________________
सत्यतिपक्षविद्वान्तः ।
पर
नैकान्तिकानामन्वयाद्यतिरेकाहा काव्युपस्थापकतया संशयः फलं, विरुडस्य साध्यविपरीतस्य ज्ञातं, अपक्ष
कारत्वानिरूपिततद्वत्ताबुद्धिमाचं प्रति तदभावव्याप्यवत्तानिश्चयत्वेन प्रतिबन्धकत्वं किन्तु तादृशनिश्चयवदन्यतद्वत्ताबुद्धित्वावच्छिन्त्री प्रत्येव तथाविधनिश्चयत्वेन विरोधित्वं वाच्यं तथाच वः संशयाकारानुमितिः पर्वतत्वावच्छेदेन वङ्ग्यभावव्याप्यवत्तानिश्चयवतीति न तस्या तादृशनिश्चयः प्रतिबन्धकः, निश्चयात्मिका पर्वतत्वावच्छेदेन वयतुमितिस्तु पर्वतत्वावच्छिन्नधर्मिकवयभावव्याप्यवत्तानिश्चयवदन्येति तस्थामवश्यं(र) तथाविधविरोधिनिश्चयः प्रतिबन्धक इति तद्दशायां तस्था नोत्पत्तिरिति प्राडः ।
'अन्वयात्' माध्य-तदभावयोरवयसहचारात्, 'व्यतिरेकादिति उक्तान्वयस्थ व्यतिरेकादित्यर्थः, 'संशयः फलमिति, तथाच किञ्चिद्धर्मिकयद्र्पावच्छिन्नवत्तानिश्चयत्वेन यादृशमाध्यसंशयं प्रति जनकत्वं तद्रूपविशिष्टत्वमेव तत्माध्यकानेकान्निकलमिति भावः। 'माध्यविपरीतस्य' माध्याभावस्य, 'ज्ञान' अनुमितिः, ‘फलमिति पूर्वणा
(१) पत्र निश्चयवत्त्वं व्यवहितोत्तरत्व-सामानाधिकरण्योभयसम्बन्धेन
बोध्यं । (२) 'वझिमत्यतत्वावच्छिन्ने इयत्वस्य नौलपवंतत्वावच्छिन्ने वझेरनुमि
विस्त पर्वतत्वावच्छिन्नविशेष्यकवाभावयाप्यवत्तानिश्चयवदन्यैवेति पर्वतां वद्धिमत्त्वावगाहिन्यां' इति पाठः 'तादृशनिश्चयः प्रतिबन्धकः' इत्यस्यानन्तरं 'तस्यामवश्यं' इत्यस्य प्राक् क-ग-गुस्तकदये वर्तते परन्तु तादृशः पाठो न समोचीनः ।
112
