્યુલેટર' આવરદા પું., સ્ત્રી. [સં. માયુક્ (વેાષ વ્યંજન પૂર્વે માયુર) મૂળમાં] આયખું, આયુષ્ય, જીવનકાળ
આવરવું સ. ક્રિ. [સં. મા-વ-ના. ધા. તત્સમ] ઘેરી લેવું, વીંટી વળવું. (ર) આચ્છાદિત કરવું, ઢાંકવું. છાઈ દેવું, આવરાવું કર્મણિ., ક્રિ. આવરાવવું પ્રે., સ, ક્રિ આવરા-ક્ષેત્રન. [જ એ ‘આવર’+સ.] પાણી વગેરેના પ્રવાહની આવકના સંગ્રહ કરવાની જગ્યા, ‘કૅચમેન્ટ-એરિયા' આવરાવવું, આવરાવું જુએ ‘આવરવું’માં, આવરિત વિ. [સં. ભાવૃત્ત] આચ્છાદિત થયેલું, ઢંકાયેલું અવરું-ખાવડું (આવવું-ખાઃવડું) વિ. જુએ ‘ખાવડું’ના દ્વિર્ભાવ.] ગભરાઈ ગયેલું, ધાંધું
આવરાપ (આવરા) પું. [સં. માહા-] (લા.) માંદગીમાંથી ઊઠયા બાદ ખાવાની થતી પ્રબળ લાલસા
આવા પું. [જુએ ‘આવવું' દ્વારા.] આવક આવરા પું. [ફા. આવારહ ] હિસાબના ચેપડો, રોકડમેળના ચાપડા, નાણાંની આવક-ર્જાવકની હિસાબપેાથી આવરા-જાવરા પું. [જઆ ‘આવરે વૈ' +‘નવરા.’] આવા. (૨) ઊપજ-ખર્ચ, આવક જાવક. (૩) (લા.) એળખાણ, પિછાણ, પરિચય
વળાંક . [જન્મ-મરણ
આ-વર્જન ન. [સં,] વાળી લેવાની ક્રિયા. (ર) (૩) પ્રકાશનાં કિરણોનું વાંકા દેખાવાપણું આવર્જન-વિસર્જન ન. [સં] વાળવું અને જવા દેવું. (૨) આ-વર્જના શ્રી. સં. માં નથી] આવર્જન આ-વર્ત પું. [સં.] ગાળ ગોળ ફરવું એ, ચકરાવે, પરિભ્રમણ, (ર) પાણીમાં થતું વમળ, મરી, જલ-ભ્રમર, ભમરા. (૩) ચક્ર, કુંડાળું, મંડળ. (૪) ઘેાડાના શરીર ઉપર દેખાતી રુવાંટીથી બનતી ગાળાકાર ભમરી. (૫) (લા.) નિવાસ-પ્રદેશ (જેમકે ‘આર્યાવર્ત’ બ્રહ્માવત .') (૬) વિ. અમુક (છ) નિયમ પ્રમાણે ફરી ફરીને આવતું, પુનરાવતી, ‘રિકરિંગ’ આવર્તક વિ. [સં.] ફરીફરીને આવતું, પુનરાવર્તી, ‘રિકરિંગ’. (૨) ગેાળાકાર ચાલતું [એષધિ આવર્તકી સ્ત્રી. [સ.] એક જાતની વેલ, (૨) મરડાશિંગી નામની આવત-કેતુ પું. [સં.] ધૂમકેતુ [એવી રકમ આવર્ત-દશાંશ (-દશાશ) પુ. [સં.] ફરીફરીને દશાંશ આવે