________________
મંત્રવિજ્ઞાન
તિદત્તડrણીની અતિશુદ્ધ સરિતા
Gઈ
,
स्थानअष्टश्च विकल: सोऽतिबद्धः प्रकीर्तितः । निःस्नेह-पीडितश्चापि वक्ष्याम्येषां च लक्षणम् ॥६९॥ અને તેનાં લક્ષણે પણ વિસ્તારથી બતાવવામાં આવ્યાં છે. જેમકે
છિન્ન-ચા અથવા શ્વેકને મધ્યમાં વિચ્છેદ હેવાથી અથવા મંત્રના આદિ, મધ્ય કે અંતના બીજમંત્રોને.
લેપ થવાથી મંત્ર છિ દેષવાળ મનાય છે. (૨) દ્ધ-વ્યાકરણક્ત સ્વરસબ્ધિ અથવા વ્યંજન સંધિઓથી.
રહિત મંત્ર દ્ધ દોષવાળ હેય છે. શક્તિહીન-માયાબીજ, અથવા શ્રી આ બીજે જે
મંત્રમાં ન હોય, તે શક્તિહીન કહેવાય છે. (૪) પરસુખ-જે મંત્રના આરંભમાં મંત્રીબીજ અને
અંતમાં કી બીજ નથી, તે પરાડમુખ કહેવાય છે. (૫) બધિર–જે મંત્રના આદિ, મધ્ય કે અંતમાં “?
બીજ ન હોય તે બધિર કહેવાય છે. નેત્રહીનજે મંત્ર પાંચ અક્ષરવાળહેવા છતાં જૂ અથવા ૬ અને ર રૂપ સૂર્યચંદ્રના બીજથી રહિત હોય છે, તે નેત્રહીન કહેવાય છે, તેમજ આ બેમાંથી એક હોય અને એક ન હોય તે તે “કાણુ” કહેવાય છે.
