Page Text
________________
अनुपान-अनुभव
शब्दरत्नमहोदधिः।
७९
અનુપાન મ. (પાની નત્યસ્થ સમીપે) જળની પાસે. | અનુત્તન્ય પુ. (મનું વન્યૂ ) રૂછીપૂર્વોષવિશેષાભ્યાસ: અનુપુષ્ય . (અનુતિં પુષ્પ તદ્ધિશાશ) તે નામનું એક | ૧. ઇચ્છાપૂર્વક એક જાતનો દોષનો અભાવ, ૨. બાંધવું, ઝાડ, કાસડો.
३. विषयप्रयोजनाधिकारिसम्बन्धा एतच्चतुष्टयम् અનુપૂર્વ ત્રિ. (નુત: પૂર્વ) ક્રમ પ્રમાણેનું, અનુક્રમ વેઃાન્તિન: - વેદાન્ત મતમાં વિષય, પ્રયોજન, અધિકારી,
મુજબનું, વાંસે જનાર, નિયમિત, ઉચિત માન રાખનાર. સંબંધ, એ ચાને અનુબન્ધ કહે છે. ૪. વાર્તાપત્તઅનુપૃષ્ઠર્ચ ત્રિ. (મનુ પૃષ્ઠ વધ્યતે અનુપૃષ્ઠ ય) વાંસામાં તોષામHTધામિતિ fપષન: વાતપિત્ત વગેરે દોષોનું બાંધવાનો પાશ વગેરે.
અપ્રધાનપણું, ૫. શાબ્દિાસ્તુ નશ્વર: રૂત્મજ્ઞતયા અનુપેત ત્રિ. (રૂપેત:) પાસે નહિ ગયેલ, રહિત, તોપો વ: –ઈસંજ્ઞાથી લોપ કરાતો વર્ણ તે જનોઈ ધારણ ન કરી હોય તે.
અનુબંધ, ૬. મસાધન પુનઃ પુનરનુષ્ઠાનાભ્યાસ તિ અનુપ્ત ત્રિ. (ન ઉત:) નહિ વાવેલ.
ધર્મશાસ્ત્રવર: ફળના સાધનરૂપ એવા અનુષ્ઠાનનો નુકશાન ન. (મનું પ્રજ્ઞા પુ) પગલાંને અનુસરનારો. વારંવાર અભ્યાસ તે અનુબંધ એમ ધર્મશાસ્ત્રકારો अनुप्रदान न. (अनुप्रदीयते वर्णविशेषरूपता आधीयतेऽनेन માને છે, ૭. બંધન, ૮. આરંભ, ૯. અનુસરવું, ૧૦. 'મનું પ્રતા ઝરને ન્યુ) અક્ષરોના ઉચ્ચારમાં થતો સતત સંબંધ, ૧૧. ભાવિ શુભાશુભ, ૧૧. પાછળથી પ્રયત્ન.
સંબંધ, ૧૨. વારંવાર અભિનિવેશ. અનુક્રયા પુ. (પ્રયો'મનુતિ:) આવૃત્તિ, વધારાનો ઉપયોગ. -सानुबन्धाः कथं न स्युः संपदो मे निरापदः ।- रघु० अनुप्रवचन न. (अनु प्रवचनम्-गुरुमुखोच्चारितानुरूपं १।६४ अनुबन्धं परिज्ञाय देश-कालौ च तत्त्वतः। मनु० પ્રવનમ્) ગુરુમુખથી જે પ્રમાણે ઉચ્ચાર થયો હોય અનુબ્રાન્ચન ન. (મનું વન્યૂ ) સંબંધ, પરંપરા. તે પ્રમાણે ઉચ્ચાર.
સનુવંચૈિત્ ત્રિ. (અનુવન્યૂ ઈનિ) ૧. સહચર, अनुप्रवचनादि पु. (तदस्य प्रयोजनमित्यर्थे विहित- ૨. અનુગત, ૩. વ્યાપક, ૪. જોડાયેલ, ૫. સંયુક્ત.
