Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 117

અનુત્કર્ષક
૭૨
અનુનયી
અનુકર્ષક વિ. [સ. મન + ૩૪i] અવદશા કરનારું, પડતી લાવી આપનારું અનુષ્કર્ષણ ન. [સં. મન + ] પડતી, અવદશા અનુત્તમ વિ. સં. મન + સત્ત] જેનાથી કોઈ બીજું ઉત્તમ નથી તેવું, સર્વોત્તમ અનુત્તમ-ત્તા સ્ત્રી. [સ.] એકતા અનુત્તર વિ. સંમન + સત્તા] જવાબ આપ્યો ન હોય તેવું, જવાબ આપવાના વિષયમાં મંગું અનુત્તરિત વિ. [સ, મન + સરિત] જેને જવાબ આપવામાં નથી આવ્યું તેવું અનુત્તીર્ણ વિ. [સ. મન +૩ોળ] પાર ન ઊતરેલું, નાપાસ અનુત્તેજિત વિ. [સં. મન + ૩નિત] ઉકેરવામાં ન આવેલું અનુત્થાન ન. [સં, મન + સત્યાન] ઉથાનનો અભાવ, ઊભા ન થવાપણું અનુત્પત્તિ સ્ત્રી. [સ. મન + સત્પત્તિ] ઉત્પત્તિને અભાવ, ઉત્પન્ન ન થવાપણું, પેદાશને અભાવ [ન થયેલું અનુત્પન્મ વિ. [. મન + ૩રવની ઉત્પન્ન ન થયેલું, પિદા અનુદ પું. [સં. મન + કાઢ] જુઓ “અનુત્પત્તિ'. અનુત્પાદક વિ. [સં. મન + કા] ઉત્પન્ન કરી કે આપી ન શકે તેવું અનુત્પાઘ વિ. [સ. મન + ઉત્પા] ઉત્પન્ન ન કરાવી શકે તેવું–કરી ન શકે તેવું. (૨) અફલદ્રુપ અનુત્પાઘ-ના સ્ત્રી. [સ.] અનુત્પાદપણું અનુબ્રેક્ષિત વિ. સં. મન + afક્ષત] જેની ઉઝેક્ષા કર- વામાં નથી –જેની સંભાવના કરવામાં નથી આવી તેવું, કલ્પના બહારનું, અણધાર્યું
[નાઉમેદી અનુત્સાહ પુ. . કન + સસ્તા] ઉત્સાહનો અભાવ, અનુત્સાહક વિ. સિં, અન + ૩ણાહૃ] ઉત્સાહ ન કરાવનારું, ઉમંગ ન કરાવનાર
[વિનાનું અનુસાહી વિ. સં. મન + વરાહ, .1 ઉત્સાહ-ઉમંગ અનુસુલ વિ. [સ. મન + કરતુ¥] ઉત્કંઠા વિનાનું, જાણવાની ઇચ્છા વિનાનું, અનાતુર અનુસુક-તા સ્ત્રી. [સં.] ઉત્કંઠાનો અભાવ અનુસૂણ વિ. સ. મન + ૩૩] છોડી મુકવામાં ન આવેલું,
અત્યક્ત, અમુક્ત અનુદક વિ. [સ. મન + ૩૩] પાણી વિનાનું અનુદય પું. [સં. મન + ૩] ઉદયનો અભાવ, ચડતી ન થવાપણું
[પાછળથી કરવામાં આવતો ખ્યાલ અનુ-દર્શન ન. [સં.] પાછળથી જોવાની ક્રિયા. (૨) પાછળ અનુ-દર્શ છે. [સે, મું.] કામ અને એના પરિણામની દષ્ટિ- વાળું. (૨) વિવેચક. (દાંત) અનુદાત્ત વિ. [સ, મ +ાd] ઉમદા નહે તેવું. (૨) નીચે ભાગે થતું ઉચ્ચારણ જે છે તેવું (સ્વરેચ્ચારણ). (વ્યા, સંગીત.)
19ત્વરાભ્યારણ). (વ્યા. સંગીત.) અનુદાત્તતા સ્ત્રી. [સં] સ્વભાવનું ઉમદા ન હોવાપણું, સ્વભાવની સંકુચિતતા. (૨) સ્વરનું નીચેથી થતું ઉચ્ચારણ. (વ્યા, સંગીત.) અનુદાર વિ. [સં. અને તે દ્વાર] ઉદારતાના અભાવવાળું, સંકુચિત દિલનું. (૨) (લા.) રૂઢિવાદી
અનુદાર-તા સ્ત્રી. [1] ઉદારતાનો અભાવ અનુદિત વિ. સં. મન + ૩fa] ઉદય પામ્યા વિનાનું, નહિ ઊગેલું. (૨) ફળ આપવાની સ્થિતિમાં ન હતું તેવું અનુદિત? વિ. [સ. સન +રિત] ન કહેલું, અ-કથિત અનુ-દિન કિ.વિ. [સં.] પ્રતિદિન, દરરોજ, હમેશાં, નિત્ય અનુદીર્ણ વિ. [સં. મ + ૩ો] ફળ આપવાની સ્થિતિમાં નહિ આવેલું. (નિ.) વિનાનું. (૨) નહિ ઈચ્છેલું અનુદિષ્ટ વિ. [સં. મન + દિg] નહે ઉદ્દેશાયેલું, જણાવ્યા અનુદીત વિ. [સં. મન્ + ૩ોલ] ઉદીત ન કરેલું, ને
પેટાવાયેલું. (૨) નહૈિં ઉશ્કેરાયેલું, શાંત [હેવાપણું અનુદેશ . [સ. + ] ઉદ્દેશને અભાવ, ઇરાદો ન અનુદ્ધત વિ. [સં મન + ૩દ્વત] ઉદ્ધતાઈ વિનાનું, વિનીત, નમ્ર, સતાવાળું અનુદ્વાર ૫. સિ. મન + દ્વાર] ઉદ્ધારને અભાવ, છુટકારે ન થવાપણું. (૨) મિક્ષ ન મળવાપણું અનુદ્ધત વિ. [સં. મન + ૩દ્વત] ઉદ્ધાર કર્યા વિનાનું. (૨)
અવતરણ તરીકે ન લેવામાં આવેલું અનુબુદ્ધ વિ. [સ. અન્ + ૩] ઉબધ નથી પામ્યું તેવું, નહિ જાગેલું (સમઝદારીના વિષયમાં) અનુભૂત વિ. [સ. અન્ + ૩મૂ] ઉત્પન્ન ન થયેલું. (૨)
બહાર ઊગી ન નીકળેલું [કરે તેવું. (૨) આળસુ અનુધત વિ. [સ. અન્ + ૩થત] તૈયાર નહિં તેવું. કામ ન અનુઘમ છું. [સં મન + ૩ચમ] ઉદ્યમને અભાવ, કામધંધે. ન હોવાપણું
[(૨) (લા) બેકાર અનુઘમી વિ. [સ., .] ઉદ્યમ-કામધંધો ન કરતું હોય તેવું. અનુઘક્ત વિ, સિ. અ +૩વત] કામ કરવા માટે તૈયાર ન થયેલું. (૨) અનુદ્યોગી અનુઘોગ કું. [. મન + ૩થો] ઉદ્યોગને અભાવ, કામ
ધંધાનો અભાવ, (૨) અો , ટીનો દિવસ અનુવાગી વિ. [સ., પૃ.1 જુએ “અનુદ્યમી’. અનુ-કત વિ. સિં] પાછળ દોડેલું. (૨) ન. માત્રાને ચેાથો
ભાગ, અડધા કત જેટલા વખતનું માપ. (સંગીત.). અનુદ્વિગ્ન વિ. [સં. મન + ૩fa] ઉગ ન પામેલું, ખિન્નતા વિનાનું, (૨) નહિ કંટાળેલું
[(૨) નચિંતપણું અનુગ પું. [સ, મન+ ] ઉદ્વેગ-ખિન્નતાને અભાવ. અનુદ્ધગ-કર વિ. સિં., અનુદ્ધગ-કારી વિ. [સ, ] ઉદ્વેગ ન કરાવનારું, ખેદ ન કરાવનારું અનુ-ધર્મ પું, તે સ્ત્રી. સિં] સરખાં ધર્મ-લક્ષણ હેવાપણું, ગુણેની સમાનતા અનુપાર્મિક વિ. [સં.] ગુણધર્મો-લક્ષણેની સમાનતાવાળું અનુ-પાવન ન. [સં.] પાછળ દોડવું એ, નાસી ગયેલાની પંઠ પકડવી એ. (૨) દોડધામ અનુ-થાન ન. [સં] સતત ચિંતન. (૨) શુભ ચિંતન અનુ-ઇવનિ ૫. [સ.] પ્રતિધ્વનિ, પડશે અનુ-નય . [સ.] વિનવણું, આજીજી, કાલાવાલા. (૨) મનામણું, સાંતવન. (૩) સંવનન, પ્રિયા રાધન, “કેટ-શિપ (૬. બી.)
| [આપનાર અનુનયી વિ. ર્સિ,j.) વિનવણી કરનાર. (૨) સાંત્વન