Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 250

આણપણને દાખલો
૨૦૫
આતુર-સંન્યાસ
પાનું કામ
*િ ફા. ઝાર. (૩)
નિશાની થતી. (બાદ એટલે અડધો રૂપિ + બે આતપ ૫. [સં. તડકે, સૂર્યના તાપ આના + અડધે આનો, એમ સાડા દસ આના)
આતપ-કાચ પું. [સં.] આગિયે-કાચ આણ-પાણને દાખલો (-પાણ્ય-) ૫. જેમાં આણપણની અત૫-જવર કું. [સં.] લૂ લાગવાથી આવેલો તાવ ગણતરી છે તેવું ગણિત
આતપ-ત્ર, વારણ ન. [સં.] છત્ર, છત્રી આણવું સ. કેિ. [સં. માની(ના) > પ્રા. શાળા પ્રા. તત્સમ]. અતપ-સ્નાન ન. [સં.] શરીરને ખુલ્લું કરી સૂર્યના તડકામાં લઈ આવવું (૨) (લા.) સંભોગ કરે. અણવું કર્મણિ, બેસવાની ક્રિયા, સૂર્યનાન કિ. અણાવવું છે., સક્રિ.
અતપેદક ન. [+ સં. ૩] ઝાંઝવાનું જળ, મૃગજળ આણંદ-કંકણ (આણુન્દકફુણ) પૃ., ન. [સં. અન– ળ] આતપ્ત વિ. [સં.] એકદમ તપી ઊઠેલું, ખૂબ ઊકળેલું. (૨) ભાદરવા સુદ ચૌદસ-અનંત ચૌદસને દેરે
(લા.) દુઃખી. પીડિત આણંદ-ચૌદસ(-શ) (સ્ય, ય) સ્ત્રી. [સં. અનન્ત + જુએ આતવાર છે. [સં. આદિ -> પ્રા. ગાર + સં.1 ચૌદસ.] ભાદરવા સુદિ ચૌદસ-અનંત ચતુર્દશી–અનંત ચૌદસ આઇતવાર, રવિવાર
[સામયિક આણંદ-દેરો છું. [સં. અનન્ત + જુઓ “દરે.] જુઓ આણંદ- આતવારિયું વિ, ન. [+ “ણું” પ્ર.] રવિવારે પ્રસિદ્ધ થતું કંકણ'.
આતશ કું. [ફા. આતિશ ] અગ્નિ. (૨) પ્રકાશ આણુત (-ત્ય સ્ત્રી. જિઓ “આણું+ ગુ. આત’ ત.ક.] આતશ-ખાનું ન. [+ જુએ “ખાનું.'] આતશ રાખવાનું સ્થાન, આણે જવા તૈયાર થયેલી અથવા આણેથી તરતમાં આવેલી અગિયારી. (૨) દારૂખાનાને ભંડાર. (૩) તપખાનું નવ-પરિણીતા સ્ત્રી
અતિશ-પરસ્ત વિ. [+ફ.] અગ્નિ-પૂજક. (૨) પારસી કોમનું આણુ-સુખડી સ્ત્રી. [જુએ “આણું + સુખડી'.] આણાત આતશ-બહેરામ (-બે રામ) . [+ ફ બહરામ-એક નવપરિણીતાને સાસરે જતી વખતે આપવામાં આવતી ફિરસ્તા] (લા.) અગિયારીમાંને પવિત્ર અગ્નિ. (૨) મીઠાઈ. [૦ આપવી (રૂ. પ્ર.) રુખસદ આપવી]
પારસીઓની અગિયારી આણી (આણી) સર્વ. [અપ. બાળસ્ સા. વિ., એ.વ. નું આતશબાજી સ્ત્રી. [ + જુઓ બાજી'.] દારૂખાનું ફોડવું એ. સંકુચિત રૂપ; એ સ્ત્રી. નથી; જેમકે) આણી કેર, આણી (૨) દાફખાનું
- દુિઃખ, પીડા. (૪) ભય ગમ, આણી તરફ, આણું પા, આણી પાર, આણુ બાજુ, આતંક (-ત૬) . [] રોગ, દર્દ. (૨) તાવ. (૩) (લા) આણી મગ, આણી મેર, આણું વાટે, આણુ વાર, આણી આતંક-નિયહ (આત;-) વિ. [સં.] રગને કાબુમાં રાખનાર વળા. (ત્રી. વિ., એ. વ. જેમકે) આણી પર, આણી રીતે. (ઔષધ વગેરે) (-મોટે ભાગે આ “આણું રૂપ બોલચાલમાં પ્રજાય છે) આતા, ૦જી પું, બ. વ. [જુઓ “અ” + “જી” (માનાર્થે)]. આણું ન. [સં. મા-ન૧ . > પ્રા. “માગમ-] નવ– જુઓ આત...૨ પરિણીતાને પિયર કે સાસરિયામાંથી (એ છેલ્લે આણે આ-તિથિ વિ. [સં.] તદ્દન અદ્યતન, “અપ-ટુ-ડેટ' (.જ.) સાસરિયામાં સ્થિર ન થાય ત્યાંસુધી કરવામાં આવતું આતિય વિ. [સં.] અતિષિ-સત્કાર કરનારું, (૨) ન. એ તેડું. (૨) આણા વખતે કરવામાં આવતે કરિયાવર. “આતિથ્થ'. [, આવવું (રૂ. પ્ર.) પિયર કે સાસરિયાં તરફથી તેડું આતિથ્ય ન. [સં.] અતિથિ-સત્કાર, પરાગત. (૨) અતિઆવવું. ૦ કરવું (રૂ.પ્ર.) નવપરિણીતાને કરિયાવર કર. થિની સેવામાં રજૂ કરવાની ચીજવસ્તુ ૦ પરિયાણું (રૂ. પ્ર.) નવ-પરિણીતાને તેડી લાવવી અને આતિથ્ય-કાર વિ. [સં.] આતિશ્ય-મહેમાનગીરી કરનારું સામેવાળાનું પાછાં તેડી જવું. ૦ મેકલવું (રૂ. પ્ર.) નવ- આતિથ્ય-ક્રિયા રમી, [સં.] અતિથિ-સત્કાર, મહેમાનગીરી પરિણીતાને તેડવા મોકલવું. ૦વાળવું (રૂ.પ્ર.) નવ-પરિણીતાને અતિધ્ય-ગૃહ ન. [સ, ૫, ન.] મહેમાનને ઉતરવા માટેનું તેડી લાવવી. –ણે આવવું (રૂ. પ્ર.) પિયરમાં કે પિયરથી મકાન નવ-પરિણુતાનું સાસરીમાં આવવું-જવું].
અતિશ્ય-શીલ વિ. સં.] પોણાચાકરી કરવાના સ્વભાવનું આણે (આણે સર્વ. [અપ. માળ ત્રી. વિ., એ.વ.] આ અતિ-સત્કાર પું, અતિધ્ય-સર્જિયા સ્ત્રી. [સં.] પરો
વ્યક્તિએ કે પદાર્થો, (કતૃ-અર્થે યા કરણ-કારણ અર્થે સર્વનામ ણાચાકરી, મહેમાનગીરી તરીકે) આ વ્યક્તિએ
આતી(-થી-પતી(—થી, સ્ત્રી, પંજી, મૂડી, થાપણ. [ અને આણે–વાણે ક્રિ. વિ. જયાંત્યાં, પોતપોતાને ઠેકાણે
ધર્મ-વંગેટી (રૂ.પ્ર.) થોડી પંજી હેચ અને ડોળ મેટી આણે પું. [સં. મા-સાન -> પ્રા. મા-માન-] વણતી પંછ હવાને] વેળા નખાતે આડે રે, વાણે
આતુર વિ. [સં.] ખૂબ ઉત્સુક, ઉકંઠિત, તીવ્ર અભિલાષઆણે તાણે પું. [ + જુએ “તાણે'.] વણતી વેળા નખાતો વાળું. (૨) અધીરું, ઉતાવળું, આકળું. (૩) તત્પર, તૈયાર. આડે અને ઉભે દોરો, વાણું-તાણે
( પીડાતું, દુઃખી. (૫) માંદું, બીમાર અતતાથી વિ, પૃ. [સં., .] સામે હુમલો કરવા આવતો આતુરતા સ્ત્રી. [સં.] આતુર હોવાપણું હથિયારધારી માણસ. (૨) (લા.) મહાપાપી, આગ આતુર-શાલ(--ળા) સ્ત્રી. [સં.) માંદાંઓને માવજત આપલગાડનાર, ખેતર ઝુંટવી લેનાર, વેર કામ કરનાર, ઝેર દેનાર, વાનું સ્થાન, હસ્પિટલ' (ન.) ધાડપાડુ, સામાની સ્ત્રીનું હરણ કરનાર—આ સૌ “આતતાયી' આતુર-સંન્યાસ (–સન્યાસ) પું. [સં] અતિશય માંદગીને