________________
૨૫૦
વિશ્વોલાર થી મહાવીર
પાદુગલિક સુખ શોધનારે, પ્રાણીની હિંસામાં અવિરકત. નીલ એટલે લીલે, તે શ્યામથી સારે પંરતુ વેતથી બદતર, એવા આચાર વિચારથી આત્માના પ્રદેશ આસપાસ લીલા રંગની ઝાંય પથરાય, જે આચાર-વિચારની અંદર-બહાર શુભ્રતા કે સંયમમમતા ન હોય,
કાપિત લેસ્યાવાળો તે કહેવાય, જે વચને અને આચરણે વક્ર, મનથી કપટી, અસરળ, પોતાના દોષ ઢાંકવાવાળો, ચોરી કરનાર, મત્સરી, તેમજ બીજાની સંપત્તિ સહન ન કરી શકે. કાપતલેસ્યા એટલે કબૂતરના ૨ ગ જેવો ભાવ આત્માની આસપાસ સ્થિર થાય તે.
તેજોધ્યાવાળા––વચનકાયાએ કરી અચપળ, માયારહિત, કુતૂહલરહિત, ગુરૂ આદિના વિનયમાં પ્રવીણ, દાન, સ્વાધ્યાયાદિ વ્યાપારવાળે, ઉપધાનવાળા, પ્રિયધર્મ, દઢધર્મ, પાપ-જીરૂ, હિતેચ્છક તેમજ મુકિતને ગષક હોય. આત્માના ભાવને અંશતઃ સમરૂપ બનતી આ લેસ્યાને ધારનારે કોઈક પ્રસંગે સત્યાસત્યનો -વિવેક ગૂમાવી દઈ ઉગ્ર સ્વરૂપી બની જાય છે.
પદ્મલેસ્યાવાળે –ક્રોધ, માન, માયા અને લેભમાં પાતળા, શાંત આત્મા, પ્રશાંત ચિત્તવાન, યોગઉપધાનવાન, મતલબ પૂરતું બેલનાર, ઉપશાંત અને જીતેન્દ્રિય હોય છે. આત્મભાવની ખીલવણીમાં આ લેસ્યાના સ્વરૂપની પ્રારંભિક અપેક્ષા રહે. - શુકલેશ્યાવા–ધર્મધ્યાન અને શુકલધ્યાનમાં સ્થિર રહેનાર, પ્રશાંતચિત્ત, દાન્તઆત્મા, સમ્યફ ચેષ્ટાવાન, મન-વચન-કાયાના, અશુભ વ્યાપારથી નિવૃત્ત અને શુભ વ્યાપારમાં પ્રવર્તનારો, ઉપશાંત, જીતેન્દ્રિય હોય છે. શુકલલેરયા આત્માના શુકલભાવમાં સરળ પરિણામ કાજે આધ્યાત્મિક વિકાસના મહત્તવના અં” જેવી ગણાય,