Page Text
________________
અનુ-નાદ
૭૩
અનુ-પ્રસક્તિ
અનુ-નાદ ૫. [સં.] પ્રતિધ્વનિ, પડો. (૨) રણકાર અનુપમ-તા શ્રી. .] સરખાવી ન શકાય તેવો ભાવ અનુ-નાદક વિ. સિં] પ્રતિધ્વનિ ઉપજાવનારું (સાધન) અનુપમેય, અનુપમ્ય વિ. [સં મન + ૩૦] ઉપમા આપી અનુ-નાદિત વિ. સં. જેને પડધો પડયો હોય તેવું ન શકાય તેવું, અડ. (૨) (લા.) સર્વશ્રેષ્ઠ અનુનાદી વિ. [સ, પું] પ્રતિનિ -પડો કરનારું. (૨) અનુપયુક્ત વિ. સં. મન + ૩૫૦] ઉપગમાં ન આવ્યું રણકે આપનાર
હોય તેવું. (૨) નકામું, બિનઉપયોગી અનુ-નસિક વિ. [સ.] નાકની મદદથી ઉચ્ચરિત થતું (સ્વ- અનુપગ પું, સં. મન + ૩૫૦] ઉપયોગ ન થવાની સ્થિતિ, રોચ્ચારણ). (નોંધ: આ ઉચ્ચારણ અનુસ્વારથી ભિન્ન છે. બિનજરૂરિયાત
અનુસ્વાર” સ્વર પછી વધી પડતું નાસિચ્ચારણ છે, જયારે અનુપગિતા સ્ત્રી. સિં.] બિન-જરૂરી હોવાપણું અનુનાસિક” એ સ્વરધર્મ છે; હસ્વ સ્વર અનુનાસિક થતાં અનુપયોગી છે. [+સં. ૩૫થી , .] બિન-જરૂરી, કામમાં લઘુ જ રહે છે, એ ગુરુ બનતો નથી. ભારતીય વર્ણન આવે નહિ તેવું માલામાં ક ગ ણ ન મ આ પાંચ વ્યંજનાને “અનુનાસિક' અનુ-પલ(–૧) ક્રિ. વિ. [સં] પળે પળે, ક્ષણે ક્ષણે કહ્યું છે. વ્યંજન પિત અનુનાસિક નથી, એની પૂર્વને અનુપલબ્ધ છે. [સ, મન + ૩૫૦] નહિ મેળવવામાં આવેલું, રયર અનુનાસિક ઉચ્ચરિત થતો હોય છે : “વામય’ અને અપ્રાપ્ત. (૨) (લા.) નહિ જાણેલું હેિવાપણું વાંગ્મય'ના ઉચ્ચારણમાં લેશ પણ તફાવત નથી. “અનુ- અનુપલબ્ધિ સ્ત્રી. મન + ૩૫૦] અ-પ્રાપ્ત. (૨) પ્રત્યક્ષ ન વાર’ એ સ્વતંત્ર વનિઘટક છે.)
અનુપવીત વિ. [સ. અને + ૩૧૦] જુઓ અનુપનીત’. અનુનાસિક-તા સ્ત્રી, નૃત્વ ન. [સં.] નાકમાંથી ઉચ્ચારણનું અનુપસ્થ વિ. [સ, મન + 30] નજીક ન હોય તેવું, આનું નીકળવાપણું, ગંગણું ઉચ્ચારણ
અનુપસ્થાન ન. [સ. મન + ૩૦] અનુપસ્થિતિ, ગેરહાજરી અનુનિર્દેશ કું. [સં] પાછળથી કરવામાં આવેલો ઉલ્લેખ અનુપસ્થથી વિ. [સં. મન + ૩પથાથી, ૫.] નજીક નહિ અનુ-નેય વિ. [સં] વિનવણીથી વશ કરવા જેવું. (૨) (લા.) રહેનારું નરમ પ્રકૃતિનું, કેમળ સ્વભાવનું
અનુપસ્થિત વિ. [સં મન + ૩૫૦] ગેરહાજર અનુનયનતા સ્ત્રી, સિં] વિનવણીથી વશ કરાવાની સ્થિતિ અનુપસ્થિતિ રહી. [સં. મન + ૩૫૦] ગેરહાજરી અનુન્નત વિ. [સં. મન + ૩નત] ઊંચું નહિ તેવું. (૨) (લા.) અનુપહત વિ. [સ. મન + ૩૦] ઈજા પામ્યા વિનાનું. (૨) ગર્વ-અભિમાન વિનાનું
(લા) નહિં વપરાયેલું, કેરું અનન્મત્ત વિ. [સ. અન્ + ૩ન્મત] ઉમત નહિ તેવું, ગાંડપણ અનુ૫હસનીય વિ. [સં. સન + ૩૫૦] મશ્કરી ન કરવા જેવું વિનાનું. (૨) (લા.) શાંત, ધીરું
અનુપાત પુ. [સ.] જુએ “અનુપતન.” અનુપ વિ. [સં. અનુપમનું દેવું રૂપ ગુ. માં; એ જ. ગુ. અનુપાતી વિ. [૪૫.] અનુસરનારું. (૨) મળતું આવતું, માં “અનુપ” છે.] જુઓ “અનુપમ.”
સરખું, “સિમિલર' (ગ) અનુપકાર ! [સં. મને+૩પIR] ઉપકારનો અભાવ, અપકાર અનુપમધિક વિ. [સ મન +૩પાધિ + 5] ઉપાધિ વિનાનું, અનુપકારી વિ. [+સં. સવારી, .] અપકાર કરનાર, માનસિક બેજા વિનાનું, (૨) ન. નિર્વાણ, મોક્ષ. (બૌદ્ધ.) અપકારી, કૃતધ્ર
અનુ-પાન ન. સિં] ઔષધની સાથે કે એની ઉપર ખાવામાં અનુપકૃત વિ. [સં. મન + ૩૫૦] ઉપકાર નહિ કરાયેલું અથવા પીવામાં આવતી વસ્તુ (મધ ગોળ વગેરે) અનુ-પતન ન. [સં] પાછળથી પડવું એ. (૨) ક્રમે ક્રમે અનુપાય પં. [સં. સન + ૩વાથ] ઉપાયને અભાવ. (૨) વિ. ઉતરી આવવું એ, અનુપાત, પ્રમાણ, પ્રોપર્શન” નિરુપાય
[ન હોય તેવું, “અનન્યું અન-પથ ૫. [{] અનુકળ માર્ગ, અનુસરવા જે માર્ગ અનુપાર્જિત છું. [સં. મન + 3gifa] કામધંધા કરીને મેળવેલ અન-પદ ક્રિ. વિ. [સ.] પગલે પગલે, અનંતર, પછી અનુ-પાલક વિ. [સ.] રક્ષણ કરનાર, પાલન કરનારું અન-પદવી સ્ત્રી. [સં.] અનુપથ, પાછળ જવાની કેડી અનુ-પાલન ન. [૪] રક્ષણ, પાલન, જતન અનુપદિષ્ટ વિ. [સં. મન + ૩૧૦] જેને ઉપદેશ દેવામાં નથી અનુ-પૂરક વિ. [૪] અનુપૂર્તિ કરનારું આવ્યો તેવું. (૨) જે વિશે ઉપદેશ દેવામાં નથી આવ્યું તેવું અનુ-પૂતિ સ્ત્રી. [૪] પાછળ કરવામાં આવતો ઉમેરે, પુરવણી. અન૫નીત વિ. [સં. મન + ૩૫૦] જેને નજીક લઈ જવામાં (૨) (લા.) ઉશ્કેરણી આવ્યું નથી તેવું. (૨) જેને જોઈની દીક્ષા આપવામાં અનુપેક્ષણીય, અનપેક્ષ્ય વિ. [સં. મન + ૩૦] જેના તરફ આવી નથી તેવું (જબલક)
બેદરકારી ન કરાય તેવું, ધ્યાનમાં લેવા જેવું [ઉમેરે અનુપપત્તિ સ્ત્રી. [સં. મન + ૩૫૦] લાગુ ન થવાપણું. (૨) અનુ-પ્રદાન ન. [સં] ચાલુ દેણગી, “રિકરન્ટ ગ્રાન્ટ’. (૨) દલીલ ન હોવાપણું, પુરાવાને અભાવ. (તર્ક)
અનુ-પ્રવિણ વિ. [સં.] પાછળથી દાખલ થયેલું અનુપન વિ [સં. મન + ૩૦] પુરાવો કે દલીલ નથી તેવું. અનુ-પ્રવેશ . [સં.] પાછળથી દાખલ થવાની ક્રિયા (૨) અસંગત. (૩) અસિદ્ધ, સાબિત ન થાય તેવું અનુ-પ્રશ્ન છું. [૪] પૂર્વના સવાલના અનુસંધાનમાં પુછાત અનુપમુક્ત વિ. [સં. મન + ૩૫૦] નહિં ભેળવેલું, વણમાગ્યું સવાલ, ઉપપ્રશ્ન અનુપમ વિ. [સ. મન + ૩પમા, બ. બી.] જેની સરખામણી અનુ-પ્રસક્તિ સ્ત્રી. [સં] આસક્તિ, લગની. (૨) શબ્દાને નથી તેવું, અતુલ, અનુપ, અજોડ. (૨) (લા) સર્વશ્રેષ્ઠ ચૌતિક ઉત્તરોત્તર સંબંધ, ઉત્તરોત્તર થતી યુક્ત-પ્રયુક્તિ
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |