Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 172

અલેામ
અ-લેામ વિ. [સં.] ઝુવાડાં વિનાનું અલેખ-લેષક વિ. [સં.] વાળની રુવાંટી ઉપર ચેટે નહિ તેવું, (ર) ન. એવું એક જંતુ, ચાંચડ અલેમિકા સ્ત્રી, [સ.] જેના શરીર ઉપર રુવાંટી નથી તેવી સ્ત્રી, (એ સુલક્ષણી સ્ત્રીની નિશાની ગણાય છે.)
અ-લેલ વિ. [સં.] હલતું ન હોય તેવું, શાંત, સ્થિર. (૨) (લા.) અનાસક્ત
અલેલ્ખ ન. સ્ત્રીનું કાનની બૂટમાં પહેરવાનું એક ઘરેણું અલેલ-લેાલ વિ. [સં. શ્ર-હોરુના દ્વિર્ભાવ] (લા.) અત્યંત, પુષ્કળ, અપાર
અલેલ-વિલેલ વિ. [સં.] તદ્દન સ્થિર
અ-લેલુ વિ. [સં.] સાંસારિક ભેગ-સુખ તક્ વૈરાગ્યવૃત્તિવાળું
અલેલુ-તા શ્રી., ત્ત્ત ન. [સં.] સાંસારિક સુખમાંથી સંપૂર્ણ વૈરાગ્ય
અ-લેપ વિ. [.] સાંસારિક સુખામાં સર્વથા અનાસક્ત અલેલુપ-તા સ્ત્રી., -~ ન. [સં.] અલેલુપ હાવાપણ અ-લેલુખ્ખુ વિ. [સં.] અનાસક્ત
અલેલુપ્ત-તા સ્ત્રી., ~ત્વ ન. [સં.] અનાસક્તિ અ-લેાહિત વિ. [સં] લાલ રંગનું ન હોય તેવું. (ર) લેહી
વિનાનું
અલેલાલે કે,પ્ર. [રવા.] હાલરડાં ગાતાં કરવામાં આવતા ઉદ્દગાર, અનેાળા અલૌકિક વિ. [સં.] લેાક સંબંધી નહિ તેવું, પારલૌકિક, દિવ્ય, (૨) અસાધારણ, અસામાન્ય, અદ્ભુત, અપૂર્વ. (૩) લૌકિક શાસ્ત્રોથી પર રહેલાં વેદાદિ શાસ્ત્રોને લગતું. (૪) (લા.) સુંદર, મનેાહર, ઘણું રૂપાળું અલૌકિક-તા શ્રી., "ત્ર ન. [સં.] અલૌકિક હાવાપણું અલૌકિક-વસ્તુવાદ પું. [સં] વસ્તુ પાછળ માત્ર લૌકિકતા -ભૌતિકતા ન હ।તાં એમાં લેાકાતીતપણું છે એવું જણાવનાર મત-સિદ્ધાંત, અનુભવાતીતવાદ, ‘ટ્રાન્સેન્ટલિઝમ’ અલૌકિકવસ્તુવાદી વિ. [સં., પું.] અલૌકિક વસ્તુવાદમાં માનનારું, ‘ટ્રાન્સેન્ડેન્ટલિસ્ટ' (ન. દૈ.) અલકલી પું. [અં.] અમુક ઔષધગુણવાળા છેાડની રાખ ઓગાળી તારવવામાં આવતું રાસાયણિક પ્રવાહી, ‘આલ્કલી’ અકલિત વિ. [ર્સ, જ્ઞ ત.પ્ર, સંસ્કૃતાભાસી], જ
અકલીન'.
અલ્કલી-કલ્પ વિ. [+સં.] આલ્કલીને ઘણું મળતું અલ્કલીન વિ. [અં. ‘આલ્કલી' દ્વારા] આલ્કલી સંબંધી, આલ્કલીના ગુણધર્મવાળું
અલકલી-મિતિ શ્રી, [+સં.] આલ્કલીનું પ્રમાણ કે માત્રા આપવાં એ કે એની રીત યા વિદ્યા. (ર.વિ.) અલક-લાઇડ ન. [અં.] આલ્કલીના ગુણધર્મને મળતા એક રાસાયણિક ઝેરી પદાર્થ, આલ્કલીકલ્પ દ્રવ્ય (ર.વિ.) અલ્ટિમૅટમ [અં.] આખરી ચેતવણી, છેલ્લી સૂચના, છેલ્લે
પડકાર, આખરીનામું
૧૨૭
અલ્પ વિ. [સં.] ચાહું, જરા, લગાર. (૨) નાનું. (૩) ઝીણું. (૪) ટૂંકું. (૫) ક્ષુદ્ર, ક્ષુલ્લક, પામર
Jain Education International_2010_04
અપ-અલ(-ળ)
અલ્પક વિ. [સં.] વધુ અલ્પ, તદ્દન અપ અ૫-કંઠ (-કણ્ડ) પું. [સં.] ધીમે અવાજ, (૨) વિ. ધીમા અવાજવાળું
અપ-કાર્ય ન. [સં.] નાની ખાખત
અ૫-કાલ(−ળ) પું. [સં.] થોડા સમય અક્રષકાલિક, અલ્પકાલીન વિ. [સં.] ટૂંક સમયનું, ચાંડા સમય માટેનું, (ર) થોડોક સમય ટકે તેવું અલ્પ-કાણ પું. [સં.] તેવું અંશ કરતાં ઓછા અંશના ખૂણા, ‘એકયૂટ અ ગલ’. (ગ.)
