________________
द्वितीयकाण्डम् १२६ धान्यादिवर्गः १
-०॥अथ धान्यादिवर्गः प्रारभ्यते॥०धान्येस्तम्बकरिबीहिः कलमे शालितण्डुलौ । समौ गोधुमगोधूमौ यकस्तु यवो मतः ॥१॥ *जूर्णलो यावनालश्च जणी यवयवोऽपिच । स्त्री बर्जरी बर्जरिका नाली स्यात्पुंसि साजकः ॥२॥ पुंसि भुक्तिप्रदोमुद्गो हन्मुिद्गस्तु शारदः । माषे पित्र्यो धान्यवीरो मकुष्ठस्तु मकुष्ठके ॥३॥ बबेटश्चवलो राज-माषश्चपल इत्यपि । निष्पीवो वल्लको वार्जि-मन्थस्तु चणकश्वणः ॥४॥
हिन्दो- (१) सामान्य धान्य के तीन नाम-धान्य १ नपुं०, स्तम्बकरि २, व्रीहि ३ पु० । (२) गेहूं के दो नाम-गोधुम १, गोधूम २, पु० । (३) जौ के दो नाम-यवक १, यव २ पु. । (४) जनेर के (जुआर) के चार नाम-जूर्णल (जूनल) १, यावनाल २, जूर्ण ३, यवयव ४ पु० । (५) बजरो के चार नाम-बर्जरी १, बर्जरिका २, नाली ३ स्त्री०, माजक ४ पु० । (६) मुंग के दो नाम-भुक्तिप्रद १, मुद्ग २ पु०। (७) हरे मूंग के दो नामहरिमुद्ग १, शारद २ पु०। (८) उर्द के तीन नाम-माष१ पित्र्य २, धान्यवीर ३ पु० । [९] मठ के दो नाम-मकुष्ठ १, मकुष्ठक २ पु० । (१०) चवला के चार नाम-बर्बट १, चवल २, राजमाष ३, चपल ४ पु० । (११) भेटमास के दो नाम-निष्पाव१, वल्लक २ पु० । (१२) चना के तीन नाम-वाजिमन्थ१, चणक २, चण ३ पु० ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org