Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 279

આલેક-વિરનારી
આલેક-ગિરનારી કે. પ્ર. [જ્જુએ ‘ગિરનારી’.] ગિરનાર પર્વત ઉપરનાં અંબામાતાને ઉદ્દેશી થતે ખાવા-સંન્યાસીના ઉદ્ગાર આ-લેખ પું. [સં.] પત્ર. (૨) દસ્તાવેજ. (૩) સનદ, દાનપત્ર, પટ્ટો. (૪) મહાર, મુદ્રા, ‘સીલ’. (૫) નકશે., ચાર્ટ’. (૬) આલેખ-ચિત્ર, ‘ગ્રાફ્’. (૭) ચિત્રણ આ-લેખક વિ. [સં॰] ચિત્ર દેારનાર, ચિત્રકાર. (૨) આલેખન કરનાર. ડિઝાઇનર’
આલેખ-ચિત્ર ન. [સં.] ટપકાં અથવા લીટીની પદ્ધતિથી કાઈ પણ જાતના સંબંધ બતાવવા ઢારેલી આકૃતિ, ‘ગ્રાફ’ આ-લેખન ન. [સં.] લખાણ. (૨) ચિત્રણ. (૩) રેખા-નિરૂપણ, આઉટલાઇન ડ્રોઇંગ'
આ-લેખની શ્રી. [સં.] કલમ, (3) પીછી [પેપર' આલેખ-પત્ર પું. [સં, ન.] રેખાચિત્ર માટેના કાગળ, ‘ગ્રાžઆલેખવું સ. ક્રિ. [સં., ના. ધા., તત્સમ] લખાણ કરવું. (૨) ચીતરવું. (૩) આકૃતિ કાઢવી, રેખાંકન કરવું. આલેખાવું કર્મણિ, ક્રિ. આલેખાવવું કે, સ. ક્રિ. આલેખાવવું, આલેખવું જુએ ‘આલેખવું' માં, આ-લેખિત વિ. સં. મા-ણ ના. ધા. તું ભૂ. કૃ.] આલિખિત આલેખ્ય વિ. [સં.] આલેખન કરવા જેવું, (૨) ન. ચિત્ર. (૩) લખાણ
આલેડી શ્રી, એક જાતનું ઝાડ
અ-લેપ પું., રૂપન ન. [સ.] ચાપડવાની ક્રિયા, ખરડ કરવાની ક્રિયા. (૨) મલમ
આ-લેપક હું. [સં.] છે કે ગાર કરનાર માણસ આલેપણું સ, ક્રિ. [ä,, ના. ધા., તત્સમ] ચે।પડવું. (૨) લીંપવું. આલેપાવું કર્મણિ, ક્રિ, આલેખાવવું પ્રે, સ. ક્રિ આલેપાવવું, આલેપાયું જુએ ‘આક્ષેપવું' માં. આલે-ખાલે શ્રી. [રવા.] નકામી વાત. (૨) આહિયાં કરવાપણું. (૩) કચરા. (૪) ખાવાના પદાર્થ આલેશાન જુએ ‘આલીશાન’.
આ-લેાક હું. [સ.] જોવું એ. (૨) દેખાવ. (૩) દૃષ્ટિમર્યાદા, (૪) તેજ, પ્રકાશ
આલાક-ચિત્ર ન. [સં.] છબી, તસવીર આ-લેપ્ટન ન. [સં.] જોવું એ આલા-ખેરા પું. [અર્થહીન શબ્દ + જુ‘ખેરા’.] કામમાં ન આવે તેવી ધાતુની ભાંગેલ તૂટેલ વસ્તુ, ભંગાર આ-લેચ પું. [સં.] જેવું એ, દર્શન. (ર) વિચાર, ચિંતન, મનન. (૩) અલેાચના, સમીક્ષા, અવલેાકન આ-લેચક વિ. [સં.] આલેાચના કરનારું, સમીક્ષક, અવલેાકન કરનાર
-લેચન ન., ના સ્રી. [સં.] સમીક્ષણ, સમીક્ષા, અવલેાકન. [-ન કરવું, -ના કરવી (રૂ. પ્ર.) સમીક્ષા કરવી, ગુઢ્ઢાના વિચાર કરવા. -ના લેવી(રૂ.પ્ર.) સાધુ કે ગારજી સમક્ષ પાપ કબૂલી પ્રાયશ્ચિત્ત લેવું, આલેયણા લેવી. (જૈન.) આલાચવું સ. ક્રિ. [ર્સ, બા-જોર્, તત્સમ] મનન કરવું, વિચારવું. (૨) સમીક્ષા કરવી, અવલેાકન કરવું. આલાચાલું કર્મણિ., ક્રિ. આલે ચાવવું છે., સ. ક્રિ. આલે ચાવવું, આલાચાલું જએ આલેચવું’માં.
