________________
૧૦૪
आत्माऽज्ञानं हि विदुषामात्म - ज्ञानेन हन्यते । तपसाऽप्यात्म - विज्ञान- हीनैस्तत्तु न शक्यते ॥
આત્માનુ' અજ્ઞાન એટલે પૌલિક પદાર્થીમાં થયેલા આત્મિક સુખના ભ્રમ, અને તેથી થયેલી કપાયાના પ્રાબલ્યથી સૌંસાર સ્વરૂપમાં આસક્તિ, વિદ્વાનેાને આત્મજ્ઞાનથી ટળે છે. પરંતુ આત્મજ્ઞાન રહિત અજ્ઞાની મનુષ્યાને આકરી તપસ્યાઓ કરવા છતાં પણુ આત્માનું જ્ઞાન ટળતું નથી.
आत्मानमात्मना वेत्ति, मोहत्यागाद् य आत्मनि । तदेव तस्य चारित्रं, तज्ज्ञानं तच दर्शनम् ॥
જે મનુષ્ય માહના ત્યાગ કરી, પેાતાના આત્મા વડે આત્માને વિષે આત્માને જાણે છે, તેજ તે પુરુષનુ' સમ્યગ્ જ્ઞાન–દન અને ચારિત્ર છે.
अज्ञानं हि खलु कष्टं, क्रोधादिभ्योऽपि सर्वपापेभ्यः । अर्थ हितमहितं वा न वेत्ति येनावृतो जीवः ॥
'
આત્મ સ્વરૂપના અજ્ઞાની આત્માને પેાતાનુ હિત શામાં છે અને પેાતાને અહિતકારી શું છે ? તે ન જાણુતા હાવાથી ક્રોધાદિ સર્વ પાપ કરણીના કરતાં પણ તેને આત્મસ્વરૂપનું અજ્ઞાન વધુ કષ્ટદાયી થાય છે.
निrये व्यवहारे च त्यक्त्वा ज्ञाने च कर्मणि । —પાલિ—વિòવ—મારું શુદ્ધભૂમિòામ્ ॥
