________________
तत्त्वचिन्तामणी
माने यदि न देोषः तदा परं प्रत्यपि न स्यादविशेषादिति तदुहावनस्य दूरनिरस्तत्वात् । अथापनौतकाचनमयत्वविशिष्टबह्मनुमितेः सल्लिङ्गजन्यायाः श्राभासत्वं हेत्वाभासाधीनं। न चानुमितेः पूर्वं तत्र व्यभिचारशानं, विशिष्टस्याप्रसिद्ध्या तदभावस्याज्ञानात्, अत
शेषः, 'साध्याभावप्रमेति माध्याभावसत्तेत्यर्थः, 'अविशेषादिति कृप्तदोषान्तरसार्यस्याविशेषादित्यर्थः, 'तदुद्भावनस्य दूरेति, इदमुपलक्षणं शब्दगौरवमपेक्ष्य प्रतिबध्य-प्रतिबन्धकभावान्तरकल्पनागौरवस्यैव जघन्यत्वाञ्चेत्यपि द्रष्टव्य१) । 'अथेति, पर्वतो वकिमान् धूमादित्यादाविति शेषः, 'उपनौतेति, एतच्चानुमितावप्युपनौतभानमभ्युपेत्य, 'भाभामत्वमिति धमत्वमित्यर्थः, 'हेत्वाभासाधौनमिति दुष्टहेतुकत्वव्याप्यमित्यर्थः, हेतुदोषश्चान्यः कोऽपि तत्र नास्तीति बाधस्यैव तत्र दोषत्वमिद्धिः। न च काञ्चनमयत्वाभाववझिरूपा माध्यविशेषणसिद्धिरेव दोष इति वाच्यं । अनुमितिजनकपरामाविघटकतया तस्य प्रकृतेऽसिद्धित्वासम्भवादिति भावः। ननु धूमे काञ्चनमयवडिव्यभिचारज्ञानासादृशानुमितिरेव न सम्भवति कुतस्तस्याभासत्वमित्यत आह, 'न चेति, 'विशिष्टस्थाप्रसिद्धोति अनुमितेः पूर्व काञ्चनमयत्वप्रकारकवकिज्ञानाभावेनेत्यर्थः, 'तदभावखेति, काञ्चनमयत्वावच्छित्रप्रयोगिताकवयभावस्य व्यभिचारघट
(१) बोधमिति ख०, ग.।
