Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 171

અલ્(-લેા)ણા-વ્રત
અલ (-લેા)ણાવ્રત ન. [જુએ ‘અલૂણું' + સં.] મીઠું નાખેલા પદાર્થ ન ખાવાનું (ચૈત્ર માસનું કે એવું) વ્રત
અલૢ (-લેા)ણાં ન., ખ, વ. [૪એ ‘અલૂણું',] અલણા-વ્રત અલ (લે)લ્યું?' વિ. [સં. મળળ > પ્રા. મસળમ-] (જેમાં લવણ-મીઠું ખાવામાં નથી આવતું તેવું (ચૈત્ર મહિનામાં ખાસ
૧૨૬
કરી કરવામાં આવતું વ્રત)
અલ(લે)ણું વિ. [સં. માવળ-> પ્રા. મા૩૫શ્ન-] ફી, ઉદાસ. (૩) બદસૂરત અલફા પું. [અર.] વર્ષાસન
અસૂર વિ. [ગ્રા.] શક્તિ વિનાનું, નમળું. (૨) (લા.) ભેળું, નિષ્કપટી. (૩) તેાકાની
અલરાઈ શ્રી. [+ ગુ. ‘આઈ' ત. પ્ર.] તફાન, આળવીતરાઈ. (૨) ઉતાવળ
અલ વિ. [ + ગુ, ” સ્વાર્થે ત.પ્ર.] તેાફાની અલે જુએ અહાલેક.’
અલેકરૈ ન, [તુકી. = સીધે રસ્તે, અર. અલાકહ્ = સંભાળવું, સીધું રાખવું] સુકાન સીધું રાખીને હકારનું એ અલેક ગિરનારી કે,પ્ર. જુએ ‘અહાલેક ગિરનારી.’ અલેક(ખ)રું વિ. [સૌ.] રીતભાત વિનાનું, કામકાજમાં ઢંગધડા વિનાનું. (૨) બેદરકાર અલેકિયા જુએ ‘અહાલેકિયા.’
અ-લેખ વિ. [સં.] લેખ વિનાનું. (૨) લેખ્યા વિનાનું, અપાર. (૩) ન લખવા જેવું
અલેખરું ”આ અલેકરું',
અ-લેખું વિ. [+જુએ ‘લેખું'.] લેખા વિનાનું, નકામું, અફળ અ-લેખે ક્રિ. વિ. [+ ૩, એ’ સા. વિ., પ્ર.] ગણી ન શકાય એ રીતે. (૨)લા.) એળે, નકામું
અલે-ખેલ ક્રિ. વિ. [ગ્રા,] જુએ આલેખેલે’. અલેચે જુએ અલાયચેા’.
અલે(s,-)વું . ક્રિ. આળેટવું. (૨) અઢેલીને આરામ કરવા. અલેટા(-ઢા,-હા)વું ભાવે,, ક્રિ. અલેટા(-ના,-ઢા)વવું પ્રે., સ. ક્રિ. [4)વું'માં, અલેટા(-ઢા,-ઢા)વવું, અલેટ(હા,-ઢા)વું જુએ અલેટ(-ડ, અલેડી સ્ત્રી. એક જાતના વનસ્પતિ-છેડ, અલેથી, અધેલી
અલેવું જુએ અલેટવું.' અલેઢાનું ભાવે., ક્રિ. અલેઢાવવું પ્રે., સ.ક્ર.
અલેઢાવવું, અલેઢાવું જુએ ‘અલેવું'માં. અલેણાં-ભાવ પું. [ જ ‘અ-લેણું' + સં.] પૂર્વ જન્મના ઋણને લીધે લાભ ન મળે અથવા નુકસાન થાય એવા સંબંધ અ-લેણુંન. [+≈એ લેણું'.] લેણાના અભાવ અલેતાઈ શ્રી. (આલે⟩[જુઆ ‘અ-લેતું’ + ગુ. ‘આઈ' ત, પ્ર, અલેતાપણું. (૨) બેપરવાઈ, બેદરકારી
અલેતું (અઃલેતું) વિ. [ + સં. *હમત્-> પ્રા. ત–વ.કૃ. > . ગુ. લિહિત−] અણસમઝુ, દુનિયાદારીથી બિન માહિતગાર, હલેતું
અલેથી જુએ અલેડી,’.
