________________
૨૯૮
વિશ્વો દ્વારા શ્રી મહાવીર પાળનું વિશેષણ પણું સપડયુ હેાય. સમસ્ત અવંતીનો સમ્રાટ હાઇને તે શ્રી વિશાલા–શ્રી અપાપાને પતિ તે સહેજે લેખાય. આ સંગમાં જે ચંડને હસ્તિ પાળ તરીકે સ્વીકારી લઈએ તો ભગવાન મહાવીર સ્વામીનું નિર્વાણ મધ્ય-અવંતીમાં અફર બને છે.
વર્તમાન પાવાપુરી –વર્તમાન પાવાપુરી એ ભગવાન મહાવીરસ્વામીની સાચી નિવણ ભુમિ ન હોતાં સ્થાપના છે તેમ માનવાને બીજું એક મહત્ત્વનું કારણ એ પણ છે કે ત્યાં નિર્વાણ સ્થળ તરીકે જલમંદિરને ઓળખાવવામાં આવે છે અને તેની અડધો માઈલ પૂર્વમાં આવેલા સ્તૂપને કેવળજ્ઞાનના સ્તૂપ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. ૨૦ હવે જૈનશાસ્ત્રોમાં જણાવ્યા અનુસાર મહાવીર પ્રભુને જ્યાં કેવળજ્ઞાન પપુ (જમીયગામમાં, જુવાલિકા નદીને તીરે, શામક નામે ગૃહસ્થના ક્ષેત્રમાં, શાતિરૂની નીચે) અને જ્યાં તેમનું નિર્વાણ
પાળના–શોખીન હોય તેનું ગુણદર્શી નામ “ હસ્તિપાળ' લખાય તે બરાબર છે. તે સમયે આવાં ગુણદર્શી નામ ઈતિહાસને પૃષ્ણે અનેક રાજાનાં નેધાયા પણ છે–જેમકે શ્રેણિક, અજાતશત્રુ, અમિત્રઘાત (સ પ્રાંત) ધનનંદ, ઈ. ઈ. એટલે મજબૂત અનુમાન થાય છે કે, અત્રે પણ ચડપ્રોતને બદલે તેના ગુણદર્શી નામ હસ્તિપાલનો જ -ઉલ્લેખ કરાયો છે.
'अग्निभीरुरथो देवी शिवा नलगिरिः करी । कोहधो लेखवाहो राज्ये रत्नानि तस्य तु ॥
૨૭-૧૧-૨૦ 2િ. રા. પુ. ૩. अत्रोद्भातकिल नलगिरि स्तंभमुत्पाह्य दर्षात् ।"
पूर्व मेघदूत ૨૦ “મુનિશ્રી ચારિત્રવિજય કૃત બે જૈનતીર્થોને નકશા પૃ. ૩૧.",
