Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 259

આદિ-પૃષ્ઠવંશ
૨૧૪
આધારણ
(૨) સાંખ્ય પ્રમાણે પહેલો ક્વાત્મા કે પ્રકૃતિ. (સાંખ્ય) ટયૂશન.” (ગ.) (૩) બ્રહ્મા
આદેશ-રૂપ વિ. [સં.] હુકમ-રૂપે રહેલું. (૩) આદેશાત્મક, આદિ-પૃષ્ઠવંશ (-૨) પં. [સં.] જેમાંથી હાડપિંજર બનવાનું “મેન્ડેટરી.” (૩) ન. આદેશ તરીકે આવેલું શબ્દરૂપ. (વ્યા.) છે તેવી ગર્ભગત એક નળી, નટે-કેર્ડ
અદેશ-વાહક વિ. [સં.] આદેશ લઈ જનાર, “મિશનરી' આદિમ વિ. [સં.] પ્રથમ, પહેલું. (૨) પૃથ્વી ઉપર સૌથી (ના.દ.)
[મેન્ડેટરી' પહેલું પ્રગટેલું પ્રિમિટિવ', “ રિજિનલ'
આદેશાત્મક વિ. [+સં. મામ] આદેશરૂપ, ફરજિયાત, આદિમ-જાતિ સ્ત્રી. [સં.1 તે તે ભૂભાગમાં આવી વસેલી કે અદેશ્ય વિ. સં.] આદેશ કરવા-કરાવા જેવું વિકસેલી પહેલી માનવ-જાતિ, આદિવાસી, જન-જાતિ, આદેટા વિ. [સ, મું.] આદેશક, હુકમ કરનાર. (૨) વન્યજાતિ, વનવાસી જાતિ
સરમુખત્યાર, ‘ડિટર” (આ.બા.) અદિ-માતા શ્રી. સિં. વૈદિકી અદિતિ દેવી. (૨) શિવ- આદેસર ૫. [સ, માલીશ્વર) આદીશ્વર-આદિનાથ ઋષભદેવ. પત્ની પાર્વતી, ઉમા (જેનાં દુર્ગા અંબા કાલી વગેરે નવ (સંજ્ઞા) (જેન.)
[વાળે રૂપ સ્વીકારાયાં છે.)
આવા . ગાડાં ભાડે ફેરવનાર પુરુષ, ભાડૂતી ગાડાઆદિમાનવ છું. [સં.] સુષ્ટિના આરંભ પછી વિકસેલું પહેલું આઘ વિ. [સ.] આરંભનું, શરૂમાં થયેલું. (૨) પહેલું, માનવ પ્રાણી. (૨) આદિ પુરુષ
આદિમ, મુખ્ય આદિયુગ પું. [સં.] સુષ્ટિની ઉત્પત્તિ સમયને કાલ. (૨) આ-ઋષિ પું. [સં.] બ્રહ્મા ચાર યુગે સત્ય ત્રેતા દ્વાપર કલિમાં પહેલો સત્યયુગ, આધ-ગુરુ છું. [સં.] આદિગુરુ પરમાત્મા, પરમેશ્વર કૃતયુગ
[પહેલ શંગાર રસ. (નાટ.) આઘનતા સ્ત્રી, - ન. [સં.] પહેલું હોવાપણું આદિ-રસ પું. [સં] નાટયશાસ્ત્રમાં ચર્ચાયેલા આઠ રસમાંના ધ-દ્રષ્ટા વિ., પૃ. [સં.] વસ્તુના તત્ત્વનું જેને દર્શન કે આદિ-લેખ છું. [સં] પહેલું લખાણ, ‘ડ્રાટ’
જ્ઞાન પહેલવહેલું થયું હોય તે, પરમાત્મા આદિ-વચન ન. સિં.] કાઈ પણ ગ્રંથનું લેખકે યા અને આધપિતા પું. [સં.] પરમાત્મા, પરમેશ્વર. (૨) સુષ્ટિના લખેલું પ્રાસ્તાવિક પ્રકારનું લેખન, પ્રાકથન, આમુખ,
મનાતા પહેલા સર્જક બ્રા કૅર્વર્ડ' (ચં. ન.)
અધ-પ્રકૃતિ સ્ત્રી. [સં.] સૃષ્ટિના કારણરૂપ જડ તત્વ. આદિ-વાસી વિ. [સ., ન.] તે તે ભૂભાગમાં ઘણું જ ના
(સાંખ્ય), (૨) સૃષ્ટિના કારણરૂપ ગણાતી માયાશક્તિ. સમયથી વસતું આવતું, ‘એરિજિનલ'
(શાંકર વિદાંત.) આદિ-શક્તિ સ્ત્રી. [સં.] જઓ આદિ–માતા.'
