Page Text
________________
श्रीमद् विजयराजेन्द्रसूरि - स्मारक -ग्रंथ
[ तदुक्तम् - रूपश्लेषो हि सम्बन्धो द्वित्वे स च कथं भवेत् । ]
७८०
तस्मात् प्रकृतिभिन्नानां सम्बन्धो नास्ति तच्चतः ॥ २ ॥
कि, परापेक्षैव सम्बन्धः, तस्य द्विष्ठत्वात् । परं चापेक्षते भावः स्वयं सन्नसन् वा ? न तावदसन्, तस्यापेक्षाधर्माश्रयत्वविरोधात्, खरशृङ्गवत् । नापि सन्, तस्य सर्वनिराशंसत्वात् । अन्यथा सत्त्वविरोधात् । तन्न परापेक्षा नाम यद्रूपः सम्बन्धः सिध्येत् । उक्तञ्च– परापेक्षा हि सम्बन्धः सोऽसन् कथमपेक्षते ।
संश्च सर्वनिराशंसो भावः कथमपेक्षते ॥ ३ ॥
किच, असौ सम्बन्धः सम्बन्धिभ्यां भिन्नः स्यादमिन्नो वा ? यद्यभिन्नस्तदा सम्बन्धिनावेव, न सम्बन्धः कश्चित् । भिन्नश्चेत् तर्हि सम्बन्धिनौ केवलौ कथं सम्बद्धौ स्याताम् । सम्बन्धान्तरं विना सम्बन्धिभ्यां सह कथं भिन्नः सम्बन्धः सम्बध्यते ! सम्बन्धान्तराभ्युपगमे चानवस्था स्यात्, तत्रापि सम्बन्धान्तरानुषङ्गात् । तन सम्बन्धमतिः सुदूरमपि गत्वा । द्वयोरेकाभिसम्बन्धमन्तरेणापि सम्बन्धे प्रथममेव तथास्तु, किमेकाभिसम्बन्धेन ! तथा च न सम्बन्धमतिः केवलयोः सम्बन्धिनोः, अतिप्रसङ्गात् । यदि च सम्बन्धिनो सम्बन्धश्च स्वेनासाधारणरूपेण स्वलक्षणापरनाम्ना स्थिता - स्तदा सिद्धममिश्रणमर्थानां परमार्थतः । तदाह
द्वयोरेकाभिसम्बन्धात् सम्बन्धो यदि तद्वयोः ।
कः सम्बन्धोऽनवस्था च न सम्बन्धमतिस्तथा ॥ ४ ॥
तद्वयोः कः सम्बन्धः' इति । चेदत्र तच्छब्दस्तर्हि शब्दार्थः ततोऽयमर्थः— सम्बन्धाख्यैकवस्तुसद्भावाद् द्वौ सम्बद्धौ भवत इति यदि कल्प्यते तर्हि द्वयोः सम्बन्धिनोः कः सम्बन्ध एकेन सम्बन्धेन सहेति । तथा --
तौ च भावौ तदन्यश्च सर्वे ते स्वात्मनि ।
इत्यमिश्राः स्वयं भावास्तान् मिश्रयति कल्पना ॥ ५ ॥
'अस्यार्थः - तौ च भावौ सम्बन्धिनौ ताभ्यामन्यश्च सम्बन्धः सर्वे ते स्वात्मनि स्वस्वरूपे स्थिताः, तेन अमिश्राः स्वयं भावाः । तथापि तान् मिश्रयति योजयति कल्पनेति । अत एव च
6
[ ] वायरस मां आसा पाठो में રસ્તાક્ષરમાં નથી તે પણ અસંગતિ માટે તેમ જ કારિકા લખને અહીં મે ઉમેર્યાં છે.
२ ख स्याद्वादरत्नाकरभां तत्कः सम्बन्धमतिः पाछपायेोछे पशु ते अशुद्ध छे. तत्का सम्ब न्धमतिः पापा सही संभवी शो.
3 तेन द्वयोः = तयोः प्रमाणे अर्थ वृति को तावे, तेथी जीने अर्थ ला बवा भाटे अडीं अथार श्रीवाहीहेवसूरिये वेदन तयछब्दस्ता ईशब्दार्थः भाव्यु छे.
मेरेला छे. પૂર્ણ કરવા
खर्डी उभेरेला पाठ स्याद्वादમાટે પ્રમેચમમાર્તજમાંથી
| SR No. | 012068 |
| Book Title | Rajendrasuri Smarak Granth |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yatindrasuri |
| Publisher | Saudharmbruhat Tapagacchiya Shwetambar Shree Sangh |
| Publication Year | 1957 |
| Total Pages | 986 |
| Language | English, Hindi |
| Classification | Smruti_Granth & Articles |
| File Size | 26 MB |