________________
નિર્વાણભૂમિ નિર્ણય
૨૯૯ થયું, તે બન્ને સ્થળો વચ્ચે બાર એજનનું અંતર હતુ. આ પરથી એમ માનવાને સ્પષ્ટ કારણ રહે છે કે જયા સાંચીના અવશેષો જળવાઈ રહ્યાં છે તે ભગવાનનું નિર્વાણક્ષેત્ર હોય અને સચીન અવશેષોથી બાર એજન દૂર જ્યાં ભારદૂત તૂપના અવશેષ નજરે ચડે છે તે ભગવાનને કેવળજ્ઞાન ઊપજવાને પ્રદેશ હાય (પ્રાચીન ભારતવર્ષ ભાગ ૧ લે પૃ. ૨૯૫ ) ,
અત્યારે પાવાપુરીમાં જે જલમંદિર છે તે મધ્યકાલિન બાંધણીનું . છે અને તેનું બાંધકામ પ્રાચીન સ્તૂપ કરતાં ચૈત્ય કે ધર્મશાળાના બાંધકામ સાથે વધારે મળતું આવે છે. જ્યારે ભગવાન મહાવીરસ્વામી ના નિર્વાણ સ્થળ પર તે ભવ્ય સ્તૂપ ચણાયેલો અને તેરમી સદીમાં
(૨૧) “મોક્ષમાવાહૂ પુત્રિ અપાપાપુરી રિ નામ મહિલા ફળ पावापुरी त्ति नामं कथं जेण इत्थ महावीरस्वामी कालगओ। इत्थेव य पुरिए वहसासुद्ध ईकारसी दिवसे भिअगामाओ रति बारस जोअणाणि आंगंतूण पुबह देसकाले महासेणवने भगवया गोअमाई गणहरा खंडिअगण पुरिवुढा दिकिखआ पमुइआ।
विविध तीर्थ कल्पांतर्गत अपापाकल्प स्फूटे मार्गे दिन इव देवोद्योतेन निश्यपि द्वादश योजनाध्वानां भव्यसत्यैरलंकृताम् ।।
- ૨૭––૧૦ 2િ. ર, પુ. .तित्थनाहो दुवालसनोयणं तरियाए मज्झिमानय रीए गंतु पंवत्तो
(શ્રી ગુણચન્દ્રસૂરિ કૃત શ્રી મહાવીર ચરિત્ર.) • ततोय बारसहिं जोयणेहिं मज्डिमा नाम नगरी ।'
(મારા જૂળ [ ૩૨૬)