આધ-બીજ ન. [સં.] આદિ-કારણ, બીજ-કારણ, (૨) આદિનશિપી પું. [સં] સષ્ટિને પહેલે ઘડનાર–ા પરમાત્મા-પરમેશ્વર. (૩) જગતનું આદિ કારણુપ્રકૃતિ. કે વિશ્વકર્મા
[આવી રહ્યો છે તેવું (સાંખ્યો. (૪) જગતનું આદિ કારણ-માયા. (શાંકર વેદાંત). આદિશ્યમાન વિ. સં.] જેને યા જે વિશે હુકમ આપવામાં (૫) જગતનું આદિ કારણ અક્ષરબ્રહ્મ. (દાંત) [જગદંબા આ-દિષ્ટ વિ. [સં.] જેને યા જેના વિષયમાં હુકમ આપ- અધિ-ભવાની સ્ત્રી. [સ.] શિવનાં પત્ની પાર્વતી, ભવપત્ની, વામાં આવે છે તેવું, આજ્ઞપ્ત. (૨) સૂચવવામાં આવેલું અધ-શક્તિ સ્ત્રી. [સં.] જુઓ “આદિ-શક્તિ'. આદિ-સર્ગ કું. [સં.] સુષ્ટિના આરંભનું પહેલું સર્જનકાર્ય, આધંક (આધ) . [સં. બાદ્રિ + મ, સંધિથી] પહેલો આદિ-સૃષ્ટિ
[જૈન.) આકડે, પ્રથમ અંક આદીશ્વર છું. [ + સં. શ્વ૨] આદિનાથ, કષભદેવ. (સંજ્ઞા.) અત્યંત (આદત) ન., બ.વ. [સ. મrદ્ર + અન્ત, સંધિથી]. આદુ-૬ ન. [સ. માÁ -> પ્રા. શાસ્ત્ર -] સૂકી સૂંઠને આરંભ અને અંત. (૨) કિ.વિ. શરૂથી લઈ અંત સુધી પહેલો લીલો કંદ. [ કાઢી ના(-નાંખવું (રૂ. પ્ર.) નબળું, આદ્યા વિ, સ્ત્રી. [૪] શરૂઆતમાં થયેલી, પહેલી, મુળ પાડવું, થકવવું. ૦ ખાઈને પઢવું (કે મંટવું) (રૂ. પ્ર.) પાછળ આધાક્ષર પું. [સે, ભાવ + અક્ષર ન.] પહેલો અક્ષર, પ્રથમ પડવું, ખણખોદ કરવી. (૨) કામમાં મચી પડવું. ૦ ની વર્ણ
[(૨) બચપણ સૂંઠ થવી (રૂ. પ્ર.) દૂબળા થઈ જવું] [કારવા આધાવસ્થા સ્ત્રી. [સં. માઘ + અવસ્થા] પહેલી અવસ્થા, આ-દેય વિ. [સં.] લેવા-ગ્રહણ કરવા યોગ્ય, (૨) સ્વી- આદ્યદાત્ત વિ. [સ, માઢ + કાત્ત, સંધિથી], આઘોદાર વિ. આદેશ મું. [સં.] આજ્ઞા, હુકમ. (૨) સૂચના. (૩) લક્ષ્ય, [સ, માત્ર + ૩ઢાર, સંધિથી] જે શબ્દની પહેલી અતિ ઉપર
પેય, મિશન'. (૪) એક શબ્દરૂપને સ્થાને એ જ અર્થને સાંગીતિક કે બલાત્મક સ્વરભાર છે તેવી (શ્રતિ યાને અક્ષર). બીજો શબ્દ જાવ એ. (જેમકે સુરા “વું' નો આદેશ (વ્યા.) પૂરા વગેરે) (વ્યા) (૫) ઉત્થાપન, “જસ્ટિટયૂશન.(ગ) આઘોપાંત (પાન્ત) કિ.વિ. [સ. માય + ૩qત્ત, સંધિથી આ-દેશક વિ. [સં.] આદેશ કરનાર
આરંભથી લઈ અંત સુધી, આદંત આ-દેશન ન. [૪] આદેશ, હુકમ
અધિણ જુએ “આંધણ”. અદેશ-૫ત્ર પું. [સ, ન.] આજ્ઞા-પત્ર, રજા-ચિઠ્ઠી
આધરકણ ન. દહીં જમાવવા માટે દૂધમાં નાખવાની ખટાશ આદેશ મંત્ર (-ભત્ર) પું. સિં.] આચારસૂત્ર તરીકે અપાયેલો અને એ ક્રિયા, અધરકણ, આખરણ, મેળવણી ઉપદેશ. (૨) ઉત્થાપનમંત્ર, “પ્રિન્સિપલ ઑફ સસ્ટિ - અધરણ જુઓ આંધણ'.