________________
१८४
દાક્ષિણનિધિ શુલ્લક
અગે કરતો નથી. દેવી યશોભદ્રા ચાલી તો નીકળી, પણ ક્યાં જવું, શું કરવું, કેને આશ્રય લે વગેરે બાબતને કાંઈ વિચાર કર્યો ન હતો. અને ખરી રીતે એને વિચાર કરવાનો વખત પણ મળ્યો નહોતો. આઠમની સજે મહારાજા પોતાના શિયળનો ભંગ કરી પિતાને બેઆબરૂ કરશે એ ભયમાં એણે નાસી છૂટવાને માગ સ્વીકારી લીધો હતો..
નગર બહાર એક કેસ સુધી તો એ એમને એમ ચાલી ગઈ, પછી એક ઉધાડા ચોગાનમાં મેટી શિલાપર બેઠી. સ્વચ્છ આકાશમાં આછી આછી ચાંદની છવાઈ રહી હતી અને પશુ પક્ષીઓ પણ ઠંડી રાત્રીમાં ઊંઘી ગયા હતા વાતાવરણ શાંત પણ ઘરેલું હતું અને ચશોભદ્રાની સહાયમાં આત્મ બળજ માત્ર પડખે ખડું થઈ રહ્યું હતું
આવા શાંત વાતાવરણમાં એને પિતાની નિરાધાર દરાને બરાબર ખ્યાલ થયો. એક માસ પહેલાંની આજ આઠમે સવારના પહેલાં ઊઠી પાને સ્નાન હરી અલંકાર સજવા માંડયાં હતાં અને સખીઓ સાથે રાસડા ગરબા લીધા હતા તે જ આઠમે પોતે આજે પતિને ગુમાવી બેઠી, રાજવૈભવને ફેકી આવી અને અત્યારે તદન નિરાધાર થઈ ગઈ! માણસની દશા બદલાય છે ત્યારે કલ્પનામાં પણ ન આવે તેવા ફેરફાર થઈ જાય છે. જેને ત્યાં સેકડો દાસદાસીઓ હુકમ ઝીલવા હાજર હોય, જેને બેસવા માટે સુખપલ, તાવદાન, રથ અને શીધ્રયાન (સિગરામ) તૈયાર હોય, જેને પાણી માગે ત્યાં દૂધ મળતું હોય તેને આવી લહાય દશામાં પગે ચાલીને પારકે આશરે જવું પડે એ પણ દેવને કેપ છે ! એને પિતાના પતિ યાદ આવ્યા, એની ફરતી રચાયેલી ભયંકર રચનાઓ નજર સામે તરવરી' રહી, એનું ભરાવદાર મરદાનગીવાળું શરીર એની સામે કાપનારા ખડું થયું અને નિસાસા મૂકતા એની વેદના વધવા માંડી, ત્યાં એને બીજો વિચાર આવ્યો. રાજાને ખબર પડશે કે પોતે નાસી છૂટી છે એટલે જરૂર ચાને પકડવાને
