________________
बाधपूर्वपक्षः। षत्वात् । ननु, पक्षे साध्याभावग्रहवत्साध्याभावव्याप्यग्रहोऽपि दूषकोविरोधित्वाविशेषात् तथाच साध्याभावसम्बन्धोव्यभिचारः साध्याभावष्याप्यसामानाधि
कारकानुमितिप्रतिबन्धकलादेव हेतदोषत्वसम्भवात् । न च तथापि परार्थानुमाने बाधस्यासकोर्णस्थलाभाव इति वाच्यं । स्वार्थानुमाने दोषान्तरामाहयेण तस्य हेत्वाभासत्वव्यवस्थितौ परार्थानुमानेऽपि तथात्वस्य दुर्वारत्वात् परार्थस्थलेऽपि बाधादिज्ञानसहकारेण विप्रतिपत्तिविषयतानवच्छेदकधर्मप्रकारेणानुमित्यभ्युपगमाखेति थेयं । 'दूषक इति अनुमितिप्रनिबन्धक इत्यर्थः, ‘विरोधिस्वाविशेषादिति अनुमित्यनुत्पादप्रयोजकत्वाविशेषादित्यर्थः । यद्यपि 'पशे साध्याभावपहवदित्यसङ्गतं पूर्वपक्षिणा तहस्यानुमितिप्रतिबन्धकत्वानभ्युपगमात् अन्यथा तत्र हेत्वाभापत्वस्य दुारत्वात, तथाप्यस्य दोषस्य ग्रन्थकतैवानुपदं वक्ष्यमाणत्वानामङ्गतिः । ‘माध्याभावसम्बन्ध इति हेतौ माध्याभावसामानाधिकरण्यमित्यर्थः, 'साध्याभावव्यायेति हेतौ येन केनापि सम्बन्धेन माध्याभावव्याप्यवत्पासम्बन्धिवमित्यर्थः, तेन जलंहदोवकिमान्.धूमादित्यादौ नाव्याग्निः, पत्र हेतुनिष्ठत्वसम्पादनाय सम्बन्धित्वप्रवेशः न तु तदन्तर्भावेन बाधत्वं प्रतिबन्धकतायामनुपयोगित्वात्, पाधस्तु माध्याभावव्याप्य. वत्पक्ष एव । न चैवं मत्प्रतिपक्षाभेद इति वाच्यं । माध्याभावव्यायवत्तापरामर्शकालीन पाध्यव्याप्यवत्तापरामस्यैव सत्प्रतिपक्षत्वात्, प्र. निबन्धकत्वमपि तस्य तथैव बाधज्ञानस्य तु प्रतिबन्धकावं केवल
- 120
