Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 240

આગરણ
(એ)-ણ’ સ્ત્રી પ્રત્યય] ખારવાની સ્ત્રી, ખલાસીની સ્ત્રી, ખારવણ આગરણ (−ણ્ય) સ્ક્રી. લેહું તપાવવાની જમીનથી કાંઈક ઊઁચી બનાવેલી ચુલ, લુહારની ભી
૧૯૫
આગરવું સ.ક્રિ. ચારાના ભારાના બંધ બાંધવા. (૨) સમાન અંતરે દોરીએ ગોઠવવી, સરખી જગ્યા રાખીને અંધ નાખવા. આગરાવું કર્મણિ,, ક્રિ. આગરાવવું, પ્રે., સ.ક્રિ આગરાવવું, આગરાવું જુએ ‘આગરવું’માં. આગરિયા વિ, પું. [સં. મપ્રિ] ઉચ્ચ કુળનેા માણસ આગરુ પું. માઢામાંથી દુર્ગંધ નીકળ્યા કરે એવા રાગ, સુખપાક, ‘પાયારિયા’. (ર) હે!જરી અન્નનળ અને મેાઢામાંથી આવતી સડેલા ખેારાકની ગંધ
[પડયું
આગરું ન. [સં. પ્ર] શેરડીના સાંઢાનું પીછડું, આગળું, આગરેણુ (-ચ) જુએ ‘આગરણ’.
આગરા પું. પૈસાની તંગીના સમય, નાણાં-ભીડ આગલિયું વિ. [જુએ આગલું’ + ગુ. ‘થયું' ત...] મેાખરાનું આગલી સ્ત્રી. ડાગળી, મગજના ભાગ. (ર) પાંસળી આગલું(-હયું) વિ. [સં. ઘ્ર-> અપ. અનિટ્ટિ] આગળના ભાગમાં રહેલું, મેાખરાનું. (ર) પૂર્વનું, પહેલાંનું આગલું(-યું-પાછલું(-છ્યું) વિ. [+જુએ પાકું'.] - ગળના ભાગમાં રહેલું અને પાછળના ભાગમાં રહેલું. (ર) અગાઉનું અને પછીનું
આગવણ (ણ્ય) જુએ ‘આગમણ’, આગવત ન. [ગ્રા.] અંગબળ, સામર્થ્ય
આગવાઈ શ્રી. [સં. ઘ્ર-> પ્રા. મારા] આગેવાન સ્ત્રી. (૨) આગેવાનપણું. (૩) પ્રતિનિધિ. (૪) સ્વાગત આગવી વિ. સં. મગ્ન->પ્રા.મનદ્વારા] આગળ પડતે ભાગ લેનાર, અગ્રેસર
આગવાળા (આગ્ય-) વિ., પું. [જુએ ‘આગ’ + ગુ. ‘વાળું’ ત. પ્ર.] એંજિનમાં કોલસા નાખનારા માણસ. (૨) ખંખાથી આગ ઓલવનારા, ખંખાવાળા આગવું॰ વિ. જએ ‘આગમું’. આગવું? વિ. [સં. અગ્ર] માખરાનું. (૨) મૌલિક આગ(-)àા પું. [સં. પ્ર− > પ્રા. અર્શી−] દીવાની વાટને બળી ગયેલેા ઉપરને છેડે, મેગરા, (૨) માર્ગ બતાવનાર માણસ, ભોમિયા
આગ-શામક (આગ્ય-) વિ. [જુએ. આગ' + સં.] આગ શમાવી નાખનારું, આગ બુઝાવી નાખનારું આગસ ન. [સં. આત્ ] અપરાધ, ગુતે, વાંક. (૨) પાપ આગ-સીડી (આગ્ય-) શ્રી. [જુએ ‘આગ' + ‘સીડી'.]