અલ્પ-ક્રિય વિ. [સં.] થોડું કામ કરનારું
અલ્પ-ગ્રાહી વિ. [સં,, પું,] થાડું ગ્રહણ કરનારું
અલ્પજન-સત્તાક વિ. [સં.] થાડા માણસેાના હાથમાં સત્તા હાય તેવું
અક્રુપ-જપ વિ. [સં.] ચાઠું બોલનારું
અ૫-જણ(ળ) વિ. [સં.] થાડા પાણીવાળું અલ્પજીવી વિ. [સં., પું.] થાડા આયુષવાળું અલ્પજ્ઞ વિ. [સં.] થેાડી સમઝવાળું, (૨) અણસમઝુ અલ્પજ્ઞતા સ્રી, [×.] અલ્પજ્ઞ હેાવાપણું અલ્પજ્ઞાની વિ. [સં., પું.] અલ્પજ્ઞાનવાળુ અલ્પ-તનુ વિ. [સં.] ઠીંગણું, વામન
અપ-તમ વિ. [સં.] તદ્દન અપ, એછામાં ઓછું, ‘મિનિમમ’ અલ્પ-તર વિ. [સં.] વધુ એછું કે થાડું અલ્પ-તા સ્રી. [સં.] અલ્પ હાવાપણું અહપતા-વાચક વિ. [સં.] અપપણું બતાવનારું અપ-ત્લ ન. [સં.] જુએ આપતા.’ અલ્પ-દર્શી વિ. [સં., પું,] ટૂંકી નજરવાળું, અશ્પષ્ટિ અલ્પ દષ્ટિ સ્રી. [સં.] ટૂંકી નજર, ‘ૉર્ટ સાઇટ’. (૨) વિ. ટૂંકી નજરવાળું, શોર્ટ-સાઈડ' અપદેશિ-તા સ્ત્રી. [સં.] અપદેશી હાવાપણું અલ્પ-દેશી વિ. [સં., પું.] થાડા પ્રદેશમાં-ચાડી જગ્યામાં હાય તેવું
અલ્પ-ધન વિ. [સં.] થોડી મૂડીવાળું અપ-ધી વિ. [સં.] થાડી બુદ્ધિવાળું, મૂર્ખ, કમઅક્કલ અલ્પ-પત્ર વિ. [સં.] ચેડાં પાંદાંડાવાળું અપ-પરિમાણુ વિ. [સં.] માપમાં-વજનમાં એછું. (૨) સંકુચિત, સાંકડું
અલ્પ-પાષણન. [સં.] જોઇયે તેના કરતાં એછું મળતું પાષણ, ‘માન્યુટ્રિશન’
અલ્પ-પ્રમાણ વિ. [સં.] ચૅડા પ્રમાણવાળું, ટૂંકું. (૨) નાનું, (૩) થાડા આધારા-પુરાવાઓવાળું
અલ્પ-પ્રયાગ વિ. [સં.] એછે પ્રયાગ થતા હોય તેવું, ભાગ્યેજ વપરાતું હોય તેવું
અલ્પ-પ્રાણ વિ. [સં.] ચાડી રશક્તિ-બળવાળું, નિર્બળ, નમાલું, (૨) જે વર્ણોના ઉચ્ચારણમાં શ્વાસ ઊંડેથી નથી લેવા પડતા તેવું (દરેક વર્ગના ૧ લા-૩ જો–પુ મા વર્ણ અને ચ ર લ વ ળ તેમજ સ્વરા અપપ્રાણ છે.) (ન્યા.) અપ-બહુ વિ. [સં.] થાડુંઘણું, ઓછુંવત્તું અલ્પ-બલ(-ળ) વિ. [સં.] ઘેાડા બળવાળું, કમતાકાત