Jain Education International_2010_04
૨૩૪
આવખ
આ-લેાચિત વિ. [સં.] મનન કરેલું, વિચારેલું. (૨) જેના ગુણદોષની સમીક્ષા કરવામાં આવી છે તેવું આલેચ્છ વિ. [સં.] મનન કરવા – વિચારવા લાયક. (૨) સમીક્ષા કરવા જેવું [ઊહાપેાહ આ-લેાઢન ન- [સં.] હલાવવાની ક્રિયા. (૨) (લા.) ચર્ચા, આલેવું સ. ક્રિ. [સં. મોઙ, તત્સમ] હલાવવું. આલેખાવું કર્મણિ., ક્રિ. આલેાઢાવવું કે., સ. ક્રિ. અલેડાવવું, આલેાઢવું જુએ ‘આલેાડવું’માં. આ-લેહિત વિ. [સં.] હલાવેલું આલા-પાલે પું. [+જુએ ‘પાલે’, એને દ્વિર્ભાવ] ગમે તે જાતનાં પાંદડાં. (૨) ભાજીપાલા આલેાયણ ન., -ણુ સ્ત્રી. [સં. મા-જોચન, ના > પ્રા. મો-થા, -ળા તત્સમ] પાપની કબુલાત કરી સાધુ કે ગારજી પાસે પ્રાયશ્ચિત્ત લેવાની ક્રિયા, આલેચના. (જેન.) આ-લાલ પું. [સં.] કંપ, ધ્રુજારી. (૨) ગભરામણ. (૩) વિ. કંપતું, ધૃજતું. (૪) ક્ષુબ્ધ, ખળભળેલું આલેક્ષિત વિ. [સં.] કંપેલું, ક્રૂ ઊઠેલું. (૨) થાડું ચંચળ. (૩) ક્ષુબ્ધ, ખળભળી ઊઠેલું [વિરુદ્ધનું, ક્ષારવાળું આલ્કલાઇન વિ. [અં.] ખટાશથી ઊલટા ગુણવાળું, ઍસિડથી અહકલી પું. [અં.] અકલી, ખટાશને નિર્ગુણ કરનારા ક્ષાર, ઍસિડથી ઊલટી અસર ધરાવનારે પદાર્થ
આકાહાલ પું. [અર. ‘અલ્ કાહલ' ઈ. સ. ૧૮મી સદીમાં અંગ્રેજીમાં દારૂના અૐ' એ અર્થ વિકસ્યા. અં.] દાના અર્ક, મદ્યાર્ક, મદ્યસાર [(લા.) પ્રારંભ
આ પું. [અં.] ગ્રીક મૂળાક્ષરને પહેલે વર્ણ (A) (૨) આલ્ફા-કિરણ ન. [+ સં.] પ્રકાશનું એક કિરણ (પ.વિ.) આવ (-વ્ય) શ્રી. જએ ‘આવવું’.] આવવાની ક્રિયા, આવવું એ, આગમન. (૨) આયાત, આવરે. (૩) આવક, કમાણી. (૪) (લા.) પુષ્કળતા, છત
આવક શ્રી. [જુએ ‘આવવું' દ્વારા] આવવું એ. (૨) આયાત. (૩) કમાણી, ઉત્પન્ન
આવક-ખર્ચ પું., ન. [ + જુએ ‘ખર્ચ’,] પેદાશ અને વ્યય આવક-ચિઠ્ઠી(-ઠ્ઠી) સ્ત્રી. [+ જુએ ‘ચિટ્ઠી(-ઠ્ઠી.’)] આવનારા માલની નોંધ, ભરતિયું. (૨) માલની રસીદ, પહેાંચ, પાવતી. (૩) વહાણના સામાનની લેવડદેવડના દસ્તાવેજ [ખર્ચ આવક-જાવક સ્ત્રી, [+જુએ ‘જાવક’.] આવ-જા (૨) ઊપજઆવકવેરા પું.[+જુ વેર’.] આયપત-વેરા, ‘ઇન્કમ-ટૅકસ’ આવકાર પું. [+ સં.] આવે' એવા ઉદ્ગાર જેમાં છે તેવું સંમાન, આદરમાન
આવકાર-દાયક વિ. [+ સં.], આવકાર-દાયી વિ. [+ સં., પું.] આવકાર આપનારું, સંમાન કરનારું (ર) આવકારાહ,
આવકાર-પાત્ર, આવકાર-લાયક
આવકારવું સ. ક્રિ. [જુએ આવકાર', “ના.ધા.] આવકાર આપવા. આવકારાવું કર્મણિ, ક્રિ. આવકારાવવું છે.,સ.ક્રિ. આવકારાવવું, આવકારાયું જુએ ‘આવકારવું’ માં, આ-વક્ષ વિ. સં મા-વક્ષસ્] છાતી સુધીનું, ‘બસ્ટ-સાઇઝ' આવખું ન. [સં. આયુ> પ્રા. માનવમ] આયખું, આવરદા, જીવતર, આયુષ