प्रत्ययनिमित्ते प्रकृतिभूते शब्दसमूह) अनुप्रवचन, અનુબ્રન્થી સ્ત્રી. (મનું વન્ય ધન્ ી) ૧. હેડકીનો उत्थापन, उपस्थापन, संवेशन, अनुप्रवेशन, अनुवादन, રોગ, ૨. તૃષ્ણા, ૩. તરસ. अनुवचन, अनुवाचन, अन्वारोहण, प्रारम्भण, અનુવચ્ચ ત્રિ. (મનું વન્યૂ ષ) ૧. મુખ્ય, પ્રધાન મારામા, મારોહણ, એ પ્રમાણે પાણિનીય વ્યાકરણમાં ૨. માય જવા માટે. કહેલ શબ્દસમૂહ.
અનુવ૮ ને. (વસમજુતિ:) પાછળ રહેલી સેના, મુખ્ય અનુપ્રવેશ પુ. (ાનુ પ્રવિણ્ ) પાછળથી પેસવું, સૈન્ય માટે પાછળ આવતું સહાયક સૈન્ય. અનુરૂપ પ્રવેશ, યોગ્ય પ્રવેશ.
મનુષ્યોથ પુ. (૩નું વન્યૂ Tળદ્ ) ૧. પ્રથમ ચોપડેલ અનુપ્રવેશ ન. (મનુ વિશ્ ન્યુટ) ઉપરનો અર્થ જુઓ. ચંદન વગેરેના ગંધને વધારવા માટે ફરી મર્દન કરવું તે, નુપ્રશ્ન ન. (પ્રશ્રમનુત:) પાછળથી કરાતો પ્રશ્ન, ૨. પછીનો બોધ, જ્ઞાન. આગામી પ્રશ્ન.
અનુવાધન ન. (મનું વધુ ન્યુ) ફરીને સ્મરણ. અનુપ્રાસ પુ. (અનુપાતિ: રસાનુકુઈ પ્રવૃષ્ટિમાાં વન્યાસં | મનુબ્રહિાણ ન. (બ્રાહ્મદશ) મંત્રો સિવાયનો જે
સમવઈરાનાં-સમવન્વાર વ) અનુપ્રાસ, તે નામનો | બ્રાહ્મણ નામનો વેદ વિભાગ તેના સરખો કોઈ ગ્રંથ. એક શબ્દાલંકાર, જેમાં એક જ પદ અગર વાક્યની અનુબ્રાન્ ત્રિ. (મનુ ત્રાહ્મણ નિ) બ્રાહ્મણ સરખો વિભિન્ન પદોમાં એક જ અક્ષર અથવા સમસ્વર ગ્રંથ ભણનાર. યુક્ત અક્ષર વારંવાર પ્રયોજાતાં તે પદ અગર વાક્યને અનુભવ પુ. (મનું મૂ+) ૧. અનુભવ, સ્મરણભિન્ન અલંકૃત કરે તે.
જ્ઞાન, ૨. સાક્ષાનું પ્રત્યક્ષ જ્ઞાન, ૩. પોતાના નિરીક્ષણ નુસ્ત્રવ પુ. (અનુ હુ મ) સહાયક, અનુચર, દાસ, અને પ્રયોગથી થતું જ્ઞાન, ૪. ન્યાયશાસ્ત્રમાં જ્ઞાન નોકર.
પ્રાપ્તિના જે ચાર કારણો બતાવ્યાં છે તે પૈકીનું એક, અનુબદ્ધ ત્રિ. (અનુવમ્ વત) બાંધેલું, ક્રમ મુજબ ૫. અંદાજ, અટકળ, ૬. સદશ્ય, ૭. અલંકારનું અનુસરણ કરનાર.
નામ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016067 |
| Book Title | Shabdaratnamahodadhi Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Muktivijay, Ambalal P Shah |
| Publisher | Vijaynitisurishwarji Jain Pustakalaya Trust Ahmedabad |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 23 MB |