Page Text
________________
ટાઢી ગાંઠ
૯૬૮
ટાપોડું
ટાઢી ગાંઠ (-8) સી. [+ “ગાંડ.'] પેટમાં તાવ કે શરદી ટાઢ ન. [જઓ ટાઢ' + ગુ. ઓડું' ત. પ્ર.] વરસાદની જેવાં કારણે આંતરડાને મથાળે થતી વાયુની ગ્રંથિ
ભીનાશ પ્રસરી ગઈ હોય એવી પરિસ્થિતિ, ટાઢોડિયું ટાઢી છાસ(-શ) (સ્ય – ૨) સ્ત્રી. [+ એ “છાસ(-).'] ટાઢોડે . જિઓ ટાઢોડું.'] (લા.) મહેણું [માટલી (લા.) શિરામણ
ટાઢોળ સ્ત્રી. [જઓ “ટાઢ' દ્વારા] પાછું ઠંડું રહે એવી ટાઢી ત્રીજ સ્ત્રી. [+ જુઓ “ત્રીજ.'] શ્રાવણ સુદ ત્રીજ (એ ટાઢાળી સ્ત્રી, એ નામનો એક છોડ [(પઘમાં.)
દિવસે કેટલેક સ્થળે ટાઢું ખાવાને રિવાજ છે.) (સંજ્ઞા.) ટાણલું ન. જિઓ “ટાણું' + ગુ. બલ' વાર્થે ત. પ્ર.] ટાણું. ટાઢી માટી સ્ત્રી. [ + જુએ માટી....] (લા) મરણ ટાણા-વઢ વિ. [જ એ “ટાણું' + “વાઢવું.'] યોગ્ય સમયે ટાઢી શિયળ, ટાઢી શીળ(-ળી), ટાઢી સાત(-તેમ (-ભ્ય) વઢાઈ ગયેલું [સર, વખતસર, બરોબર વખતે
સ્ત્રી. [+સં. શાંતા>પ્ર. સીા , + સં. રાત>િ પ્રા. ટાણા- સર ક્રિ વિ. જિઓ “ટાણું' + ગુ, “સર' અનુગ] સમયસીમf૪, -મા, + “સાત(તે)મ'. શ્રાવણ વદિ સાતમ (અથવા ટાણું ન. સમય, વખત. (૨) (લા.) પ્રસંગ, અવસર, વરે. કેટલેક સ્થળે ચૈત્ર સુદ સાતમ પણ, હિંદુઓમાં એ દિવસે [ણને દહાડે (-દાડે) (રૂ. પ્ર.) વાર-પરબે. ૦ કાવું (રૂ.પ્ર.) ટાઢું ખાવાનો રિવાજ હેવાથી). (સંજ્ઞા.)
અવસર ઉજવો. ૦ જવું (રૂ. પ્ર.) લાભ લીધા વિના ટાઢું વિ. ઠંડું થઈ ગયેલું, ઠરી ગયેલું. (૨) (લા.) મંદ, સમય વીતી જ. ૦માંડવું (રૂ. પ્ર) ઉજવણી કરવી, વર ઢીલા સ્વભાવનું, કામમાં ઢીલું. (૩) શાંત સ્વભાવનું, ક્રોધની કર. સારું ટાણું (રૂ. પ્ર.) માંગલિક પ્રસંગ ગરમી ન અનુભવે તેવું, ન ઉશ્કેરાય તેવું. [ ટોળવા ટાણુ* જઓ ટેણું.'
પ્રસંગ (રૂ. પ્ર) ખુશામત કરવી. -ઢા પથરા જેવું (રૂ.પ્ર) સુસ્ત. ટાણું-કટાણું ન. [ જ એ “ટાણું' + “ક-ટાણું.'] સારો-ઢ પહેરના તદાકા, (-પરના-), હા પહેરનાં ગપ્પાં ટાણું-ચકું ન. [ઓ “ટાણું' + “ટચકું.) ના પ્રસંગ (-પરના-), ઢા પહોરની ગ૫ (પેટરની-) (રૂ.પ્ર.) તદન ટાણે જુએ ટાણે.' પાયા વગરની મિશ્યા વાત, સાવ ગયું. -ઢા(-) પાણીએ ટાપ-દીપ સ્ત્રી. [૨વા.] સજાવટ, વ્યવસ્થા, વ્યવસ્થિત ગોઠવણ ખસ જવી (-પાણિયે) (રૂ. પ્ર.) સામાન્ય ઉપાયે ઠઠારો. (૨) (લા.) દંભ, ડાળ મોટું વિઘ્ન કરનાર માણસનું ખસી જવું. -હા પાણીનું ટાપટીપિયું વિ, [+ ગુ. “ઈયું' ત, પ્ર.] ટાપ-દીપ કરનારું માટલું (રૂ. પ્ર.) વખતને રમઝનાર, શાણું. હા સમ ટાપણુ-ટીપણ ન. [જુએ “પણ,દ્વિભવ.] આખા દિવસ(રૂ. પ્ર.) પવિત્ર સોગંદ. -ઢાં ઊનાં (-ઊનાં) (રૂ.પ્ર.) ની લેવડ-દેવડની કાચી નોધ કરી લેવી એ સુખ-દુઃખ. -ઢાં પાટિયાં કરવાં (રૂ. પ્ર.) ખાઈ પી નિરાંત ટાપ(બ), રિયું ન. [‘ટાપર' + ગુ. “ઈયું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] કરી બેસવું. -ઢી અસ્ત્રી (. પ્ર) ભીના કપડા ઉપર ઠંડી નાનું છોકરું, ટાકરિયું
