Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 1014

ટા
[કુટુંબ-કબીક્ષા
ટાપા હું. [રવા.] જુએ ‘ટાપુવે.’ ટાલ્ફેટ, પું. [અં. ટામેટા] એક પ્રકારનું બનાવટી રેશમી કાપડ રાખ(-મ)ક-ટીખ(-સ)ક સ્ત્રી. [રવા.] ટાપટીપ ટાબકું વિ. [રવા.] બહુ ખેલકું ટાબર(-રિયું) જુએ ‘ટાપર,--રિયું.’ ટાબર-બર ન. [જએ ‘ટાખર,'-âર્ભાવ.] બાળ-બચ્ચાં, ટાબરિયું જએ ‘ટાપરિયું.’ ટાબરિયા જુઓ ‘ટાપરિયા,' ટાખરા પું. પાણીને ઘડો રામસી(-શી) જઆ ‘ટાપસી(-શી).' ટાજી શ્રી. બળદને મોઢે બાંધવાની સીકલી
ટા(-તા)બેટા પુ. [રવા.] પહોળી હથેળી કાટખૂણે એકબીજી ઉપર અફાળવાની ક્રિયા અને એના અવાજ. [-ટા ફૂટવા, ટા મારવા (રૂ. પ્ર.) કાયરતા કે નામર્દાઈ” અતાવવી] ટાભલું વિ. મીઠું મીઠું ખેલી કામ કઢાવી લેનારું ટાભ-ટેમા છું., બ.વ., -ભી સ્રી. જિઆ ‘ટેભે,'–દિલ્હવ +A. ‘ઈ’શ્રીપ્રત્યય] ફાટેલાં કપડાંની દુરસ્તી ઢામક-નમક હું. [રવા.] ઢાલ, (૨) નગારું ટામક-ટીમક જુએ ‘ટાબક-ટીબક,’ ટામણુ-ટીમણન. [જુએ ‘ટીમણ,’-દ્વિર્યાં.] ટીમણ, ભાથુ (પ્રવાસ માટેનું) [ક જાદૂ કરવાની ક્રિયા ટામણ-મણુ ન. [જુએ ‘ધૂમણ',-ઢિર્ભાવ.] ધંતર-મંતર ટામર-વાયું વિ. સહેજસાજ ભીનાશવાળું ટામેટું જુએ ‘ટમ હું.’
ટાયચા પું, ઢારા, ઢાંચે. [ચા લેત્રા (૨. પ્ર.) ચણતર કામમાં ઊંચા નીચા ભાગ સરખા કરવા] [‘ટારહું.' ટાયડું... વિ. [જએ ‘ટારડું;’ આ પ્રવાહી ઉચ્ચારણ.] જ એ ટાયર ન. [અં.] સાઇકલ મેટર વગેરે વાહનેાનાં પૈડાંમાં ટમ્બના રક્ષણ તરીકેના વાટા
ટાયર-ફિટર વિ. [અં.] પૈડાંમાં ટાયર બેસાડનાર કારીગર ટાયરી શ્રી. કાપા પાડવાનું એક હથિયાર ટાયલું (ટાયલું) ન. [અં.] લંબાણથી કરાતી નિરર્થક વાત ચીત. (૨) કૂથલી. [॰ કરવું, ॰ ફૂટવું (રૂ.પ્ર.) માલ વગરની વાત લંબાવવી] [ કાલ-ટાર
ટાર પું. [અં.] કાલસામાંથી નીકળતા ડામર જેવા પદાર્થ, ટાર ુ વિ. [Ý, પ્રા. ટૉરી + ગુ, ‘હું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ટાંગા ઠરડાતા હોય તેનું દૂબળું (ધેડું). (ર) (લા.)અડિયલ, વાયદું ટારી સ્ત્રી. અંતર, અેટાપણું
ટારી3 શ્રી. તેલનું નાનું વાસણ
ટારિક ઍસિડ હું. [અં.] આમલીના તેજાખ (ર. વિ.) ટાલ(-) જએ ‘તાલ. ટાલકી જુએ ‘તાલકી,’ ટાલકું જએ ‘તાલકું.’ ટાલિયું જ ‘તાલિયું.’ ટાણું જ ‘તાલું.’
