Page Text
________________
३१२ अभिधानचिन्तामणिनाममाला
[मर्त्यकाण्ड:-३ मस्त्यस्य किरीटी । 'अत इनिठनौ'५।२।११५॥ इतीनिः। ८ "अतो धनुर्मात्रेऽपि''[ ]इति मिश्राः । द्वे अर्जुनधनुषः ॥ इन्द्रस्याऽपत्यम् ऐन्द्रिः । 'अत इञ्'४।१।९५॥ । ९ जयन- पाशाली द्रौपदी कष्णा सैरन्ध्री नित्ययौवना शीलो जिष्णुः । 'जि जये'(भ्वा.प.अ.), 'ग्लाजिस्थश्च वस्नुः'
॥७१०॥ ३।२।१३९॥ । १० श्वेता हया अस्य श्वेतहयः । ११ नृणाति विक्षिपति शत्रूनिति नरः । 'न विक्षेपे' '(त्र्या.प.से.), अच् । वेदिजा याज्ञसेनी च १२ बृहंश्चासौ नटश्च बृहन्नटः । विराटगृहे छद्मना नाट्या
१ पञ्चालस्य राज्ञोऽपत्यं पाञ्चाली । 'जनपदशब्दात् चार्योऽसावभूदिति हि प्रसिद्धिः । बृहन्नलोऽपि । यन्महेश्वर:- क्षत्रियादब ४।१।१६८॥ 'टिडाणब-'४।१।१५ ॥ इति ङीप । २ "बृहन्नलो गुडाकेशे महापोटगले मत:"[विश्वप्रकाशकोशः, टाटोली
द्रुपदस्य राज्ञोऽपत्यं द्रौपदी । 'तस्याऽपत्यम्'४।१९२॥ इत्यण,
। लान्तवर्गः, शो-१३८] इति । "बृहन्नलानुभावोऽपि अन्त:- 'टिडाणब-४।१।१५॥ इति ङीष(डीप) । ३ कर्षति द्रष्टर्मनः सरलः"[ ]इति वासवदत्तागद्यम् । १३ गुडा गुडिका, कृष्णा । 'कृष विलेखने'(भ्वा.प.अ.), 'कृषेवणे'(उणा- ४० तदाकाराः केशा अस्य गुडाकेशः । यद्वा गुडा सुही, तदाकाराः २८४)[ इति] नका ४ विराटनगरे सैरन्ध्रीकर्मकारित्वात् सैरन्ध्री। केशा अस्य गुडाकेशः । १४ सुभद्राया ईशः पतिः सुभद्रेशः। ५ नित्यं यौवनमस्या नित्ययौवना ॥७१०॥ ६ यज्ञवेदेर्जाता १५ कपिर्ध्वजोऽस्य कपिध्वजः ॥७०९॥ १६ बीभत्सते वेदिजा ! ७ यज्ञसेनस्याऽपत्यं याजमेनी । सप्त द्रौपद्याः ॥ बीभत्सः । बीभत्सुरपि । १७ कर्णं जितवान् कर्णजित् ।
कर्णश्चम्पाधिपोऽङ्गराट् । यौगिकत्वात् कर्णारिरपि । सप्तदश अर्जुनस्य ॥ शेषश्चात्र
राधा-सूतो-ऽर्कतनयः "अर्जुने विजयश्चित्रयोधी चित्राङ्गसूदनः ।
१ किरति विक्षिपति शत्रूनिति कर्णः । 'कृ विक्षेपे' योगी धन्वा कृष्णपक्षो नन्दिघोषस्तु तद्रथः ॥१॥ (तु.प.से.), 'कृपूर्व-'(उणा-२९०) इत्यादिना नन् । २ ग्रन्थिकस्तु सहदेवो नकुलस्तन्तिपालकः । चम्पापुर्या अधिपः चम्पाधिपः । ३ अङ्गानां जनपदस्य माद्रेयाविमौ कौन्तेया भीमार्जुनयुधिष्ठिराः ॥२॥
राडिति अङ्गराट् । ४-६ राधायाः, सूतस्य, अर्कस्य च तनयः, द्वयेऽपि पाण्डवेयाः स्युः पाण्डवाः पाण्डवायनाः ।" तेन राधातनयः, सूततनयः, अर्कतनयः । [यौगिकत्वाद् ५० [शेषनामनाला ३११३८-१४०॥] ||
राधेय इत्यादयः । षट् कर्णराज्ञः ॥ तस्य गाण्डीवं गाण्डिवं धनुः ।
कालपृष्ठं तु तद्धनुः ॥७११॥ १ तस्याऽर्जुनस्य धनुः, 'गडि वदनैकदेशे'(भ्वा.प.
१ तस्य कर्णस्य धनुस्तद्धनुः, कालः पृष्ठेऽस्य कालसे.), 'इबजादिभ्य:'(वा-३।३।१०८॥)इती गाण्डिः , पृषो- पृष्टम् । यन्महेश्वर:-"कालपृष्ठं भवेत् कर्णचापे कोदण्डदरादित्वाद् दीर्घत्वे, 'कृदिकारात्- '(गणसू-४।१४५॥) इति मात्रके"[विश्वप्रकाशकोशः, ठान्तवर्गः, श्री-२१] इति ॥७११॥ ङीषि [वा] गाण्डी धनुःपर्व, तद्योगात् 'गाण्ड्यजगात् संज्ञा- श्रेणिकस्त भम्भासार: याम्'५।२।११०॥ इति वः गाण्डीवम्, गाण्डिवं च, पुंक्लीबलिङौ । यदमर:-"कपिध्वजस्य गाण्डीवगाण्डिवौ पंन-
१ श्रेणी: कायति श्रेणिकः । २ भम्भा जयढक्का, ३० पुंसके "[अमरकोष:२८८४॥] इति । "जिष्णोर्धनुषि कोदण्डे
र सैव सारमस्य भम्भासारः । द्वे श्रेणिकस्य ॥ गाण्डीवं गाण्डिवं तथा"[शाश्वतकोशः, श्री-५८९] इति शाश्वतः।
हालः स्यात् सातवाहनः ।
१. 'न नये' इति क्षीरतरङ्गिण्यादौ । २. 'कपिध्वजो-' इति३॥ ३. 'धन्वी' इति३॥ ४. भाषावृत्तिसम्मतोऽयं वार्तिकपाठः, 'इणजादिभ्यः' इति काशिकावृत्त्यादौ ॥ ५. '-गावेतौ' इति३॥ ६. '-सके' पदचन्द्रिकासम्मतपाठः, '-सकौ' इति रामाश्रमीसम्मतपाठः ॥ ७. 'यथा' इति शाश्वतकोशे, पृ.५२ ॥ ८. द्र. पदचन्द्रिका, भा-२, क्षत्रवर्गः, शो-५३८, पृ.६२० ।। ९. 'डोष्'२.४ ॥ १०. 'नित्ययौ-' इति३॥ ११. 'कवृज-' इत्युणादिगणे ॥ १२. ---पदानां' इति१॥ १३. '-मस्त्यस्य' इति३॥
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016065 |
| Book Title | Vyutapatti Ratnakarakalita Abhidhan Chintamani Nammala |
| Original Sutra Author | Hemchandracharya |
| Author | |
| Publisher | Rander Road Jain Sangh |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 1098 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 28 MB |