[છોકરે, બાળક અસ્ત્રી કેરવવી એ. કરવું (રૂ. પ્ર.) સામાને શાંત કરવું. ટાપ(-બરિયે વિ, પું. [જ ‘ટાપ(-બ)રિયું.'] નાને (૨) સંતવવું. ૦ગાર (ઉ.પ્ર) તદ્દન ઠંડા સ્વભાવનું. (૨) ટાપરી સ્ત્રી. સ્ત્રીની જનનેંદ્રિય નમાલું. ૦૭મ, ૦૫(મ) (રૂ. પ્ર.) તદ્દન શાંત, ૦ થવું, રાપર ન. ખેતરમાં પાટિયાનું અંદર રણકે કરે તેવું સાધન ૦૫રવું (રૂ.પ્ર.) કેાધ કે ઉશ્કેરાટ શમી જા. ૦૮-નાંખ- (પક્ષીઓ ઊડી જાય એ માટે રાખવામાં આવેલું)
(રૂ. પ્ર.) મુલતવી રાખવું. ૦ પાઉં (રૂ. પ્ર.) ઉશ્કેરાટ ટાપલી સ્ત્રી. જિઓ ટાપલું' + ગુ. ‘ઈ’ સ્ત્રી પ્રત્યચ.] જુઓ કે ક્રોધ શાંત કરાવો. ૦૫ણું રેવું (રૂ. પ્ર.) સામાની “ટપલી.” વાતને ટાળી નાખવી, શાંત પાડવું. ૦પેટ (રૂ. પ્ર.) સંતોષ. ટાપલું ન. [રવા.] કુંભારનું વાસણ ટીપવાનું સાધન, ટપલું (૨) નિરાંત. ૦ળ (-ળ) (રૂ. પ્ર.) જરાય ઉકેરાય ટાપલે પૃ. [ જુઓ ‘ટાપલું.'] માથામાં હાથથી મારવું એ, નહિ તેવું. ૦મીઠું (રૂ.પ્ર.) સુખ-દુઃખ. ૦ લેહી (રૂ. પ્ર.) એ, ટપલું
[સાક્ષી, હાજિપ શાંત મિજાજનું. હિમ (રૂ. પ્ર.) શાંતિ ઉજાપજાવનારું. ટાપ(-બ) સી-શી) સ્ત્રી. ચાલતી વાતમાં સંમતિ આપવી એ, કહીર (રૂ. પ્ર.) એકદમ ઠંડું. હે હમ (રૂ. પ્ર.) મહેણાં- ટાપણું વિ. કેગટ લલચાવનારું [કરેલો ઝઘડો ટણ. હે પથરો (રૂ. પ્ર.) કામમાં ઢીલું. હે માર ટાપા-ટીપ સ્ત્રી, [રવા.] બેલાબોલી, વઢવાડ, વાણીથી (રૂ. પ્ર.) મૂઢ માર)
ટાપા-ટોઈ સ્ત્રી, તપાસ, શોધખોળ. (૨) (લા.) છાપરામાંના ટાઢક (ક) જુએ ટાઢક.'
ચવાને બંધ કરવા એ ટાકિયું જુઓ “ટાઢકિયું.'
ટાપી સ્ત્રી. [રવા.] આંગળાની હળવી થપાટ, ટપલી. (૨) ટાઢે વિવું. જિઓ ‘ટાઢે.'] બપોર પછીને નમતે પહેર, છોને કડક કરવા ટીપવાનું નાનું સાધન. [૦ મારવી (રૂ. પ્ર.) (૨) (લા.) શરીર ઉપર રેગ-શમન માટે ડામ. [કેડે કર ઠપકો આપવો] (રૂ. પ્ર.) ધરાઈને બેસવું. (૨) સંતોષ પામો. ૦ ગાળ ટાપુ પુ. [હિ, મરા. બેટ, દ્વીપ. (૨) (લા.) કાણું, ગાબડું (૨. પ્ર.) દિવસને ગરમીવાળે ભાગ ટાઢામાં પસાર કરવો. ટપુડે મું. [+ગુ. ‘ડું સ્વાર્થે ત. પ્ર.] નાના ટાપુ ૦ હળવે (રૂ. પ્ર.) સૂર્ય પશ્ચિમ તરફ વળતાં ધીમે ધીમે ટાપુ છું. [રવા] હાથથી ટીપેલે રોટલો હવામાં શાંતિ પ્રસરવી. ૦ માર (રૂ. પ્ર.) મઢ માર] ટાપુન. જેતરને વચ્ચે બદામ જે ગૂંથેલો ભાગ ટાઢાડિયું વિ. જિઓ “ટાઢોડું + ગુ. ઇયું ત. પ્ર.] ટડું ટાપુ જુએ ટાપું'. કરે તેવું, ઠંડકિયું. (૨) ને. જુઓ “ટાડું.”
ટાપડું ન. [રવા] નાસી છુટવું એ
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |