Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 176

અ-વચન
૧૩૧
અ-વણ
*)
અ-વચન ન. [સં] ન બોલવાપણું. (૨) મૌન. (૩) નિદા. (૩) ભૂંડું બોલવું એ અ-વચનીય વિ. [સં] ન બેલવા જેવું. (૨) નિ નહિ તેવું. (૩) પ્રશસ્ય, સ્તુત્ય અવચનીયતા સ્ત્રી. સિં.] અવચનીય હોવાપણું અવચય પું. [સં.] એકઠું કરવું એ (લે વગેરે) અવ-ચર છું. [સં] પરિચારક, (૨) સાધન. (તર્ક) અવચરિયું . [, મવ-વરિત-(ગ્રા.)] ભૂત કાઢવાની ક્રિયા, જળકિયું અવચય પું. [સં] જએ “અવચય.” અવ-ચિત વિ. [સં.] એકઠું કરેલું (ફૂલો વગેરે) અવચિન ન. સિં. મg > પ્રા. અવ+ સં.] ખરાબ ચિત,
અપશુકન અવ-ચુલી જી. [સં.] ચૂલાની પાસેની નાની ચેપ્લી, એલે અવચેતન, ન. [સ.] અબાધ સ્વભાવ, અત્યંત માનસ,
અર્ધચેતન, “સબ્બેનિયસ' (આ.બા.) અવ-૨છને વિ. [સ.] ઢાંકેલું અવછન્નત સ્ત્રી. [સં] ઢાંકેલું હોવાપણું અવનછિન્ન વિ, સિ.] કાપેલું. (૨) ૬ કરેલું. (૩) મર્યા- દિત હદવાળું, અમુક અંશવાળા સ્વરૂપને પામેલું. (૪) વક- વચમાંથી તૂટી જાય તેવું. (ગ) (૫) વિશેષ ગુણને લીધે જ તરી આવેલું, સરસ ગુણ વડે બીજી બાકીની વસ્તુથી જ પડેલું, વિશિષ્ટ. (તર્ક.). અવછિન્નતા સ્ત્રી, -ત્વ ન. [સં.] અવચ્છિન્ન હોવાપણું અવછિન્ન-વાદ છું. [.] બ્રહમયમાં અવરછેદ-પરિછેદની ભાવના થાય છે એ પદાર્થ ભાવ છે-વાસ્તવિક કઈ નથી -એ મત-સિદ્ધાંત અવછિનવાદી વિ. [સ, j] અવછિન્ન-વાદમાં માનનારું અ-છેદ પું. [સ.] ભેદ, અલગપણું, જુદાપણું, તફાવત. (૨) મયાદા. (૩) કાપ, કાપે. (૪) ખાસ ગુણ, વિશિષ્ટ ગુણ. (૫) ગોળ કે વક્ર-વચમાંથી તૂટહ્યું કે તૂટશે એમ હું તટું થતાં તૂટી જાય એવી વક્રની સ્થિતિ. (ગ) (૧) ચલ રાશિના મહચમાં સહેજ ફરક કરવાથી ફલના મૂલ્યમાં માટે ફરક થાય અથવા તે મૂલ્ય અનંત કે અપરિચિત બને એવી ફલની સ્થિતિ, “ડિકન્ટિન્યુઈટી.” (ગ) (૭) વસ્તુને ખાસ ગુણ જણાવી બીજી વસ્તુથી જુદા પડવાપણું, લક્ષણ-કથનથી અલગ કરવાની ક્રિયા. (તર્ક) (૮) ન્યાત, નિત્યસાહચર્ય, હંમેશાં સાથે રહેવાપણું. (તર્ક) (૯) શબ્દાર્થની મર્યાદા બાંધવી
એ, અવધારણ. (૧૦) સીમા કે હદ બાંધવાનું સાધન અવ-છેદક વિ. [સ.] અવરોદ કરનારું અવયછેદકતા સ્ત્રી, - ન. [સં.] અવછેદ કરવાને ગુણધર્મ. (૨) વ્યાપકતા. (૩) સીમા-મર્યાદા બાંધવાને ભાવ, (૪) નિયામકતા, કબજામાં રાખવાપણું. (તર્ક) અલ-છેદન ન. [સં.] જુએ “અવ-હે.” અવછેદ-વાદ મું. [સં.) સર્વ બ્રહ્મમય જ છે એવો વાદ-સિદ્ધાંત, બ્રહ્મમયમાં અવચછેદ-પરિચ્છેદની ભાવના થાય છે એ જ પદાર્થ ભાવ છે- વાસ્તવિક કાંઈ જ નથી એવા જીવ ઈશ્વરના સ્વરૂપ વિશેના અનેક વાદમાં એક વાદ. (દાંતા)
અવચ્છેદવાદી વિ. [સ., .] અવદ-વાદમાં માનનારું અવ-૭ઘ વિ. [સં.] અવચ્છેદ કરાવાને ગ્ય, અવચ્છેદ કરવા જેવું અવછેઘતા સ્ત્રી, -ત્વ ન. [સ.] અવહેધ હોવાપણું અવ-જનિત વિ. [સં] ફૂલના બીજાશયના નીચેના ભાગમાંથી ફુટેલું અવ-જન્ય પું. [સ.] પરાજય અવજસી સ્ત્રી. એ નામની એક વિલ, રાયલી અવાજી એ “અવેજી.’ અ-વજું વિ. [સ. –વઘમ-> પ્રા. યવનમ- સિંઘ] નિં. (૨) (લા.) ઓછી શક્તિવાળું, અશક્ત. (૩) આંધળું, આંખની ખેડવાળું અવ-જોગ છું. [+ સં. મા-વોન] માટે સંગ. (૨) અશુભ મુહૂર્ત. ( .) અવગિયું વિ. [+ ગુ. “જયં” ત..] માઠા સંગમાં આવી પડેલું, અભાગિયું અવ-જ્ઞા સ્ત્રી. [] અવગણના, તિરસ્કાર. (૨) માનભંગ,
અપમાન. (૩) આજ્ઞાંકિતપણાને અભાવ, “ઈ-સર્ડિનેશન’ અવર-જ્ઞાત વિ. [સં.] જેની અવજ્ઞા કરવામાં આવી છે તેવું,
અવગણેલું અવજ્ઞા-યુક્ત વિ. [સ.] અવજ્ઞાવાળું અવ-શેય વિ. [૪] અવજ્ઞા કરાવાને યોગ્ય, અવગણવા યોગ્ય અવઝટ વિ. અવડ, અવાવરુ અવટંક (-2) શ્રી. અટક, એાળખ, નખ અવટાવવું જુઓ “અવટાવું'માં. અવટાવું અ.કિ. (સં. મા-કૃa-> મા, માતૃ-] ઘંટાઈને એકરસ થવું. (૨) ચૂંક આવવી. (૩) ચુંથાવું. (૪) પગમાં ભરાવું. (૫) ભેળાઈ જવું, રોળાઈ જવું. (૬) મંઝાવું. (૭) રખડવું. (૮) સંતાપથી બળવું. અવટાવવું છે, સ.કિ. અવકીટ વિ. સિ.] ચપટા નાકવાળું, ચીખું અવઠકે પું. [ગ્રા.) ઠપકે અવઠારવું સ.જિ. [ઝા] પકે આપ અવર (અઃવડ), અવ૮ પં. સિ. અવંટ-કૃ] અવાવરુહવડ કે. (૨) વિ. અવાવરુ, હવઠ, અવડ અવર-જવ૮ વિ. [ “ચવડને દ્વિર્ભાવ] સરખું ફાટી ન શકે એટલે કે જેને વળ આડે અવળે હેય તેવું. (૨) (લા.) ગોટાળા ભરેલું, સરળતા વિનાનું. (૩) કાચર-કચર, કાચું-કારું અવહેચવરિયું વિ. [ + ગુ. “યું” ત...] ગૂંચવણ ભરેલું,
અધરું, મુશ્કેલ અવઢાળવું સ.કિ. [ગ્રા.] દળવું અવડું ચવડું વિ. [ “ચવડું [āર્ભાવ ] અડચવડ, ગુંચવણ
ભરેલું, મેટાળિયું અવઢ જુઓ અવડ'. અવઢવ ન. ચુપચુપણું, અકસપણું અવઢવ (-૨) શ્રી. ઉમેદ, ભાવના. (૨) ઝંખના, એરો અ-વણ વિ. [સ. વાય] બીજા વર્ણનું, બીજી નાતનું. (૨) હલકા વર્ણમાં જન્મેલું
ક.)