Page Text
________________
અંડક
૧૭૬
અંત-કડી
ગોળીવાળે માંસ-પિંડ, વૃષણ, લિ. (૩) કુલનું ગર્ભાશય, અંડ-શેફ (અડ-) . [.] વૃષણ સૂજી જવાને રોગ (૪) દેવાલયના શિખર ઉપર શોભા માટે આમલક ઉપર અંસારિણી (અણ્ડ-[સં.] કીડાના પ્રાણી-વર્ગમાં ઈંડાં મૂકવા ચડાવવામાં આવતા પથ્થરને કે ધાતુને કળશ. (૫) (લા.) માટેની ઇન્દ્રિય લંબગોળ આકૃતિ, (૬) (લા.) બ્રહ્માંડ, વિશ્વ, લોકમંડળ અંડળ (અણ્ડળ) વિ, વગર મહેનતનું. (૨) (લા.) હરામનું અંક (અણ્ડક) ન. [સં] નાનું ઈંડું. (૨) વૃષણ
અંદી-ગંઢળ (અડળ-ગડળ) વિ. એલફેલ. (૨) ખરુંખોટું. અં-કટાહ (અડ-) ન. સિં, પું, ન.] ડાનું કેચલું. (૨) (૩) ઢંગધડા વિનાનું (લા) બ્રહ્માંડનું કોચલું, સમગ્ર બ્રહ્માંડ
અંગે પુ. હલકી જાતનું એક ઘાસ અંકવચ (અડ) ન. [સં.] ઈડ ઉપરનું ઢાંકણ
અંહાકાર (અડ્ડા-) પં., અંટાકૃતિ (અડા) શ્રી. [સં. મારુ અંકેશ(-) (અડ્ડ-) પૃ. [સં.] વૃષણની કથળી. (૨) + માઝા, ચાત] ઈડાના જેવો આકાર. (૨) વિ. ઈંડાના સ્ત્રીનું જ જેમાં પેદા થાય છે તે પિંડ, અંડાશય, સ્ત્રી અંડ, જેવા આકારનું, લંબગોળ
[પષ્ટમ, ખરું-ખોટું એવરી'. (૨) ફળ ઉપરની છાલ. (૩) (લા,) બ્રહ્માંડ અંતા-બંતા (અડ્ડા-ગડ્ડા) ક્રિ.વિ. આડું અવળું, અષ્ટમઅંકેશ(--વાહિની (અડ- સ્ત્રી. [સં. સ્ત્રી, અંડમાંથી ગભ- અંડાગાર (અડા-) ન. [સ. અn૩ + પ્રકાર] નાનાં જતુઓમાં શયમાં રજ લઈ જનારી નળી, “ક્લોપિયન ટયુબ'
ઉદરને છેડે નળીના આકારને અવયવ, “વિઝિટર’ અંક-જ, -જાત (અડ-) વિ. [સં] ઈંડામાંથી જન્મેલું (પક્ષી અંટાલું ન. [સ. મue દ્વારા] માધ્યું. (૨) વિ. ઈંડાંવાળું માછલું, સાપ, ગરોળી વગેરે)
નળી અંદાવસ્થા (અડ્ડા) શ્રી. [સં. મe+ અવસ્થા] ઈંડારૂપ અંદરનલિકા, અંક-નલી(–ળી) ( ૩) સ્ત્રી. [સં.] વૃષણની હોવાની પ્રથમ સ્થિતિ અંપુટ (અડ-) છે. [સં.] ઈંડાનું કેટલું
અંટાશય (અડા-) ન. [સં. અe + મારાથ, પૃ.] વીર્યજતુ રહી અંતસવ (અ૭-) ૫. સિં.] ઈડાં પ્રસવવાની ક્રિયા પરિપકવ થાય તે સ્ત્રી કે માદાના શરીરને ભાગ, સ્ત્રી-અંડ અંઠ-બંત (અડ-બડ) વિ. [બંડને દ્વિર્ભાવ; રવા.] પ્રજન અંદાઝ્મ (અડા) . [સં. મહ8 + મરમI] ઝીણા ઝીણા વિનાનું, નકામું, વ્યર્થ. (૨) ન. સંબંધ વગરની વાત, રજકણેની આસપાસ લગભગ ગોળાકાર ગટ્ટારૂપમાં બંધાયેલો બકવાટ. (૩) ખરાબ શબ્દ, ગાળ
[અંડજ એક જાતને ચૂનાના પથ્થર, “એલાઇટ'. (ભ.વિ.) અંભવ (અન્ડ- લિ. [સં.] ઈંડામાંથી ઉત્પન થનારું, અંડિની (અહિડની) સ્ત્રી. [સં.] સ્ત્રીના ગુહ્ય ભાગને એક અંક-ભિત્તિ (અડ- સ્ત્રી. [સં.] ઈંડાની અંદરની દીવાલ રેગ, નિકંદ અં-માર્ગ (અ૭-) . [] ગર્ભાશયની દરેક બાજુ પર અંથિાવવું સ. ક્રિ. સં. મe દ્વારા ના.ધા.] ] બળદને જલદી રહેલી અને એમાં સ્ત્રીરજ લઈ જનારી નળી, “વિડકુટ હાંકવા માટે એના વૃષણ પકડી ડચકારવું [પાટો અંહયુગ (અડ-) ન. [સં] બેઉ વૃષણનું જોડકું
અંડિયું ન. [ગ્રા.) પિડાંને ચડાવવાની જોખંડની ગાળ પટ્ટો, અંડર- (અચ્છર) [એ., સમાસમાં પૂર્વ પદ) નીચેનું, ઓછું અંડી (-અડી) સ્ત્રી. એરંડાનું ઝાડ અંડર-એક-ઝર (અન્ડર-) પૃ., ન. [અં.] છબી પાડતી અંડી (અડ્ડી) સ્ત્રી. એચી, અણચી, કચ વખતે કૅમેરાની તકતીને જરૂરી કરતાં આ પ્રકાશ આપ- અંદર (અડે-) ન. [સં. અne + ૩૨] સ્ત્રી કે માદાના વાની ક્રિયા
રજમાં રહેલાં છોત્પાદક જંતુ જેમાં વિકસે છે તેવી અંડરગ્રાઉં, અંદર-બ્રાઉન (અણડર-ગ્રાઉન્ડ) વિ. [અં.) બીજકેશમાંની બંધ કથળી, “ઍવિસેક' જમીનના અંદરના પડમાં રહેલું. (૨) સરકારી ગુનો કર્યા અંળ (અણડેળ) છું. સં. માન્યો] હિંડોળે. (૨) વિ. પછી ગુપ્ત વાસમાં રહેનાર (આરોપી)
હિંડોળાની જેમ ડેલતું, હીંચકતું અંદર-ગ્રેજ્યુએટ (અડર-) વિ. [અ]મહાશાળાના અભ્યાસમાં અંડળ-મંડળ (અણ્ડળ-ગડોળ) વિ. [ગ્રા.] આડું ઝૂલતું
સ્નાતક કક્ષા સુધી ન પહોંચેલું [ છી લેવાયેલી રકમ અંડેાળવું સ. ક્રિ. [સં. બાન્દોઢ > પ્રા. મંત્રો] (લા.) અંતર-ચાર્જ (અન્ડર-) ૫. [એ.] લેવાવી જોઇયે તે કરતાં ઓળંગવું, ઉલંધી જવું, વળેટી જવું, ઠેકી પાર જવું અંગ્રેસ (અડ-) પું. [સં.] ઈડા માંહેને રસ, જરદી. (૨) અંત (અન્ત) છું. [સં] છેડે, આખર, સમાપિત, પરિપૂર્ણતા. વૃષણમાં ભરાતું પાણી [સહાયક સચિવ, ઉપસચિવ (૨) અવધિ, હદ, સીમા, મર્યાદા. (૩) પરિણામ, ફળ, અંડર-સેક્રેટરી (અષ્ઠર- . [એ.] સચિવના હાથ નીચેના નતીજે. (૪) મરણ, મેત. (૫) પ્રલય, નાશ. [૦ કાઢવે, અં-વર્ધન (અડ) ન, [સં.] વધરાવળને રોગ કે જેમાં વેલે, લઈ ના(–નાંખ (રૂ.પ્ર.) એક ને એક વાત પર વૃષણમાં પાણી યા મેદ ભરાતાં એ મેટાં થાય છે. મંડ્યા રહેવું. (૨) સંતાપવું, દુઃખ દેવું. ૦ કાઢી ન(–નાંખ અંડવાઈ સ્ત્રી. [સં. અટ્ટ દ્વારા.] અંડવૃદ્ધિ
(રૂ.પ્ર) થકવી દેવું. (૨) સંતાપવું] અં-વાહ (અડ્ડ-) ન. [સં., મું] ઈંડાં સહીસલામતીથી લઈ અંતક (અન્તક) પૃ. [સં.] મૃત્યુને દેવ, યમરાજ, (૨) કાળ જવા માટેનું મજબૂત તળિયાવાળું વાળાનું નાનું પાંજરું અંતક-ઉલંઘન (અતક-ઉલન ન. [સં.] મરણને ઓળંગીઅં-વાહક (અડ-) વિ. [સ.] વીર્ય લઈ જનારું
વટાવી જવાની ક્રિયા અઠવાહ-નલિકા, અવાહ-નલી(–ળી), અંડવાહિની અંત-કડી (અન્ત-) સ્ત્રી. [+]. “કડી' પદની] એક જણ (અડ-) સ્ત્રી. [સં.] વીર્ય લઈ જનારી નળી
પદ્યની એક કડી બોલે પછી બીજ એ કડીના છેલ્લા અંડવૃદ્ધિ (અડ-) સ્ત્રી. [સં.] જુઓ “અંડ–વર્ધન’. વર્ણથી શરૂ થતી નવી કડી બોલે એ પ્રકારની રમત
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |