Page Text
________________
આડવા ગાડવા
આઢવા-ગાઢવા પું. [રવા] પાણીમાં તરતાં રમાતી એક દેશી રમત, અહૂડો-મહૂડા, અખૂલે-ઢબૂલા આવા પું. [જુએ આડું + વરે.’] પરચૂરણ ખર્ચ, આડે અવળેા થતા ખર્ચે, આડ-ખર્ચ
આર-વાટે (-ટયે) ક્રિ. વિ. [જુએ આડું’+ ‘વાટ' (રસ્તે) + ગુ. એ.' સા. વિ., પ્ર.] ટકે રસ્તે, આડ-કેડીએ આઢ-વાત સ્રી. [જુએ ‘આડું’+ ‘વાત.'], આઢ-વાર્તા સ્ત્રી. [+સં.] વાર્તામાં કરવામાં આવતી બીજી વાર્તા, આડ-કથા આઢ-વાંસ પું. [જુએ ‘આડું' + ‘વાંસ'.] પક્ષીએને બેસવા માટે લટકાવેલા કે બંધાવેલા આડા વાંસડ આડ-વિદ્યા સ્ત્રી. [જુએ આડું' +સં.] મુખ્ય ન હેાય તેવી વિદ્યા, ગૌણ વિદ્યા [જાતના સાંધે આવી સ્ત્રી. જુઓ આડું' દ્વારા.] આડા લાકડાના એક આદશ(-સ) (-શ્ય,-સ્ય) શ્રી. [જુએ ‘આડચ'.] આડી રાખેલી પટ્ટી, આંતરા, આડ-ભીંત આર-શેરી સ્રી, [૪ ‘આડું + શેરી,'] ટકે રસ્તે જવા માટેની ગલી, આડ-ગલી
આઢ-સર્ન. [જુએ આડું + ‘સરવું’.] છાપરીના બેઉ પડાળના ઉપર મથાળે આધાર માટે બેઉ કરાએ છેડાટકવાય તેવી રીતનું જાડું લાકડું, છાપરાના મેાલ આઢસર-માંચી સ્ત્રી. [+જુએ માચી’.] ગારા કે માટીના મકાનના કરા ઉપર આડસર ટેકવવા મૂકવામાં આવતી
પાપડી
આહસરિયું ન. [+ ગુ. ઇયું’ સ્વાર્થે ત. પ્ર.] જુએ ‘આડ-સર’. આઢ-માલ શ્રી. [જુએ આડું’+સાલ' (વર્ષ)] એકાંતરું [ઉત્પત્તિ, ક્રાસ થ્રીડિંગ'
વર્ષ
માઢ-સૃષ્ટિ સ્ત્રી. [જુએ આડું’+ સે.] સંકર સંચાગથી થતી આઢસે પું. ઘેાડાની એ નામની એક ચાલ, ધારકત, કૅન્સર'
આટ-સેટઢ (-ડય) સ્ત્રી., વઢિયું ન. [જ આડું’+ ‘સેડ’ +ગુ. યું' ત. પ્ર.] છાતીની આડે રહે તે રીતે સૂતી વખતે રાખવામાં આવતું લંગડું. (ર) જનેાઈની માફ્ક રાખવામાં આવેલી પહેડી
આઢ-હથિયાર ન. [જુએ ‘આડું’ + ‘હથિયાર.'] હથિયાર ન હોય ત્યારે જે કાંઈ સાધન હથિયાર તરીકે હાથ આવ્યું તે -ઢંબર (-ડમ્બર) પું. [સં.] ગવે. (ર) ભારે ઠઠારા કે ડાળ, (૩) દખદ, ભપકા, ઠાઠ. (૪) વરસાદની ગર્જના. (૫) વાજિંત્રોના અવાજ
આડંબર-યુક્ત (-ડમ્બર) વિ. [સં.], આડંબરી (-ડમ્બરી) વિ. [સં., પું.] આડંબરવાળું, ધમંડી
આઈ શ્રી. [જુએ ‘આડું’+ગુ. ‘આઈ’ત. પ્ર.] (લા.) આડાપણું, વાંકાઈ, વિરોધી વર્તન. (ર) હઠ, દુરાગ્રહ આઢા-ઝૂડ વિ. [જુએ આડું' + ઝૂડવું.’] (લા.) આડું અવળું પથરાયેલું, ગમે તેમ ફેલાયેલું, ગીચ આઢા-દેણુ વિ. [જુએ ‘આડું' + દેણ '] દુઃખ અથવા મુશ્કેલીમાં મદદ દેનારું. (૨) આડે દેવાતું બહાનારૂપ આઢા-પાટલી સ્ત્રી. [ચ. જુએ ‘આડું’ + ‘પાટલી.] આડાં જેની અંદર ઘાલવામાં આવે તે પાટલી
ગાડાનાં
Jain Education International_2010_04
૨૦૩
આડું
આતા-એડી સ્ત્રી. [જુએ આડું’+ ‘બેઠી.’] લેાઢાના ડાંડામાં
