Page Text
________________
४०८ अभिधानचिन्तामणिनाममाला
[मर्त्यकाण्डः-३ १ नरमञ्चति नराङ् । 'अञ्च गतिपूजनयो:'(भ्वा. प.से.), 'ऋत्विग्दधृक्-'३।२।५९ ॥ इत्यादिना क्विन् । नरार्च
१ वेणुं धमति वेणुध्मः । 'ध्मा शब्दाग्निइयं नाराची । 'तस्येदम्'४।३।१२॥ इत्यण, 'टिड्डाणञ्-'
संयोगयोः (भ्वा.प.से.), 'आतोऽनुसर्गेक: '३।२।३॥, 'आतो ४।१।१५ ॥ इति ङीष्(ङीप)। २ इष्यते अन्विष्यते व्रणो
लोप:-'६४।६४॥ २ वेणुवादनं शिल्पमस्य वैणविकः । ऽनयेति एषणी । 'इषु इच्छायाम्'(तु.प.से.), करणे ल्युट्,
'शिल्पम्'४।४।५५ ॥ इति ठक । द्वे वंशवादकस्य ॥ 'इषेरनिच्छार्थात्(-र्थस्य)'(वा-३।३।१०७॥)इति युच् वा, गौरादित्वाद् ङीष, तत्र । "नाराच्येषणिकायां च''[विश्व
पाणिघः पाणिवादकः। प्रकाशकोशः, चान्तवर्गः, श्री-१४] इति महेश्वरः । “एषणी
१ पाणी हन्ति पाणिधः । 'हन्(हन) हिंसावैद्यशिलाको "[]इति तट्टीका। द्वे वैद्यशिलाकायाः ॥
गत्योः '(अ.प.अ.), 'पाणिघताडघौ शिल्पिनि'३।२।५५ ॥ देवाजीवस्तु देवलः । इति साधुः। २ पाणी वादयति पाणिवादकः । ‘वद
अभिवादनस्तुत्योः '(भ्वा.आ.से.), णिजन्तात्, ण्वुल् । ४० १ देवान् आजीविति देवाजीवः । अच् ।
'तालीवजाडई' इति तन्नाम्नीद्वे ॥ देवान् आजीविकार्थं लातवान् गृहीतवान् देवलः । 'ला दाने'(अ.प.अ.), 'आतोऽनुपसर्गे कः'३।२।३॥ । स्यात् प्रातिहारिको मायाकारः यद्वा 'तेवृ देव देवने'(भ्वा.आ.से.) 'अर्तिकमिचमि
१ प्रतिहरणंः व्याजः प्रयोजनमस्य प्रातिहारिकः । भ्रमि-'(उणा-४१२) इत्यादिनार:, 'कपिलकादीनां
___ 'तदस्य प्रयोजनम् '५।१।१०९॥ इति ठक् । २ मायां संज्ञाच्छन्दसो:'( )इति लत्वम् । दीव्यतीति वा।
करोति मायाकारः । 'कर्मण्यण'३।२।१॥। द्वे 'इन्द्रवृषादित्वात् कलच् । यदुक्तम्
जालीया' इति ख्यातस्य । 'मायावी' इति भाषा ॥ "मातापितृविसृष्टानां क्रियामुत्सृत्य याचकः ।
माया त शाम्बरी ॥९२५॥ देवार्चनपरोविप्रो वित्तार्थी वत्सरत्रयम् ॥१॥ २० सवै देवलको नाम हव्यकव्येषु वर्जितः॥"
१ माति विश्वमस्यां माया । 'मा माने' [ ]इति । द्वे 'पूजारा' इति ख्यातस्य ॥
(अ.प.अ.), 'श्याव्यधाश्रु(सु)संश्रु(संयु)-'३।१।१४१ ॥
इत्यादिना णः, 'आतो युक्-७।३।३३ ।। इति युक् । २ ५० मार्दङ्गिको मौरजिकः
शम्बराख्यदैत्यस्येयं शाम्बरी । 'तस्येदम् '४।३।१२० ॥ १-२ मृदङ्गवादनं शिल्पमस्य मार्दङ्गिकः मुरज- इत्यण, 'टिड्डाणज्- '४।१।१५ ॥ इति ङीष(डीप्) । द्वे वादनं शिल्पमस्य मौरजिकः । उभयत्र 'शिल्पम्'४४५५॥ परवञ्चनबुद्धेः ॥९२५॥ इति ठक् । द्वे मृदङ्गवादकस्य ॥
इन्द्रजालं तु कुहकं जालं कुसृतरित्यपि । वीणावादस्तु वौर्णिकः ॥९२४॥ १ इन्द्रस्य जालम् इन्द्रजालम् । २ कुहयते १ वीणां वादयति वाणीवादः। 'वदि अभि- विस्मापयते" कुहकम् । 'कुहणे विस्मापने '(चु.आ.से.), वादनस्तुत्यो: '(भ्वा.आ.से.), णिजन्तः, ततः 'कर्मण्यण' णिजन्तः, ण्वुल् । कुहुकुमपि । ३ जालमिव जालम् ।
३।२।१॥ । २ वीणावादनं शिल्पमस्य वैणिकः । 'शिल्पम्' ४ कुत्सिता सृतिः हिंसार्थं कुसृतिः । चत्वारि ‘इन्द्रजाल' ३० ४।४।५५ ॥ इति ठक् । द्वे वीणावादकस्य ॥९२४॥ इति ख्यातस्य ॥
१. '-चस्य' इति४॥ २. '-शलाका' इति४ ॥ ३. 'जीवि-' इति २.३.४॥ ४. '-भ्रमिचमि-' इत्युणादिगणे ॥ ५. अनेन ग्रन्थेन देवरशब्दो व्युत्पादितवान् सायणः, द्र. मा. धातुवृत्तिः, भ्वादिः, धातुसं-३२७, पृ. १४३ ॥ ६. 'मातृ-' इति३॥ ७ 'णिजच्' इति४॥ ८. 'वंशवादकस्य' इति१, 'वीणावादस्य-' इति३॥ ९. 'पाणी' इति१॥ १०. '-वाजडीआ' इति३, :-वजाडी' इति४॥ ११. 'प्रयोजनम्' इत्येवाऽष्टाध्याय्याम्॥ १२. '-लिया' इति१.२॥ १३. 'शम्बरदैत्य-' इति३॥ १४ 'कुहुकम्' इति मूले, स्वोपज्ञटीकाऽपि तमाश्रित्यैव ॥ १५. '-ति' इति३.४॥ १६ णकारानुबन्धो हैममते॥ १७. 'कुह-' इति ३.४ ॥
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016065 |
| Book Title | Vyutapatti Ratnakarakalita Abhidhan Chintamani Nammala |
| Original Sutra Author | Hemchandracharya |
| Author | |
| Publisher | Rander Road Jain Sangh |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 1098 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 28 MB |