આગમાંથી બચાવી લેવા કામમાં આવતી નિસરણી આગળ (-ય) ક્રિ.વિ. [સં, પ્ર– > અપ. પિત્તિ જ, ગુ. આગલિ] આગલા ભાગમાં, અગ્ર ભાગમાં, માખરા ઉપર. (૨) અગાઉ, પૂર્વેના સમયમાં. (૩) નજીક, પાસે. (૪) સામે, સંમુખ
આગળ-થી (આગન્ય-) ક્રિ.વિ. [+ ગુ.થી' પૉ.વિ.ના અર્થના અનુગ] મેાખરાના ભાગમાંથી. (૨) અગાઉથી આગળ-નું (આગર્ચ-) ષિ. [+]. ‘તું' છે. વિ. ના અર્થના અનુગ] મેાખરામાં રહેલું. (ર) સામે રહેલું. (૩) અગાઉનું,
Jain Education International_2010_04
.આગિય(–ચે)ણ
ભૂતકાળનું
આગળ-પઢતું (આગળ્ય-) વિ. [ + જુએ ‘પડવું’ + ગુ. ‘તું’ વર્ત.કૃ.] મેખરે રહેતું, (૨) જાહેરમાં આગળ રહી કરવામાં આવતું આગળ-પાછળ (આગન્ય-પાછળ્ય) ક્રિ.વિ. [ +જુએ1 ‘પાછળ'.] આગલા ભાગમાં અને પાછલા ભાગમાં. (ર) ભૂત અને ભવિષ્યમાં. (૩) લાગતું વળગતું હોય એમ આગળ-બંધી (આગળ્ય-બધી) વિ. [+ જુએ બાંધવું’ દ્વાર.] ચાર કસવાળું અને લાંબી ચાળવાળું (કેડિયાની જાતનું સીવેલું) કહું
આગળ-બુદ્ધિ (આગળ્ય-) વિ. [+ સં.] ભવિષ્યના પહેલેથી વિચાર કરનારું, અગમબુદ્ધિ, અગમબુદ્ધિયું [મુદત પહેલાં આગળ-ભા (આગળ્ય-) ક્રિ.વિ. [ જુએ, ‘વારે.’| અગાઉથી, ગળિયાત વિ. [જુએ ‘આગળ' + ગુ. ‘યું’ + ‘આત’ ત. પ્ર.] પહેલ કરનાર. (૨) (લા.) કમનસીબ, દુર્ભાગી આગળિયારા, આગળિયા પું. [જુએ આગળા’.] જુએ
આગળા.’
આગળી સ્ત્રી. [સં. મહિh> પ્રા. માહિબા] લાકડાની ચા લેાખંડની આગળાનું કામ કરતી એક પટ્ટી. (ર) (લા.) મલમ ચાપડેલી ગંમડાં વગેરે ઉપર લગાડવામાં આવતી કપડાની કાપલી, મલમવાળી પટ્ટી, મલમ-પી આગળું વિ. [જુએ ‘આગળ’ + ગુ, ‘'ત.પ્ર.] આગળ~ મેાખરે રહેનારું. (૨) શ્રેષ્ઠ, ઉત્તમ, (૩) ન. શેરડીના સાંઢાનું પીઠું આગળા હું. સં. ૧-> પ્રા. અામ−] બારણાંને પાછળથી વાસવા માટે બેઉ બારણાં ઉપર ખાંચાવાળા એ થાપા ચેાડી એમાં જ-આવ કરે તેવી લાકડાની પટ્ટી (‘ઉલાળા'થી આ જુદી વસ્તુ છે.)
આ-તંતુ (−ગન્તુ), ॰ક વિ. [સં.] પેાતાની મેળે આવેલું. (૨) અચાનક આવેલું. (૩) નવું આવેલું આગા પું [ફા.] શેઠ, માલિક
આગાખાન પું. [જુએ ‘આગા' + ખાન’.] ઇસ્માઇલી મુસ્લિમ ધર્મ માનનારી ખેાા કામના ધર્મગુરુ. (સંજ્ઞા.) આગાખાની વિ. [+]. ઈં’ ત.પ્ર.] આગાખાનને લગતું. (૨) ઇસ્માઇલી કામનું, ઇસ્માઇલી કામને લગતું જામદાની આગાખાની સ્ત્રી. એક જાતનું મુલાયમ ઝીણું સુતરાઉ કાપડ, આગામિક વિ. [સં.] આવતું, ભવિષ્યનું આ-ગામિની વિ., સ્ત્રી. [સં.] ભવિષ્યની, હવે પછી આવનારી આ-ગામી વિ. [સં., પું.] જુએ ‘આગામિક’. આગાર ન. [સં.] મકાન, ઘર, નિવાસસ્થાન. (૨) પું. ગૃહ
સ્થાશ્રમી, (જૈન.) (૩) છૂટ, મેાકળાશ. (જૈન.) આગાર-ધર્મ હું. [સં.] ગૃહસ્થાશ્રમને! ધર્મ. (જૈન.) આગારિક વિ. [સં.] ગૃહસ્થ સંબંધી. (જૈન.)
આગાહી સ્રી. [Āા.] કાંઈ મનવા વિશે પહેલેથી પડતી કે અપાતી ખબર, ભવિષ્ય-કથન, ભવિષ્યનું સૂચન આગિય(–યે): (ણ્ય) વિ., . [જુએ ‘આગિયું’+ગુ. (–એ)ણ’ સ્રીપ્રત્ય] આગિયા પતંગિયાની માફક પ્રકાશ આપનારી (એક માખી)