________________
सत्वचिन्तामो
करेऽप्यपाधेरसङ्कर रवेति निरस्तं । व्यर्थविशेषणत्वादेव । एतेन व्याप्ति-पक्षधर्मतान्यतराभावोऽसिद्धिरिति
'उपाधेः' प्रसिद्धत्वव्यभिचारादेर्धर्मास्य, 'अमर एव' ज्ञानासङ्करएव परस्पराग्रहकालौनयहविषयत्वमेवेति यावत्, तथाचासिद्धत्वा ज्ञानदशायामपि व्यभिचारादिमात्रज्ञानाच्याप्तिज्ञानानुदयेन तस्थापि स्वतः प्रतिबन्धकत्वमावश्यकमेवेति भावः । 'अत एवेति विवृणोति, 'व्यर्थेति तथाविधबुद्धिमुख्यविशेष्यतावच्छेदकत्वरूपस्य विशेषणस्य दूषकतायामप्रयोजकत्वात् तथाविधबुद्धिमुख्यविशेष्यतावच्छेदकत्वप्रकारकज्ञानस्थानुमिति-तत्कारणपरामाविरोधित्वादिति यावत्, यद्रूपेण ज्ञानं अनुमिति-तत्कारणपरामर्थान्यतरप्रतिबन्धकं तदेव च विभाजकतावच्छेदकमित्यभिमानः। यद्दा 'व्यर्थविशेणत्वात्' अयं हेतुरमाधकः निरुतबुद्धिमुख्यविशेष्यतावच्छेदकावच्छिन्नप्रतियोगिताकाभाववत्वादित्यसाधकतानुमाने निरुतबुद्धिमुख्य विशेष्यतावच्छेदकत्वरूपस्य विशेषणस्य व्यर्थत्वात् व्याप्तित्वावच्छित्रप्रतियोगिताकाभावत्वेनैव व्याप्यभावस्य पक्षधम्मतालावच्छित्रप्रतियोगिताकाभावत्वेनैव पक्षधर्मवाभावस्य हेतुत्वसम्भवादित्यर्थः, प्रसाधकतानुमापकतावच्छेदकरूपमेव विभाजकतावच्छेदकमित्यभिमानः। एतच्चापाततः विरोधितावच्छेकरूपमेव विभाजकतावच्छेदकमिति नियमे मानाभावात् विरोधितानवच्छेदकरूपेणपि पूर्व व्यभिचारादेर्विभजनात्, एवमसाधकतानुमापकतावच्छेदकरूपमेव विभाजकतावछेदकमिति नियमेऽपि मानाभावात् व्यर्थविशेषणत्वस्य व्यायवि
