________________
જીવન નિયમ
૩૫૧ જૈનદર્શનમાં જે પ્રકાશ રેલાય છે તેને પ્રગટમાં લાવવાનો પ્રથમ ધર્મ સાધુ–સાધવીનો છે. પવિત્ર ધર્મ ગ્રન્થોમાંથી તારવીને જે સાર સાધુ સાધ્વી જન સમાજમાં વહાવે તે મારફત જ જનતાનું જીવન ઘડાય. દુનિયામાં ત્યાગધર્મની જીત અખંડ રાખવા માટે શ્રી મહાવિર પિતે ત્યાગી બનેલા અને પિતાના આદર્શ ત્યાગમય જીવનની
જ્યોતથી અનેકના જીવન-કડિ જ્યોત પ્રગટાવી જે આજ પર્યત • જળતી રહી છે અને વર્ષો સુધી અજવાળાં રેલાવતી, ભૂલ્યાને સાચો રાહ દર્શાવતી બની રહેશે.
જીવન –જીવન સંબંધી શ્રી મહાવીરને આદર્શ અનુપમ હતો તેઓ કહેતા, “માનવીચ પુરૂષાર્થ વડે છે. પુરૂષ પોતાના પવિત્ર પ્રયાસથી પૂર્વ–પશ્ચિમના ખ્યાલને ભૂલી અનંત સત્યનાં કિરણે ઝીલતા થાય છે. જીવનની સીમાઓને ટૂંકાવવાથી સ્ત્રી કે પુરૂષ દુખી જ થાય છે ટૂંકાવવા કે લંબાવવા કરતાં શત, સુવ્યવસ્થિત અને સંયમી જીવન વહેણથી સુખ–દુઃખના ભ્રમ તરતજ ઓગળી જાય છે.'
ભાગ્ય માનવીને ઘડે છે એમ બોલવા કે લખવા કરતાં પુરૂષ ભાગ્યને ઘડે છે એજ વ્યાજબી લખાણ જણાય છે. ઘડભાંગની નીતિથી જીવનના સુરમ્ય સંગીતનો તાલ મેંદાય છે અને તેને પડશે જીવનારના આ તરસ વિઘાતક અસર પહોંચાડે છે. સૂત–ભાવિ કે સાંપ્રતને સ્મય વિના સતત ગતિએ નિજમાં મસ્ત રહેવાથી જીવનનો આખરી અણુમાલ આનંદ જાગૃત થાય છે.
જીવનમાં બળા અનેક હોય છે. ખાસ બે બળો હોય એટલે બસ. -સુદઢ શરીર અને અડોલ આત્મા. જૈન દર્શન આ બે બળા સિવાય • બીજી વસ્તુઓ ઉપર ખાસ ભાર નથી મૂકતું. આ બે બળથી -જીવનમાં સૂર્યની ગરમી અને ચન્દ્રની રકમૃતરંગી શાન્તિ ખીલતી રહે છે. રૂંવાટે-વટે સર્વમયતાને સૂર સર થાય છે, આ બે બળે ઉત્પન્ન કરવા માટે શ્રી મહાવીરે જીવન વિજ્ઞાન અને અધ્યાત્મ તત્ત્વ
