________________
૧૦
વિશ્વોદ્ધારક શ્રી મહાવીર માણસે જ ગામમાં દાખલ થતાંની સાથે યજ્ઞની દિશામાં વળવાને બદલે શ્રી મહાવીરના મુખારવિ દે હસતા આત્મ તેજમાં લીન બનીને ત્યજ ખેંચાઈ જતાં. સરળ આત્મભાવ સમીપે ગમે તેટલી બનાવટ કે બાહ્ય આકર્ષકતા નથી જ ટકી શકતી.
ચલચિત્રની ઘણીજ કલામયતા અને રંગભરી ભભક છતાં, મંદિરની શાંત છાયામાં જે આત્માનંદ અનુભવી શકાય છે, તેના એકસમા ભાગની શાંતિ પણ ત્યાં નથી જડતી. તેનું કારણ કે આત્માં. જ્યારે એના સાહજિક સ્વભાવ મુજબ પ્રકાશ કિરણો વેરતો થાય, ત્યારે અન્ય જડ સ્વભાવના માનને તે ભીંજવી શકે, અને તેઓ તે દિશામા નમતા થાય.
યજ્ઞના મુખ્ય વિદ્વાન ઇન્દ્રભૂતિમાં જે આત્મા હતું, તેજ આત્મા મહાસમર્થ અને કેવળજ્ઞાની મહાવીરને હતો પરંતુ ઇન્દ્રભૂતિને આત્મા એટલા દરજજે વિકાસન્હોતો પામે, જેટલા દરજે શ્રીમહાવીરને આત્મા વિકસી ચૂક્યો હતે. ટુંકાણમાં શ્રી મહાવીર સ્વામી સર્વજ્ઞ થયા હતા જ્યારે ઇન્દ્રભૂતિ આત્મજ્ઞની ભૂમિકાએ પણ ન્હોતા પહેચ્યા.
ઇન્દ્રભૂતિની શંકાનું સમાધાનઃ– જ્ઞકાર્ય, અગ્નિભૂતિ અને વાયુભુતિને સેપી ઇન્દ્રભૂતિ ગૌતમે પોતાના પાંચસો શિષ્યો સહિત મહાસન ઉવાન તરફ રવાના થશે. રસ્તે ચાલતા તેના મનમાં અનેક તર્કવિત ઊઠવા લાગ્યા. મારાથી વધુ જ્ઞાની આ તે વળી કોણ હશે? મારે તેને દંભ ખૂલે પાડવો જ જોઈએ. તે પિતાને સર્વા' કહેવડાવી જગતના જીવોને ઊંધે રાહે દોરે છે. અંતર તરગે ઝૂલતા ઇન્દ્રભૂતિ સમવસરણના પ્રયમ ધારે આવી ઊભો. તેને જોતાં જ સર્વજ્ઞ શ્રી મહાવીર ઉપદેશધારા અટકાવીને બોલ્યા, “હે. ગૌતમગોત્રી ઇન્દ્રભૂતિ ? તમે કુરાળ છો ને ?
