Page Text
________________
६५५
NEEEEEER
१४२३-१४२७ ]
व्युत्पत्तिरलाकरकलिता इति बहोभूरादेशः, इष्ठस्याऽऽदेर्लोपः, तस्य यिडागमश्च । शक्यते अल्पम् । 'अलञ् भूषणादौ '(भ्वा.प.से.), ३० ८ पूर्वति (पुरु इति) हूयते पुरुहम् । 'हृञ् स्पर्धायां 'खष्पशिल्पशल्य(शष्प)- '(उणा-३०८)आदिसूत्रे बाहुलशब्दे च'(भ्वा.उ.अ.), "क्वचिड:'( )इति डः, पृषो- कात् पम्पावन्निपातनात् साधुः । ५ दभ्यते दभ्रम् । दरादिः । पुरुं जिहीते वा । 'ओहाङ् गतौ'(जु.आ.अ.),
'दम्भु दम्भने '(स्वा.प.से.), 'स्फायितञ्चि-'(उणा-१७०)
दम्भु दम्भन (स्वा.प.स.), र 'अन्येभ्यो(अन्यत्रा)ऽपि-'(वा-३।२४८॥)इति डः । ९
इत्यादिना रक् । ६ अणति अणुः । अणरणेत्यादयो अतिशयेन बहु भूयः, सकारान्तः। बहुशब्दादीयसुन्प्रत्ययः,
धातवः शब्दार्थाः (भ्वा.प.से.), 'अणश्च'(उणा-८)इत्युः।
७ तल्यते तलिनम् । 'तल प्रतिष्ठायाम्'(चु.उ.से.), 'बहोर्लोपो भू च बहो:'६४।१५८ ॥ इति बहोभूरादेशः,,
बाहुलकात् तुहिनवदिनन् ॥१४२६॥ ८ तन्यते तनु । ईयसुन आदेर्लोपः । १० भवतीति भूरि । 'अदिशुभि
'तनु विस्तारे'(त.उ.से.), 'भृमशीत-'(उणा-७) इत्यादिना भूभ्यः क्रि: '(उणा-५०५)इति क्रिः । ११ न दभ्रम् ।
उप्रत्ययः । ९ क्षुद्यते क्षुद्रम् । 'क्षुद सञ्चूर्णने ( ), १० अदभ्रम् । १२ पूर्यते पर । ' पालनपूरणयोः (जु.
प.स), भादव्याधगृाधाषहाषभ्यः कुः (दशपाधुणा- इत्यादिना रक् । १० कृश्यति कृशम् । 'कृश तनूकरणे १।१०८॥)इति कु:, 'उदोष्ठ्यपूर्वस्य'७।१।१०२ ।। इति वृत (दि.प.से.), 'अनुपसर्गात् फुल्लक्षीब-'८।२५५ ॥ इति उत्वम्, 'उरण रपर: '१।१५१॥ । 'पूरी आप्यायने'(चु. साधुः । सामान्येन दश स्तोकस्य ॥ उ.से), अस्माद्वा, बाहुलकादुण, ह्रस्वत्वं चेति वा । १३
सूक्ष्मं पुनः शूक्ष्णं च पेलवम् । स्फायते स्फिरम् । 'स्फायी वृद्धौ'(भ्वा.आ.से.), 'अजिरशिशिर-'(उणा-५३) इत्यादिना साधुः । “तरप्तमपौ घः' १ सूच्यते सूक्ष्मम् । 'सूच पैशुन्ये '(चु.प.से.), ११।२२॥ इत्यत्र स्वार्थे तरबस्तीति सामान्येन ज्ञापकात् 'सूचेः स्मन्'(उणा-६१६) इति स्मन् । सुष्ठ उक्ष्यते वा। स्वार्थेऽपि तरबादयो भवन्ति, तेन बहतरं भयः, भयिष्ठम. 'उक्ष सेचने'(भ्वा.प.से.), घञ् । "सायं सूक्ष्म मसृण
एतेषु तरबादयः स्वार्थ एव, अन्यथाऽतिशायनस्याऽऽधि- मसकृत्''[ ] इति दन्त्यादावूष्मविवेकात् । २ श्रुिष्यते २० क्यात् पर्यायता न स्यात्''[पदचन्द्रिका, भा-३, विशेष्य
वृक्षणम् । 'झूिष आलिङ्गने'(दि.प.अ.), 'शुिषेरच्चोपनिघ्नवर्गः), श्रो-६३] इति मिश्राः । त्रयोदश प्रचुरस्य ॥
धायाः '(उणा-२९९) इति स्नः, उपधायाश्चाऽऽत्वम् । ३ ५०
पेल्यते 'क्षिप्यते पेलवम् । 'पिल प्रेरणे ( ) । त्रीणि स्तोकं क्षुल्लं तुच्छमल्पं दभ्राणुतलिनानि च । अतिस्तोकस्य ॥
॥१४२६॥ २०१३ तनु क्षद्रं कशम्
तुटौ मात्रा लवो लेश: कण: १ स्तूयते स्तोकम्। बाहुलकाद् 'इण्भीकापा-' १ तुटत तुटि:, स्त्रियाम् । “तुट तोडने '(तु. (उणा-३२३) इति कन् । 'ष्टुच प्रसादे'(भ्वा.आ.से.), प.से.), '-इन्'(उणा-५५७)इतीन्, 'इगुपधात् किः '(उणाघञि, 'चजो:-'७।३५२॥ इति कुत्वं वा । २ क्षुधं ५५९) इति किा , तुर्यवर्गाद्यपञ्चमस्वरादिरयम्, तत्र । लाति क्षुल्लम् । 'आतोऽनुपसर्गे कः'३।२३॥ । ३ 'त्रुटि: '[अम.क्षीर.३।१।६२ ॥] इति स्वामी । २ मीयतेतुदति तुच्छम् । बाहुलकात् छः । ४ अल्यते वारयितुं ऽल्पत्वाद् मात्रा । 'माङ् माने'(दि.आ.अ.), ष्ट्रन्, स्त्री१. 'पुरं' इति४.५ ॥ २. 'अदिशदिभूशुभिभ्यः क्रिन्' इत्युणादिगणसूत्रम् ॥ ३ -रु:' इति३॥ ४ 'पृ-' इति१.२॥ ५ दशपाधुणादिगणसूत्रे 'कुः' इति न दृश्यते ॥ ६ 'ऊ' इति५॥ ७ अनुपयुक्तः प्रतिभाति, 'अस्माद्वा' इत्यत्रोक्तत्वात् ॥ ८ '-शयेनास्या-' इति१॥ ९. बाहुलकत्वादेव ककारस्येत्संज्ञा न ॥ १०. '-नुः' इति१.३॥ ११. 'क्षुदिर् सम्पेषणे ('संपेषे' इति स्वामी)' इति क्षीरतरङ्गिण्यादयः ॥ १२. '-यी-' इति१.२.४.५॥ १३. '-च्' इति१॥ १४ 'स्मान्' इति४.५॥ १५. '-क्ष्म' इति४.५॥ १६. द्र. पदचन्द्रिका, भा-३, प्राणिवर्गः, श्री-६१, पृ.६०॥ १७ 'क्षे-' इति३॥ १८ १.२प्रत्यो स्ति, अयं धातुपाठः क्षीरतरङ्गिण्यादौ न दृश्यते ॥ १९. 'अतिसूक्ष्मस्य' इति१ ॥ २०. 'त्रु-' इति इति१.४॥, 'त्रुटौ' इति मूलं स्वोपज्ञटीका च ॥ २१. 'त्रु-' इति१॥ २२. 'तुट कलहकर्मणि' इति क्षीरतरङ्गिण्यादयः ॥ २३. इगुपधादित्यनेनेन्प्रत्ययस्य विधानम्, स च किदिति सम्यक् ॥
, इति३॥ ४ 'पृ-' इति
७ अनुपयुक्तः प्रतिभाति
स्येत्संज्ञा न
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016065 |
| Book Title | Vyutapatti Ratnakarakalita Abhidhan Chintamani Nammala |
| Original Sutra Author | Hemchandracharya |
| Author | |
| Publisher | Rander Road Jain Sangh |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 1098 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 28 MB |