Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 158

અરહુડી
૧૧૩
અરિદમ
તેવું
અરહુડી ઢી. [2] છેડામાં એટલે હળના એ નામના ભાગમાં અરાબે પું. [અર. અરરાબહ] તેપની ગાડી. (૨) ગાડું, મારેલી લાકડાની ખીલી
(૩), (ફારસી દ્વારા) ઘરખટલે, કુટુંબ પરિવાર. (૪) (ભા.) અરળ જુઓ ‘અરબ’–‘અરસે.”
જાળ, યુક્તિ, પ્રપંચ, છળ
[વગર વ્યાજ અ-રંજિત (રજિત) વિ. સં.] રાજી ન કર્યું હેય-થયું હોય અ-રામ વિ. સિં. રામ ને ગુ. અર્થ વ્યાજ'] વ્યાજ વિનાનું,
[સાપ અરારૂઢ જુએ “આરારૂટ. અર (અરષ્ઠવા) કું. એક જાતને નાના અને જાડો અરાવલિ(-લી-ળિ-ળી) સ્ત્રી. [સં.] પૈડાંમાંના આરાઓની અરંદા (અજા) વિ. સામે આવનાર, સામા પક્ષનું, શત્રુ પંક્તિ અરાઈ સ્ત્રી. મેટી ઈણી, સંથિયું
અ-રાષ્ટ્ર ન. [.] જે સ્વતંત્ર રાષ્ટ્ર નથી તેવું–ખંડિયું રાજ્ય અરાખતું ન. [સં. મા-૩ મું.] બે પદાર્થ એકબીજાની સાથે અ-રાષ્ટિક વિ. [સં] અરાષ્ટ્ર. (૨) પં. લુટારે દબાણમાં આવ્યાથી એના ઉપર એકબીજાની પડતી છાપ, અ-રાષ્ટ્રિય વિ. [સ.. પ્રમાણે “રાષ્ટ્રીય’ અસ્વીકાર્ય છે.] રેખાકાર, સળ, ભાત. (૨) ચિત્ર ઉપર પાતળે કે તેલિયે રાષ્ટ્રિય નહિ તેવું, રાષ્ટ્ર વિરુદ્ધનું કાગળ મુકી દોરેલો આકાર. (૩) આકૃતિ ઉતારવા માટે અરિ . [.] શત્રુ. (૨) (લા) કામ-ક્રોધ-લભ-મહમદચિત્રની ઉપર મૂકવામાં આવતો તેલિયે કાગળ
મત્સર એ છ આંતરિક શત્રુઓમાંને પ્રત્યેક અનુરાગ કું. [૪] રાગ-આસકિતને અભાવ. (૨) (લા.) અરિ-કટક ન. [સં.] શત્રુનું સૈન્ય
ટે, અણબનાવ, (૩) વિ. આસક્તિ વિનાનું, વિરકત અરિ-કંટક (-કટક) [સં.] શત્રુરૂપી કોટે અરાગી વિ. [, .] જુઓ ‘અરાગ (૩).'
અરિકા ન. [એ. ઍરિકા (પામ)] તાડની એક જાત અરાજક વિ. [સં] જ્યાં રાજા કે કઈ શાસક નથી તેવું. અરિ-કુલ(ળ) ન. [સં.] શત્રુનું કુળ (૨) બંદેબસ્ત વિનાનું, અંધાધુંધીવાળું. (૩) ન. અરાજકતા, અરિ-ગણ છું. સં.] શત્રુઓનો સમૂહ અંધાધૂંધી
અરિ-મંજરું (-ગ-જણું) વિ. [સં મર+7ઝન->પ્રા. અરાજકતા સ્ત્રી. [સં.] અરાજક, અંધાધુંધી, અવ્યવસ્થા, ગળ], અરિ-ગંજન(ગ-જન) વિ. [૪] શત્રુને હરાવનાર ઍનાર્ક. (૨) શાસનીય સત્તાને અભાવ
અરિજન (-ગજન) ન. [સં.] શત્રુ પર વિજય અરાજકત-વાદ . [સં.] રાજાને પ્રજા ઉપર શાસન કરવાને અરિ-ઇન વિ. [સં. શત્રુને નાશ કરનાર હક નથી એવા પ્રકારને વાદ-સિદ્ધાંત, “નાઝિમ' અરિજિત વિ. [સં. “fa ] શત્રુ ઉપર વિજય મેળવનાર અરાજકતાવાદી વિ. [સ., પં] અરાજકતાવાદમાં માનનારું, અરિ ન. [. હું તુચ્છતાવાચક ત.ક.] નમાલે શત્રુ