ટાવર હું. [અં.] ઊંચા મિનારાને ઘાટ. (ર) છેલ્લે માળ બે ત્રણ કે ચાર બાજ ઘડિયાળવાળા મિનારા ટાયલું ન. [જુએ ‘ટાણું' + ગુ, ‘લ’ સ્વાર્થે ત. પ્ર.] નખરું,
: Jain Education International2010_04
૯
ચાળા, (૨) ગપ્પુ ટાણું ન. [અનુ.] નખરું
ટાસા હું. સંઘાડા ઉપર ઉતારેલી લાકડાના પાણિયારામાં જડવામાં આવતી લાકડાની તે તે ભમરી માહલી (ટા:ચલી) પું. ખિદમતગાર, સેવક, નાકર ટાહી (ટાઇ) સ્ત્રી, ખેલવાની ઘેલછા, લવરી ટાહેલું, ટાહ્યલું (ટા:ચલું) જએ ‘ટાયલું.’ ટાળ (ચ) શ્રી. [જુએ ‘ટાળવું.'] ટાળવું એ, નિવારણ ટાળક વિ. જુઓ ‘ટાળવું’ + ગુ. ‘ક’È. પ્ર.] ટાળનારું, નિવારનારું [છેલ્લી કાડી કાઢવાની ગત
ટાળ-ટપ્પા હું. જ‘ટાળ' + ‘ટપ્પા.’] કુંડાળામાંથી ટાળણી ન. [જ આ ‘ટાળવું' + ગુ. ‘અણુ’ ક્રિયાવાચક ટ્ટ, પ્ર.] ટાળવું એ. (ર) ચળામણ કે ઝટકામણ ટાળણર વિ. જુઓ ‘ટાળવું’ + ગુ. ‘અણ’ ક વાચક
[‘ટાળણ.
ટાંકણે
પ્ર.] ટાળક, ટાળનાર, નિવારનાર ટાળણુ-ટાળણુ ન. [જુએ ‘ટાળણ॰' + ટાળણ,1'] જુએ ટાળવું જુએ ‘ટળવું'માં
ટાળટાળ (ટાળમટોળ) વિ. જુઓ ‘ટાળવું' + ટાળવું,'] સારે। ભાગ તારવી લેતાં બાકી વધેલું ટાળાટાળ (-બ્ય), -ળી સ્ત્રી. [જુએ ‘ટાળવું,’-ઢિર્ભાવ.] (લા.) માથેથી જવાબદારી ઉતારી નાખવાપણું
ટાળી ક્રિ. વિ. જુએ ‘ટાળવું’+], ઈ ' સંભટ્ટ] ટાળીને, દૂર કરીને, વિના, વગર
ટાળે પું. [જુએ ટાળવું' + ગુ. એ' કૃ. પ્ર.] ટાળવાની ક્રિયા. (૨) ૧ાયટ્ટા, (૩) જુદાઈ રાખવાપણું. (૪) (લા.) એળખાણ, પરિચય, પિછાણ. [-ળા દેવા (રૂ. પ્ર.) વાયદા કર્યાં કરવે]
ટાં॰ પું. [સં. ૬] સિક્કો. (૨) શેરના ૭૨ મા ભાગનું જૂનું વજન, (૩) મેતી તેાળવાનું એક વજન [‘નિખ’ ટાંકર (-કપ ) સ્રી. [ જુએ ‘ટાંકવું.'] નોંધ. (૨) ટાંકિયું, ટાંક શું. સૌરાષ્ટ્ર કચ્છમાંની કેટલીક જાતિઓમાંની એક
અટક અને એને! આદમી. (સંજ્ઞા.)
ટાંકટ વિ. [સં. ટાફ્ર] લુચ્ચું. (૨) રંડીબાજ ટાંણવું .દિ. ચારી કરી નાસી જવું
ટાંકણા-સર ક્રિ.વિ. [જએ ટાંકણું' + ગુ. ‘સર' અનુગ.]
ટાણા-સર, સમય-સર, વખત ઉપર, વખત-સર ટાંકણિયું [જએ ‘ટાંકણી' + ગુ. ‘ઇયું' ત.પ્ર.] ટાંકણી ખાસવાનું ગાદલીવાળું સાધન, પિન-ગાદી, ‘પિન-કુશન’ ટાંકણી સ્ત્રી, [જુએ ‘ટાંકવું’+ ગુ. ‘અણી’ કૃ.પ્ર.] એકથી વધુ કાગળ સાથે સાથે રાખવાની માથાવાળી પાતળી ખીલી, ટાંચણી, ‘પિન’
ટાંકણુ॰ ન. [સં. ટટ્ટુનh-> પ્રા, યંત્ર- તેમજ જ ‘ટાંકવું’ + ગુ. ‘અણું' કૃ.પ્ર. બંને વસ્તુ એક જ છે.] પથ્થર તેમજ ધાતુ ઉપર ટચવાનું આર માં*ણુ ન.
[જુએ ‘ટંકૐ' દ્વારા.] ટાણું, વખત, સમય, યેગ (મેટે ભાગે ‘ટાણું-ટાંકણું' સાથે પ્રયાાય છે.) ટાંકણે ક્રિ.વિ. [જુએ ‘ટાંકણુંÖ' + ગુ, ‘એ' સા.વિ., પ્ર.] સમય ઉપર, પ્રસંગ ઉપર, અવસરે
.