અલેદી ન. એક જાતનું વૃક્ષ અલેપ વિ. [સં.] જુએ ‘અલિપ્ત.’
Jain Education International_2010_04
અલાલી
અલેક જુએ ‘અલિક.’
અલેલ નિ. [હિ.] બેદરકાર, (ર) અવિચારી અલેલ-ટપ્પુ વિ. [જુએ ‘અલેલ’ દ્વારા.] છેાકરમતિયું. (૨) રેઢિયાળ. (૩) ગપ્પીદાસ, ગપેડૈિયું, ગપાટિયું અલેલ ક્રિ.વિ. [ + ગુ. એ' સા.વિ., પ્ર.] (લા.) આશરે, અટકળે, અંદાજે અલેલ-મેગરા પું. [+જુએ ‘મેગરા'.] (લા.) મેઢ ચડાવેલું, ચિબાવલું
અલેલ-હિસાબ પું. [+ જ આ હિસાબ'.] અડસટ્ટે કરવામાં આવેલે હિસાબ
અલેલાં ક્રિ.વિ. [ગ્રા.] હરામનું, હક્ક કર્યાં વગરનું અ-લેશ્ય વિ. [સં.], “શી વિ. લેયા–લૌકિક બંધન વિનાનું, મુક્તાત્મા. (જૈન.)
અલૈયાં બલૈયાંન., ખ.વ. [અર. ‘ખલા.' ગુ. દ્વિર્ભાવ પામેલા રૂપ દ્વારા તમારી ખલા લઉં' એ ભાવે લેવામાં આવતાં એવારણાં
અલૈયા બિલાવલ (અઃલૈયા-) પું. [+જુએ ‘ખિલાવલ’.] બધા શુદ્ધ સ્વરવાળા સવારના એક રાગ, શુદ્ધ બિલાવલ. (સંગીત.)
અલે કે પ્ર, [આ લે'નું ટૂંકું રૂપ'] મેાઈ દાંડિયાની રમતમાં વપરાતા ઉદગાર
અલે? કે.પ્ર. [અં. એલાઉ] ટેલિકાન કરતી વેળા શું કહેા છે' કહે' એ ભાવ બતાવતા ઉદ્દગાર, હલેા અ-લેક હું. [સં.] લેાક-દુનિયા સિવાયના મેાક્ષગામીઓના પ્રદેશ, આકાશ ( પરમાણુ વગેરે રહિત પ્રદેશ). (જૈન.) અલેક-સામાન્ય વિ. [સં.] અસામાન્ય, અસાધારણ અલેાકાકાશ ન, [+ સં. માળા ] ત્રણે લોકની બહારના અનંત આકાશના પ્રદેશ. (જૈન.) અ-લેકિત લિ. [સં.] નહિ જોયેલું અ-લેાકી વિ. [સં. મૌ]િ અલૌકિક, (૨) (લા.) વિરલ, (૩) અજબ, અદભુત અ-લેથ વિ. [સં.] જેઈ ન શકાય તેવું અલેખડું જુએ ‘અલુખડું.' અલેાઘ વિ. ઘેલું, ગાંડિયું અલેાણા-વ્રત જુએ ‘અલૂણાવ્રત.’ અલેાણાં જુએ ‘અલૂણાં.’ અલેણું-૨ એ અણું હૈ.'
r
અલેપ વિ. [આરંભે નિરર્થક ' + સં.] સંપૂર્ણ લેપ પામેલું, અદૃશ્ય થયેલું
અ-લેખ્ય વિ. [સં.] લુપ્ત ન થઈ શકે કે ન કરી શકાય તેવું અલે-ક્લે વું. હિંડોળાનું આડું-અવળું ચાલવું એ. (૨) ક્રિ.વિ. આડું અવળું
અલેફે પું. [નાગરી.] જાનના તમામ ખર્ચ. ["ફા ભરવા (ઉં. પ્ર.) જાનનું તમામ ખર્ચ ભગવવું.]
અ-લેબ પું, [સં.] લાભના અભાવ, ઉદારતા, (ર) વિ. લેાભ વિનાનું
અલેબ-મૂલક વિ. [સં.] જેના મૂળમાં લેાભ નથી તેવું અ-લેાભી વિ. [સં., પું.] નિલિ