કડાં જોડી બનાવેલી એડી
આઢા-ખેલું વિ. [જુએ આડું' + ખેલવું' + ગુ. ‘’ ફૅ. પ્ર.] કોઈ એ વાત કરતાં હેાય એમાં વચ્ચે ખેલનારું (ત્રીજું). (૨) વાંકા-ખેલું
આઢા-માઈ વિ., સ્ત્રી. [જુએ આડું' + માં + ગુ. શું' ત. પ્ર. + ‘ઈ ’. સ્ત્રીપ્રત્યય] (લા.) જક્કી, હઠીલી, જિદ્દી (સ્ત્રી) આડાવલી("લા) પું. [આડા પડેલે હાવાથી] આબુને રાજસ્થાન અને પારિયાત્ર પર્યંત સુધી પથરાયેલે એ નામના પર્વત, અરવલ્લીનેા પહાડ
અઢિયાણુ (ણ્ય) સ્ત્રી. [જુએ આડું’ + ગુ. ‘ઈ ’ શ્રીપ્રત્યયઆડી + ‘આણ' (આજ્ઞા) ] થાભાવી દેવા કરવામાં આવતા સમ, કસમ, શપથ
આઢિયું ન. [જ આડું’+ ગુ. ઇયું' ત.પ્ર.] કપાળ પર કરવામાં આવતી આડ, ત્રિપુંડ્. (૨) ત્રિપુંડ્ર કરવાનું બીજું, (૩) ખળાવાડમાં કપાસ નાખવા કડમ વગેરેથી કરેલ એથ. (૪) ઘાસની ગંછ. (૫) તેાફાની ઢારને ગળે બાંધવાનું લાકડું, ડેરા. (૬) પથ્થર કે લાકડાંને આડાં વહેરવાનું વાંકા આકારનું સાધન, વાંકી કરવત. (૭) એક ખાજ હાથાવાળું હાથ-કરવતીથી મેટું લાકડાં વહેરવાનું સાધન. (૮) પાસાબંધી કસવાળી ખંડી. (૯) ભારી ઉપાડવી સહેલી પડે એ માટે આડું બાંધેલું દેરડું. (૧૦) લુહાર-કામની હથેાડી. (૧૧) સુતરાઉ પતિયા સાડલેા આઢિયા પું. [જુએ આ’+ ગુ. ‘ઇયું' ત.પ્ર.] કાલાં લઈ આડમાં ફેલાવી કપાસ વેચનાર, આઢિયા આઢિયાર પું. [જ આર્ડિયું.’] છાપરાને આડો વા, આડી. (ર) મુખ્ય ધારિયામાંથી નીકળતા આડા ધારિયા. (૩) હાડકાની વચ્ચે છેટા છેટા જડેલા લાકડાના ત્રણ કટકાઓમાંના વચલેા. (વહાણ.)(૪) અંગૂઠા તથા આંગળાં નેફી વચ્ચે સહેજ ખાડો રાખી કરાતા આકાર, આડ ખાખે. (૫) પેટલાદ તરફ રમાતી એ નામની એક મત આડી સ્ત્રી. [જુએ આડું' + ગુ. ‘ઈ' સ્ત્રીપ્રત્યય.] સ્ત્રીના કપાળમાં કંકુની કરવામાં આવતી પીળ. (૨) છાપરાની વળીઓને ટેકવવા માલ અને દીવાલના લગભગ મધ્ય ભાગમાં બેઉ કરાએ પર આડસરની જેમ ટેકવાતી જાડી વળી. (૩) નાની કરવત. (૪) લાકડાં વગેરે ગાડામાં ભરતાં એને સાથે ખરાબ ન થાય એ માટે ઈસ ઉપર બંને છેડે અને એક વચમાં ડામર ઉપર મૂકવામાં આવતાં ત્રણ આડાં લાકડાંમાંનું પ્રત્યેક. (પ) (લા.) અડપલું, ચાળા. (૬) આખડી, બાધા, (૭) પ્રતિનિધિત્વ, કાની આડી-વાડી સ્ત્રી. [જુએ ‘વાડી’ને દ્વિર્ભાવ ](લા.) વંશપરિવાર, કુટુંબ-કબીલે, છૈયાં છે।કરાં
આહુ` ન. ચરખામાંથી અમુક તાર ભેગા કરી જોઈતી લંબાઈની મસ્તૂળ એટલે સાળમાં વપરાતી કાકડી બનાવવાનું સાધન. (૨) થાક, શ્રમ, (૩) તેથ્ર, શક્તિ. (૪) મુસાફરી. (૫) હઠ, જીદ
આતુર ન. પીચ નામનું ઝાડ અને એનું ફળ આડું વિ. દે.પ્રા. મનુબ] સીધું નહિ તેવું વચ્ચે આવતું કે
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |