________________
सत्त्वचिन्तामणी तत्सत्वाभ्युपगमात् साधनविष्ठान्योन्याभावाप्रतियोगि साध्यवद्यस्येति षधर्थव्याप्य-व्यापकभावानिरूपणात् साध्य-साधनयोाप्तिनिरूप्यत्वात् वहिमपर्वतस्य धूमवन्महानसनिष्ठान्योन्याभावप्रतियोगित्वाच
प्यत्वरूपसम्बन्धाश्रयो वा स्मर्य्यते, विग्रहवाक्यस्थषष्ट्या अर्थवतो बड़ पौधुत्तरककारस्मारितमत्वाद्यर्थत्वनियमात् तत्र प्रथमे तदेकदों व्याप्यत्वे निरूपितत्वसम्बन्धेन माध्यवतोऽग्ययः, द्वितीये तदेकदेशे माई श्राधेयतासम्बन्धेन माध्यवतोऽग्यथः, तथाच माधनसमानाधिकरणा न्योन्याभावाप्रतियोगिसाध्यवनिरूपितव्याप्यत्वं साधनसमानाधिक रणन्योन्याभावाप्रतियोगिमाध्यत्रवृत्तिमाध्यव्याप्यत्वं वा लक्षणवाक्यार्थः, सच दुर्जेयः घटकौमतव्याप्यत्वस्यैवाज्ञानादित्याह, ‘माधनेति, इति षष्यति इत्या विग्रहवाक्ये या षष्ठौतदर्थस्य व्याप्यवस्थाज्ञानादित्यर्थः तथाच तदजाने तहत एव प्रकृतलक्षणवाक्यस्थककारस्मारितमत्वा पर्थवनियमेन प्रचतलक्षणवाक्यार्थस्थापि दुयत्वमिति भावः। ना विग्रहवाक्यथषष्ठ्याः संयोगवादिरूपेण संयोगादिरूपहेततावच्छेद सम्बन्ध एवार्थो न तु व्याप्यत्वादिरित्यखरमादाह, माध्य-साधनयोहर भावप्रधानो निर्देशः माध्यत्व-साधनत्वयोरित्यर्थः, 'याप्तिनिरूप्यत्वादि याप्तिवानाधीनधानविषयत्वादित्यर्थः । माध्यत्वं हि व्याप्तिप्रतिर गिवं, साधनत्वं व्याप्यनुयोगित्वं तथाचात्माश्रय इति भावः । । माध्यत्वं साधनत्वं न प्रवेशनीयं धूमत्व-वजित्वादिनैव विभिव्य व्या
