Page Text
________________
અરીઠી
૧૧૪
અ-રેવું
અરી-ભવન ન. [સં] પ્રકાશ ગરમી વગેરેનાં કિરણને એક (સંજ્ઞા) (૨) ઉત્તરાકાશમાં સપ્તર્ષિના છઠ્ઠા તારા પાસેના બિંદુમાંથી આરાની જેમ ચોમેર ફેલાવો, રેડિયેશન' બારીક તારાની સંજ્ઞા. (સંજ્ઞા.) (ખ.) અરીલ ૫. પ્રિા. મરિ] એ નામને ૧૬ માત્રને માત્રામેળ અરુંધતી કેશ (અરૂધ-) પું. ] એક નક્ષત્ર, કૅમા' (ખ.) એક છંદ, અડિયલ. (પિં.)
અરુંધતી-દર્શન-ન્યાય (અરુન્ધતી) ૫. સિં] અરુંધતીને તારે અરીસે જ “આરીસે'. (૨) ડોકમાં પહેરવાનું એક ઘરેણું દેખાડવા જેવું દષ્ટાંત, જાણીતા ઉપરથી અજાણ્યા તરફ અરુણ વિ. [સં] સાજું, નીરોગી, તંદુરસ્ત
જવાને સિદ્ધાંત. (ન્યાય.) અરુણતા સ્ત્રી. [સ.] નીગિતા, તંદુરસ્તી
અ-રૂક્ષ વિ. [સ.] રૂક્ષ નહિ તેવું, નરમ, સુંવાળું અર્ચનું વિ. [+જુઓ “રુચવું' + “તું” વર્ત.] અણગમતું, અરૂઢ વિ. [ગ્રા.) વધારે પડતું મેટું. જોરાવર, બળવાન, લેઠકું નાપસંદ. (૨) ને ગોતું, ન ફાવતું. (૩) ન ભાવતું
અરૂહ-ધજ વિ. [(ગ્રા.) + સં ન અવ. તદૂભવ ઘણું અ-રુચિ સ્ત્રી. [સં] રુચિને અભાવ, અભાવો. (૨) અણગમે,
દોલતવાળું, લાખોપતિ, કરેડાધિપતિ અપ્રીતિ. (૩) (લા.) ઘણા, તિરસ્કાર. (૪) અસુખ, અ-૩૦ વિ. [સં.] નહિ ઊગેલું. (૨) મૂળિયાં દઢ નથી થયાં બેચેની. (૫) ભૂખને અભાવ
તેવું. (૩) વપરાશમાં ન હોય તેવું, રૂઢ થયું ન હોય તેવું, અરુચિકર વિ. [સં.] અરુચિ કરાવનારું. (૨) કદરૂપું, બેડોળા ઇ, એરળ પ્રચલિત ન હોય તેવું
[વિનાનું અરુચિર વિ. [૪] મનગમતું નહિ તેવું, અસંદર, અમણીય અરૂ૫ વિ. [સં.3, -પી વિ. [સ., મું.] રૂપ વિનાનું, આકાર અરુચિરતા સ્ત્રી. સિ.] અરુચિર હેવાપણું
અરૂપતા સ્ત્રી, - ન. [સં] અરૂપીપણું, આકારનો અભાવ અરુચ્ય વિ. [સં.] ન ગમે તેવું. (૨) અસુંદર
અરૂંઝવું અ.ક્ર. [ગ્રા.] નમવું. અરૂંઝાવું ભાવે., ક્રિ. અરુંઅરુણ વિ. [સં.] રતાશ પડતું, લાલાશવાળું. (૨) (લા)
ઝવવું છે., સક્રિ. સોનેરી (૩) ૫. (પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે) સૂર્યને
અરૂઝાવવું, અરૂઝાવું જુઓ “અરૂંઝવું'માં. સારથિ. (સંજ્ઞા.)
અરે કે. [સ.] આશ્ચર્ય-દુઃખ-ચિંતા-કેપ વગેરે જણાવઅરુણચિત્ર ન. [અરૂણને પગ નથી લેતા એવી પૌરાણિક નારે ઉદગાર. (૨) (લા.) સ્ત્રી. [] ચિંતા, ફિકર, (૩) માન્યતાને કારણે કેડની ઉપરની આકૃતિ, બસ્ટ'
ચીવટ, કાળજી
દુઃખની અરેરાટી અરુણ-પ્રકાશ પું. [સં.] પરોઢિયે વિકસતું આવતું પર્વ
અરે-કાર ૫. [], રે ધું. [+ ગુ. “એ” વાર્થે ત..] દિશાનું પ્રકાશ પાથરતું અજવાળું, ભડકેલું
અ-રેખ વિ. [સ.] રેખા વગરનું, લીટી વિનાનું. (૨) લા. અરુણ-મૂર્તિ સ્ત્રી. [સં.] જુઓ “અરુણ-ચિત્ર.
ગરબડિયું
[ભાંજગડ
અરે-પરે સ્ત્રી. [ સં. “અરે'ને દ્વિર્ભાવ; ગુ] (લા.) પંચાત, અરુણ-રંગ () ૫. [સં.] પરેઢિયાની આકાશની લાલાશ
અરેરાટ છે. -ટી શ્રી. [સં. અરે + ગુ. આટ' + “ઈ' સ્ત્રીઅરુણાચલ(-ળ) [+સં. ] પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે
પ્રત્યય] અરેકાર, હૈયાને પ્રબળ ચચરાટ પૂર્વ દિશામાં જ્યાંથી સૂર્ય ઊગતા જણાય છે ત્યાંને પર્વત
અરેરાવું અ. કિં. (સં. મ-૨, ના.ધા.] અરેરાટ અનુભવ, [અરુણને નાને ગરુડ
દુઃખી દુઃખી થઈ જવું અરુણુનુજ પું. [+ સં. મનુન (પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે)
અરેરે છે. પ્ર. [ “અરે' + રે'.] અરે હા, હુદયના અરુણાભ વિ. [+સ મામ, સ્ત્રી, બ.વી.], અરુણિત વિ.
ચચરાટની લાગણીનો ઉદગાર
(૨) કાળજવાળું [સં.] ભડા પ્રકાશવાળું
અરે-વાળું વિ. [સ, + ગુ. વાળું ત. પ્ર.] (લા) લાગણીવાળું. અરુણિમા સ્ત્રી. [સં., મન ૬, ૫.વિ, એ.વ.] લાલાશ
અતિય (અરેન્દ્રિય) ન. [સં. અર + ] ગોળાકાર અરુણું વિ. [સં મહા + ગુ. “ઉ” ત.પ્ર.] લાલાશ પડતું, સુરખી
પ્રાણ, રેડિયેટા’ ભરેલું
અ-રાગ વિ. [સં.], -ગી વિ. [સ, j] રાગ વિનાનું અરુદય . [સં. મહા + ૩] પૂર્વ દિશામાં પરોઢ વખતે
અગતા સ્ત્રી.. –ત્વ ન., –ગિતા સ્ત્રી. [સં.] નીગિતા, જોવામાં આવતા લાલાશ ભરેલે પ્રકાશ. (૨) પરેઢ.
તંદુરસ્તી અ-રૂદિત વિ. [સં] જે રડવું નથી તેવું, નહિ રડેલું
અરેગવું સક્રિ. [ઓ “આગવું'.] ઓ “આગવું.” અ-રુદ્ધ વિ. [સં] નાહ અટકાવેલું, નહિં રોકેલું
અરેગાવું કર્મ., ક્રિ. અરેગાવવું છે.. સ.કે. અર પું, નાગરવેલના પાન જેવાં પાનવાળો એક વેલો અરેગાવવું, અરેગાવું જ “અરેગવું'માં.
જેનાં કંદ શાક માટે વપરાય છે.) [નજીકનું, પાસેનું અ-રેચક વેિ[સં] રુચિ ઉપજાવે નહિ તેવું. (૨) નાપસંદ, અર (અરું) વિ. [સં. માત-૩૭] જુએ “અરહું'.
અણગમતું. (૩) (લા.) અપ્રકાશિત, તેજ વગરનું અરુંપરું (અરું-પરું) ક્રુિ.વિ. [ જુઓ “અરહું-પરહું.”] અ-રોટું ન., -ડે . ફણગે, કેટે. (૨) કપાસ વીણી આજુબાજુ આસપાસ અહીં-તહીં
લીધા પછી ઊભું રહેલું વણ, લીલી સૂકી સાંઠી. (૩) પૂર્વના અરુંઝવું એ “અરૂઝવું'. અરુંઝાવું ભાવે., કે.
વર્ષનાં રહી ગયેલાં કપાસનાં મૂળિયાં ફૂટીને એ ઉપર થતો છે, સંક્રિ
નવે ફાલ
1 ડિકનું એક ઘરેણું અઝાવવું, અચૂંઝાવું જુઓ અરુંઝવું'માં.
અરવિયું ન. સેનાના દાણા સાથે મેતી પરવી કરેલું સ્ત્રીની અરુંધતી (અરુનધતી) સ્ત્રી. [સં.] વશિષ્ઠ ઋષિની પત્ની. અરેષ છું. [સં.) રેવ-ધનો અભાવ. (૨) વિ. ધ વિનાનું
(સંજ્ઞા.)
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |