Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 128

અ-પત્ની,
અપડાવવું અપઢાવવું, અપાવું જુએ “અપડવુંમાં. અપ-ગત વિ. સં.] દૂર ગયેલું. (૨) મૃત્યુ પામેલું [ગંતિ અ૫-ગતિ સ્ત્રી, [સં.] દૂર થવાની ક્રિયા. (૨) અવગતિ, અપ-ગમ છું. [સં.] દૂર થવાની ક્રિયા. (ર) વિયોગ. (૩) મૃત્યુ. (૪) સમીકરણમાંથી અપૂર્ણાંક વગેરે દૂર કરવાની રીત. (ગ). અ૫-ગમન ન. [સં.] દૂર થવાની ક્રિયા. (૨) ગ્રહની પિતાની કક્ષામાં દેખાતી ઉલટી એટલે પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ ગતિ, વક્રગતિનું કે વક્રી થવું એ, “રેટેગ્રેડેશન અ-૫શું વિ. [+જ પગ' + ગુ. “ઉ” ત... પગ વિનાનું. (૨) લંગડું અ૫-ઘાત પું. [૪] ખરાબ પ્રકારને ધાત, કમેત અ૫-ચક ન. [સં] યંત્રને બાધા કરનારું ચક્ર. (૨) ખેટે
સમૂહ. (૩) ખરાબ રાજ્ય અપચય ૫. [રસ.] હાનિ, નુકસાન. (૨) ધસારો. (૩) પડતી, અધે ગતિ. (૪) ગ્રહોનાં કેટલાંક સ્થાનનું નામ. (૫) ચયશ્રેઢીમાં ચય મણ હોય તો એ અથવા એને લીધે પડેલું પહેલા અને છેલ્લા પદ વચ્ચેનું અંતર. (ગ) અપચય-ક્રિયા સ્ત્રી. સિં.] શરીરની ઘસારાની ક્રિયા, “કેટે- બેલિઝમ' અપચરિત ન. [સં.] ખરાબ આચરણ, દુરાચરણ, ગેરવર્તન અપ-ચ(–છ)– –ળું) વિ. [+ગુ. “ઉ” પ્રત્યય; “ળ”-ળું” ગુ.માં] [ગ્રા.] મસ્તીખેર, અરવીતડું અપચાર ! [સં] દુરાચરણ. (૨) દવામાં પરહેજી ન પાળવી
એ. (૩) ઊલટા પ્રકારની-નુકસાન કરે તેવી સારવાર અપચારી વિ. સ. પું. અપચાર કરનારું શિકાર અપ-ચિતિ સ્ત્રી. [સં.] દુબૅય. (૨) પ્રાયશ્ચિત્ત. (૩) સંમાન, અપચિત્ર ન. સિં] ખરાબ ચિત્ર અપ-ચિહન ન. [૪] દુશ્ચિન, અપશુકન અ-પચે પું. [+ ગુ. પચવું” + ગુ. ' કુપ્ર.] પાચન- ક્રિયાના અભાવ, બદહજમીન અપ-છાય વિ. [સં.] જેનો એળે-પડછાયે ન પડે તેવું (પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે દેવ વગેરે) અપછરા સી. [સ. મHRI , અર્વા. તભવ] સ્વર્ગની વારાંગના, અસરા અપણું–ળ,-ળું) જુએ ‘અપચરું'. અપ-જય છું. [સં.] પરાજય, હાર અપ-જશ(-સ) . [+જુઓ “જશ(-).] અપયશ, બદનામી, અપકીર્તિ અ૫-જસિ(શિ)યું વિ. [+ગુ. “G” ત...] અપકીર્તિવાળું, (૨) અપકીર્તિ અપાવે તેવું અપજાત વિ. સિં.] કજાત નીવડેલું (સંતાન) અપાર છું. [પાર.] મુશ્કેલી, મંઝવણ અપ-જ્ઞાન ન. [સ.] ઊલટા પ્રકારનું જ્ઞાન, દુર્ગાન અપ-તીર્થ ન. [સં.] તીર્થ ન હોય તેવું સ્થાન, જે નિંદાયેલું
છે તેવું તીર્થ, કુતીર્થ અપ-૫ વિ. સિં] લાજ-શરમ વિનાનું, બેશરમ, નિલેજ જ અપ-દશા સ્ત્રી. [સં.] અવદશા, બુરી હાલત
અપ-દષ્ટ સ્ત્રી. [સં.] ખરાબ નજર, કુદષ્ટિ અપ-દેવતા છું. [સ, સ્ત્રી.] ભૂત પ્રેત વગેરે અપ-દેશ પું. [સં.] ઉલ્લેખ. (૨) ઉપદેશ. (૩) બહાનું. (ઈ કારણ આપવું એ. (તર્ક) અપદ્રવ્ય ન. [સં.] ખરાબ પદાર્થ. (૨) ખરાબ ધન અપ-દ્વાર ન. [સં.] પાછલું બારણું. (૨) (લા) ગુદા અપ-ધર્મ મું. સિ.] અધર્મ. (૨) અનીતિ અ૫-ખ્યાન ન. [સં.] ‘આ’ અને રૌદ્ર’ એવા બે પ્રકારનું
ધ્યાન. (જૈન) અપ-ડવંસ (વેસ) પુ. [૪] બૂરા પ્રકારને નાશ. (૨)
અધોગતિ, અધઃપાત. (૩) (લા.) નામોશી, બદનામી અપ-નય પૃ. [સં.] અનીતિ, ખરાબ આચરણ અપનયન ન. [સં.] બેટી રીતે લઈ જવું–હરી જવું એ. કિડનેપિંગ'. (૨) સમીકરણમાં કઈ પરિણામને એક બાજુથી બીજી બાજુ લઈ જવાપણું. “ટ્રાન્સપોઝિશન.” (ગ.) (૩) સમીકરણમાં અજ્ઞાત ઊડી જવાની ક્રિયા, “એલિમિનેશન.” (ગ.) અપન્યાસ પું. [સં.] ગીત કે આલાપની અસ્વાઈની સમાપ્તિ કરવાને સૂર. (સંગીત.) (૨) રાગનાં દસ લક્ષણે માંહેનું એક, (સંગીત.) અપન-૫) ક્રિાવે. દરરોજ, હમેશાં [મસ્તીખોર અપટ*વિ. [સં. મ-ટુ] આવડત વિનાનું. (૨) (લા.) તેફાની, અપટી સ્ત્રી. સિં.] તંબુ આસપાસ બાંધેલી કનાત. (૨) રંગભૂમિ ઉપર પડદો. (નાટથ.) અપટી-ક્ષેપ છું. [સં.] રંગભૂમિ ઉપર પડદો ઝડપથી દૂર કરવાની–હટાડવાની ક્રિયા. (નાટય.) અ.૫૯ વિ. સિં.] હોશિયાર નહિ તેવું, અકુશળ અપ-ટુ-ડેઈટ વિ. [.] અદ્યતન અપહતા સ્ત્રી., - ન. [સં.] અનાવડત અ-પઠિત વિ. [સ.] વાંચવામાં આવ્યું ન હોય તેવું. (૨) ભણવામાં આવ્યું ન હોય તેવું અપટાવવું સક્રિ. [હિ. અપડાના ઝઘડવું, તકરાર કરવી અપઢાવું જુએ “આ૮-માં)પડવુંમાં. અપડું વિ. [+જુઓ પડવું’ +ગુ. “G” કુ.પ્ર.] ન પડે તેવું, સ્થિર, અચળ અ-૫૮ વિ. [હિં.] અભણ અ-૧ વિ. [સ.] ધર્મશાસ્ત્રમાં વેચવાની મના કરી હોય તેવું અપતરંગ (ત્તર) પું. [સં. મg-તરસ-પાણીનું મેજ](લા.) હવાઈ ખ્યાલ અપતરંગી (તરકગી) વિ. [+ગુ. “ઈ'ત..]હવાઈ ખ્યાલવાળું અ-૫તિક વિ., સ્ત્રી. [૪] પતિહીન સ્ત્રી, વિધવા. (૨) ઠંડાયેલી અ-પતિવ્રત ન. સિં] પતિ તરફની વફાદારીને અભાવ અપતિવ્રતા સ્ત્રી. [સં.] પિતાના પતિને છોડી બીજા પતિ
સાથે વિહરનારી સ્ત્રી, કુલટા, વ્યભિચારિણું અ-પતીજ સ્ત્રી. [+ જુઓ પતીજ.'] વિશ્વાસને અભાવ,
અણવિશ્વાસ અ૫નીક વિ. સં.] જેને પત્ની નથી તેવું, કુંવારું. (૨) પત્નીને સાથ ન રાખીને કરવા જેવું