અંધાધુંધી ફેલાવવામાં માનનારું, અરાજ્યવાદી, “ઍનાસ્ટિ ' અરિ-દમન ન. [સ.] શત્રુને દબાવવાની ક્રિયા અ-રાજકીય વિ. [સં.] રાજાને કે રાજ્યને લગતું ન હોય તેવું અરિ-દમન વિ. સં.] શત્રુને દબાવનાર (૨) અરજિક
વુિં અરિદલ(-ળ) ન. સિં.] શત્રુનું સૈન્ય અ-રાજદ્વારી વિ. [સં., S.] રાજદ્વારી રાજયને લગતું ન હેય અરિ-મર્દન ન. [સ.] શત્રુને કચડી નાખવાની ક્રિયા અ-રાજન્ય વિ. [સં] રાજાને લગતું ન હોય તેવું. (૨) અરિમર્દન વિ. [૪] શત્રુને કચડી નાખનારું ક્ષત્રિય ન હોય તેવું
અરિયાં-પરિયાં ન., બ.વ. [જ અરિયું-પરિયું’.] બાપદાદા, અ- રાજ્ય ન. સિં] રાજ્યસત્તાને અભાવ, અરાજકતા પૂર્વજો. (૨) વંશજો
[પછીને વંશજ અરાજ્ય-વાદ . [૪] અરાજકતાવાદ, ‘એનાક'.
આરયું-પરિયું ન. [જુએ “પરિયુંનું દ્વિત.] પર્વને અને અરાજ્યવાદી વિ. [સે, મું.] અરાજકતાવાદી, “એનાર્કસ્ટ અરિસ્થા શ્રી. [સં. ૨, અર્વા. તદભવ] અદેખાઈ અ-રાટ પું, બ.વ. [સં. મા-> ] રાજા વગરના લેકે અરિષદ્ધ ન. [૪] (લા.) કામ-ક્રોધ-લભ-મેહમદ-મસર (૨) લુટારા
એ આંતરિક છ શત્રુઓને સમૂહ અરાટી સ્ત્રી. એ નામનું વિલાની પેઠે પથરાતું કાંટાળું ખેરના અરિષ્ટ ન. [૪] દુર્ભાગ્ય, કમનસીબી. (૨) મૃત્યુનું ચિહન. જેવાં પાંદડાંવાળું એક ઝાડ
(૩) મઘ, આસવ. (૪) [j] અરીઠાનું ઝાડ, (૫) અરઠ(૮) જુએ “અઢાર'.
લીંબડાનું ઝાડ. (૬) શત્રુ. (૭) વિ. રિઝ, અશુભ અરાઠ(૮)-મું જુઓ “અઢાર-મું.
અરિષ્ટ-કારી વિ. [સ., S.] અશુભ, નુકસાનકારક અરાહ જુએ “આરડવું'.
અરિષ્ટનેમિ પું. [સં.] ઋગ્વદને એ નામને એક ઋષિ. (સંજ્ઞા.) અરવું? જુએ “અડાડવું
(૨) જૈનાના બાવીસમા તીર્થંકર નેમિનાથ. ન.) અરાહ(૮) જુએ “અઢારાં'.
અરિષ્ટિકા સ્ત્રી. [સં] અરીઠાનું ઝાડ, અરીઠી અ૮ જુઓ “અઢાર'.
અરિસૂદન વિ. [સં.] શત્રુ સંહાર કરનાર અરા-મું જુએ “અઢારમું.”
અરિહંત (અરિડત) જુઓ “અરહંત'. અરાતાં જુએ “અઢારાં,
અરિ-હા !. [સ. ૦ , ૫. લિ., એ.વ.] શત્રુ સંહારક અરાતિ મું. [૪] શત્રુ
અરિંદમ (અરિન્દમ) છે. [સં.] શત્રુને દબાવનાર અરાની વિ. [+ જુએ “રાની.'] જંગલી ન હોય તેવું, અરીઠી સ્ત્રી. [સં. અરિષ્ટ->પ્રા. મરિટ્ટિકા) અરીઠાનું ઝાડ જંગલને લગતું ન હોય તેવું
અરીઠું ન., -, મું. [સં. અરિષ્ટ->અહિંદુસ-] અરીઠીનું ફળ ભ. કો-૮