________________
૧૭
ભાવની સાર્થકતાએ પોતાના આત્માની જ્ઞાનાદિ અનંત ચતુષ્ક ગુણવાળી અનંત શુદ્ધ સત્તાને અક્ષય (ક્ષાયિક) ભાવે સ્વાધીન કરી છે, તેઓને પરમાત્મા જાણવા. સકળ પરમાત્મા શુદ્ધ ક્ષાયિકભાવે, કેવળ પિતાના આત્મગુણમાં રમણતા પામવાવાળા હોય છે. આથી તેઓને કદાપિ કઈ પણ અન્ય દ્રવ્યના પરિણામનું કર્તવ-લેતૃત્વ હેતું નથી. પરમાત્માના શુદ્ધ પરિણમન સંબધે કહ્યું છે કે – “ર કમીશન–શેર–વિનાશવિહિતા ! न लास्य-हास्य-गीतादि-विप्लवोपप्लुतस्थितिः ॥
સકલ આત્માને જેઓ ઉપરના ત્રણ ભેદથી યથાર્થ અવિરુદ્ધભાવે જાણે છે, તેઓ સમ્યગજ્ઞાની હેઈ આત્માથે સાધક્તા વડે પરમાત્મપદ પ્રાપ્ત કરવાના અધિકારી જાણવા. અન્યથા કેવળ બહિર્દષ્ટિ–પાખંડીઓના પાશમાં પડેલા મિથ્યાદષ્ટિ આત્માઓ. અનંત સંસારમાં. કર્માધીનપણે, જન્મમરણદિના, અનેકવિધ દુખના અધિકારી જાણવા,
પ્રથમ તે આત્મા અને પરમાત્માના સંબંધમાં કર્મ -પરિણામની જે વિશેષતા છે તેનું કિંચિત્ સ્વરૂપ નીચે મુજબ જાણવું અનિવાર્ય આવશ્યક છે.
ચાર ગતિરૂપ આ સંસારમાં એકેન્દ્રિય-બેઈન્દ્રિયતેઈન્દ્રિય-ચોરેન્દ્રિય અને પંચેન્દ્રિયભાવે અનાદિથી જન્મમરણ કરતા સંસારી આત્માઓ, પોતપોતાના દારિકાદિ
