________________
1 ૨૫૪
વિદારક શ્રી મહાવીર
દર્શનમોહનીય કર્મ-અરિહંત, સિદ્ધ, જિનપ્રતિમા, તપ, શ્રત, જ્ઞાન, સાધુ અને સંઘની નિંદા કરનાર જીવ, દર્શનમેહનીય કર્મ બાંધે છે. ચારિત્ર મોહનીય કર્મબંધ તીવ્ર કષાય, બહુ મહજન્ય પ્રકૃતિ અને રાગદ્વેષમાં આસક્ત જીવ ચારિત્રમોહનીય કર્મ બાંધે છે. '
નરકગતિનું આયુષ્ય-મિથ્યાત્વી, મહામુછાળો, મહાભી, - આચાર રહિત, પંચેન્દ્રિયનો વધ કરનાર, રૌદ્રપરિણામી ને પાપ મતિવાળા છવ, નરક ગતિનું આયુષ્ય બાંધે છે.
| તિ ચગતિનું આયુષ્ય –અવળે માર્ગ પ્રરૂપનાર, પવિત્રમાર્ગને નાશ કરનાર, ગુઢ હૃદયી, છેતરવાની પ્રકૃતિવાળા તેમજ અંતરમાં અવનવા દાવપેચો અજમાવતો પ્રણે તિર્યંચ ગતિનું આયુષ્ય અધેિ છે
મનુષ્યતિ–જેના કષાય સ્વભાવિક રીતે પાતળા હોય, દાન ઉપર ચિ હય, જે શીલ–સંયમ સહિત હોય. તેમજ ભદ્રાદિક -મધ્યમ ગુણોથી શોભતા હોય તેવો પ્રાણું મનુષ્યગતિનું આયુષ્ય • બાધે છે
દેવગતિઃ–દેશવિરતિવંત, સર્વ વિરતિવંત, સમ્યફ પ્રકારે તપ - નહિ કરનાર, સમ્યમ્ દષ્ટિજીવ દેવગતિના આયુષ્યને બંધ કરે છે.
અશુભ નામ કર્મબ ધનાં કારણ–મન, વચન ને કાયા એ -ત્રણ જેનાં વક્ર હોય, તેમજ જે કપટને પટ રાખીને ફરતો હોય તે જીવ અશુભ નામ કર્મ બાંધે છે.
શુભનામ કર્મબંધનાં કારણ–દેવ, ગુરૂ અને ધર્મ પ્રત્યે જે -ભક્તિવંત હાય, ધર્મસૂત્રો તરફ જેને રૂચિ હોય, કષાય જેના પાતળા હોય, તેમજ જે ગુણેની શોધમાં રાતદિન ફરતો હોય તે પ્રાણી ઉચ્ચ ગોત્ર કર્મ બાંધે છે.
નચ ગોત્ર બંધ-ઉપરનાં કારણોથી વિપરીત કારણેને લીધે -નીચ ગાત્ર કર્મ બાંધે છે. '
